Luận án Nghiên cứu sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất

Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, việc thu hồi đất để

phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội như xây dựng các

khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, khu đô thị. là một tất yếu khách quan.

Nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội càng lớn dẫn đến nhu cầu về thu hồi đất càng cao và

trở thành thách thức lớn của mỗi quốc gia đối với các vấn đề bảo đảm an ninh lương

thực, an sinh, trật tự an toàn xã hội và sinh kế của người dân.

Bồi thường, hỗ trợ (BT, HT) khi Nhà nước thu hồi đất là vấn đề gây ra nhiều

tranh cãi bởi nó liên quan trực tiếp đến mối quan hệ lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư

và người có đất bị thu hồi. Việc thu hồi đất, BT, HT ngày càng xuất hiện nhiều mâu

thuẫn, nguyên nhân chính là chưa giải quyết được hài hòa về sự hài lòng, thỏa mãn của

người dân khi được BT, HT. Theo các nghiên cứu của Kotilainen (2011), Xinliang

(2012), Oladapo and Ige (2012), mức tiền bồi thường hay sự chênh lệch giữa tiền bồi

thường với giá trị thị trường của đất là yếu tố lớn dẫn đến sự không thoả mãn của

những người dân; sự không thỏa mãn đã gây nên mâu thuẫn xã hội, tạo ra sự không

đồng thuận của người dân trong mỗi dự án phải thu hồi đất. Theo Kakulu (2008), cộng

đồng sẽ bất mãn với mức tiền bồi thường khi thu hồi đất nếu có liên quan đến cưỡng

chế hoặc tranh chấp.

Vấn đề thỏa mãn hay không thỏa mãn rất quan trọng trong lĩnh vực cung cấp

dịch vụ công và tư nhân; hậu quả của việc không thỏa mãn của người dân trong

cung cấp dịch vụ rất nghiêm trọng. Hoyer and Maclnns (2001) đã chỉ ra rằng nếu

người dân không được thỏa mãn với dịch vụ cung cấp thì họ có thể chấm dứt việc

“sử dụng” dịch vụ này, nhưng trong các dự án thu hồi đất, có thể tạo ra việc người

dân kháng cự, từ chối bàn giao mặt bằng, khiếu kiện kéo dài, làm chậm tiến độ thực

hiện các dự án đầu tư. Những yếu tố chính ảnh hưởng đến sự thỏa mãn của người

dân trong việc bồi thường đất là: mức bồi thường, thủ tục bồi thường và phương

thức bồi thường (Wang, 2013). Một số nghiên cứu khác đã chỉ ra sự thỏa mãn trong

BT, HT còn khác biệt bao gồm: đặc điểm cá nhân thu nhập; việc làm, tính gắn kết

xã hội; văn hóa xã hội; cơ sở hạ tầng; dịch vụ tiện ích công cộng; môi trường tự

nhiên; sức khỏe; đất đai - nhà ở; chính quyền địa phương (Qin và cộng sự, 2016;

Ibem and Aduwo, 2013).

pdf 175 trang kiennguyen 20/08/2022 9240
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận án Nghiên cứu sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên

Tóm tắt nội dung tài liệu: Luận án Nghiên cứu sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất

Luận án Nghiên cứu sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN 
---------------- 
ĐOÀN NGỌC PHƯƠNG 
NGHIÊN CỨU SỰ THỎA MÃN 
CỦA NGƯỜI DÂN TRONG BỒI THƯỜNG, 
HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ 
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH 
HÀ NỘI, NĂM 2021 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN 
---------------- 
ĐOÀN NGỌC PHƯƠNG 
NGHIÊN CỨU SỰ THỎA MÃN 
CỦA NGƯỜI DÂN TRONG BỒI THƯỜNG, 
HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT 
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh (QTKD Bất động sản) 
Mã số: 9340101 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ 
Người hướng dẫn khoa học: 
1. GS.TS. HOÀNG VĂN CƯỜNG 
2. PGS.TS. NGÔ THỊ PHƯƠNG THẢO 
HÀ NỘI, NĂM 2021 
i 
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi 
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi 
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. 
Hà Nội, ngày tháng năm 2021 
Nghiên cứu sinh 
Đoàn Ngọc Phương 
ii 
LỜI CẢM ƠN 
Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn và biết ơn sâu sắc GS.TS Hoàng Văn 
Cường, PGS. TS Ngô Thị Phương Thảo đã tận tâm, nhiệt tình trực tiếp hướng dẫn tôi 
trong suốt quá trình làm Nghiên cứu sinh và hoàn thành Luận án. 
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, 
Ban Lãnh đạo Khoa Bất động sản và Kinh tế tài nguyên, Bộ môn kinh doanh Bất động 
sản, các Thầy, Cô Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã tận tâm truyền đạt, trang bị 
kiến thức để tôi hoàn thành tốt Luận án. 
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các Cán bộ của Viện Đào tạo sau 
đại học - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã tạo điều kiện về các thủ tục và hướng 
dẫn các quy trình thực hiện trong thời gian tôi làm nghiên cứu sinh tại Trường. 
Tôi xin gửi tấm lòng biết ơn sâu sắc đến Ban lãnh đạo Tổng cục Quản lý đất 
đai, cơ quan, gia đình đã chia sẻ, động viên và tạo điều kiện hỗ trợ tôi trong suốt quá 
trình học tập và làm nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 
Cuối cùng, tôi xin cảm ơn tất cả các bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ 
và đóng góp nhiều ý kiến để tôi hoàn thành luận án này. 
iii 
MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i 
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii 
MỤC LỤC .................................................................................................................... iii 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. vi 
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................... vii 
DANH MỤC HÌNH ...................................................................................................... ix 
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ SỰ 
THOẢ MÃN CỦA NGƯỜI DÂN TRONG BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ 
NƯỚC THU HỒI ĐẤT ................................................................................................. 7 
1.1. Sự thỏa mãn, các lý thuyết về sự thỏa mãn ...................................................... 7 
1.1.1. Sự thỏa mãn ................................................................................................................. 7 
1.1.2. Sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 11 
1.1.3. Các lý thuyết về sự thỏa mãn ................................................................................... 16 
1.2. Tổng quan nghiên cứu sự thỏa mãn của người dân trong bồi thường, hỗ trợ 
khi Nhà nước thu hồi đất ......................................................................................... 22 
1.2.1. Sự thỏa mãn về mức bồi thường, hỗ trợ ................................................................. 22 
1.2.2. Sự thỏa mãn về phương thức bồi thường ............................................................... 24 
1.2.3. Sự thỏa mãn về chất lượng tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước 
thu hồi đất và sự tham gia của người dân .......................................................................... 26 
1.2.4. Sự thỏa mãn trong bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất theo đặc điểm 
của người dân ....................................................................................................................... 27 
1.3. Khoảng trống cần nghiên cứu tại Việt Nam ................................................... 32 
1.4. Đề xuất khung nghiên cứu................................................................................ 33 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 39 
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 40 
2.1. Thiết kế nghiên cứu tổng thể ............................................................................ 40 
2.1.1. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 40 
2.1.2. Địa bàn khảo sát ........................................................................................................ 41 
2.2. Nghiên cứu định tính ........................................................................................ 44 
2.2.1. Mục tiêu của nghiên cứu định tính .......................................................................... 44 
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................................. 44 
2.2.3. Phát triển thang đo .................................................................................................... 48 
iv 
2.3. Nghiên cứu định lượng ..................................................................................... 56 
2.3.1. Mục tiêu nghiên cứu định lượng ............................................................................. 56 
2.3.2. Thiết kế nghiên cứu định lượng ............................................................................... 57 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 74 
CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ SỰ THỎA MÃN CỦA NGƯỜI DÂN TRONG BỒI 
THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ....................................... 76 
3.1. Sự thỏa mãn của người dân về mức bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu 
hồi đất ........................................................................................................................ 76 
3.1.1. Quy định của pháp luật về mức bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất ... 76 
3.1.2. Đánh giá sự thỏa mãn của người dân về mức bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước 
thu hồi đất ............................................................................................................................. 80 
3.2. Sự thỏa mãn của người dân về phương thức bồi thường khi Nhà nước thu 
hồi đất ........................................................................................................................ 91 
3.2.1. Quy định của pháp luật về phương thức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất . 91 
3.2.2. Đánh giá sự thỏa mãn của người dân về phương thức bồi thường khi Nhà nước 
thu hồi đất ............................................................................................................................. 92 
3.3. Sự thỏa mãn của người dân về tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi 
Nhà nước thu hồi đất ............................................................................................... 98 
3.3.1. Quy định của pháp luật về tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước 
thu hồi đất ............................................................................................................................. 98 
3.3.2. Đánh giá sự thỏa mãn của người dân về tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi 
Nhà nước thu hồi đất ......................................................................................................... 100 
3.4. Sự thỏa mãn của người dân đối với việc thay đổi điều kiện sống sau khi 
Nhà nước thu hồi đất ............................................................................................. 109 
3.5. Mức độ thỏa mãn chung trong việc bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu 
hồi đất ...................................................................................................................... 115 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .......................................................................................... 124 
CHƯƠNG 4: ............................................................................................................... 126 
MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ TỪ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................. 126 
4.1. Một số khuyến nghị điều chỉnh chính sách, pháp luật về bồi thường, hỗ trợ 
khi Nhà nước thu hồi đất ....................................................................................... 126 
4.1.1. Về mức bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất ......................................... 126 
4.1.2. Về phương thức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất ....................................... 129 
4.1.3. Về tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất ................... 130 
4.1.4. Về giải pháp ổn định đời sống, bảo đảm sinh kế lâu dài cho người có đất bị thu hồi .... 131 
4.1.5. Về giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai ......................... 132 
v 
4.1.6. Về giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn thu từ đất, bảo đảm tiến độ thực 
hiện dự án đầu tư và kinh phí bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất ................ 132 
4.2. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu tiếp theo ................................... 133 
4.2.1. Hạn chế của luận án ................................................................................................ 133 
4.2.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo ................................................................................... 134 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .......................................................................................... 135 
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN 
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ............................................................................................. 136 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 137 
PHỤ LỤC 1 ................................................................................................................ 149 
PHỤ LỤC 2 ................................................................................................................ 153 
PHỤ LỤC 3 ................................................................................................................ 157 
PHỤ LỤC 4 ................................................................................................................ 162 
vi 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
ANOVA Phân tích phươ ... i định cư) 
c- Bồi thường bằng tiền để tự lo chỗ ở mới 
2.2. Khi ông/bà bị thu hồi đất nông nghiệp thì được bồi thường, hỗ trợ như thế nào? 
a- Bồi thường bằng giao đất nông nghiệp ở vị trí khác để tiếp tục sản xuất 
b- Bồi thường bằng đất khác (đất ở, đất dịch vụ.) 
c- Bồi thường bằng tiền 
d- Được nhận các khoản hỗ trợ (Hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất; Hỗ trợ 
chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; Hỗ trợ đào tạo nghề; Hỗ trợ khác) 
2.3. Hình thức bồi thường, hỗ trợ khác: . 
3. Gia đình ông/bà được bồi thường với giá trị như thế nào? 
3.1- Giá đất được bồi thường: .. 
1. Xấp xỉ (sát) giá thị trường; 2. Thấp hơn chút ít; 3. Thấp hơn nhiều 
3.2- Giá tài sản gắn liền với đất được bồi thường:  
1. Xấp xỉ (sát) giá thị trường; 2. Thấp hơn chút ít; 3. Thấp hơn nhiều 
 159 
4. Gia đình ông/bà được bồi thường, hỗ trợ như trên có bảo đảm ổn định đời 
sống, sản xuất không? 
1. Bảo đảm ổn định đời sống, sản xuất; 
2. Tương đối bảo đảm ổn định đời sống, sản xuất; 
3. Không bảo đảm ổn định đời sống, sản xuất 
5. Mục đích thu hồi đất để làm gì? 
1. Xây dựng cơ sở hạ tầng vì lợi ích công cộng 
2. Đầu tư thương mại 
3. Khác 
6. Xin ông bà vui lòng đánh giá cho những vấn đề dưới đây bằng cách đánh dấu 
(x) vào ô lựa chọn tương ứng (1. Rất không thỏa mãn; 2. Không thỏa mãn; 3. Bình 
thường; 4. Thỏa mãn; 5. Rất thỏa mãn) 
 Rất không thỏa mãn Rất thỏa mãn 
 Các yếu tố Mức độ thỏa mãn 
MUCBT Thỏa mãn về mức bồi thường, hỗ trợ 
MUCBT
1 
Mức giá đất tính bồi thường phù hợp với mức giá đất 
chuyển nhượng trên thị trường, giá trị bồi thường có 
thể nhận chuyển nhượng một mảnh đất tương tự để 
thay thế thửa đất thu hồi 
1 2 3 4 5 
MUCBT
2 
Mức giá trị tài sản gắn liền với đất được xác định đầy 
đủ, phù hợp với thực tế 
1 2 3 4 5 
MUCBT
3 
Chi phí đầu tư vào đất đối với trường hợp không 
được bồi thường về đất được xác định đầy đủ, phù 
hợp với thực tế 
1 2 3 4 5 
MUCBT
4 
Mức hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi bảo đảm ổn 
định đời sống, sản xuất 
1 2 3 4 5 
PTBT Thỏa mãn về phương thức bồi thường 
PTBT1 
Mức bồi thường bằng tiền trên cơ sở xác định giá trị 
của thửa đất theo giá đất thị trường 
1 2 3 4 5 
PTBT2 
Bồi thường bằng thửa đất có cùng mục đích sử dụng 
và các điều kiện tương đương với thửa đất thu hồi 
1 2 3 4 5 
 160 
 Các yếu tố Mức độ thỏa mãn 
PTBT3 
Bồi thường bằng nhà đối với trường hợp bị thu hồi 
đất ở/nhà ở để bảo đảm ổn định đời sống 
1 2 3 4 5 
Thỏa mãn về tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ 
TCTH1 
Cơ quan nhà nước niêm yết công khai phương án BT, 
HT, TĐC và tổ chức lấy đầy đủ ý kiến của người 
dân về phương án BT, HT, TĐC 
1 2 3 4 5 
TCTH2 
Cơ quan nhà nước cố gắng tiếp thu đầy đủ ý kiến của 
người dân về phương án BT, HT, TĐC; có tổ chức 
đối thoại đối với trường hợp còn có ý kiến không 
đồng ý về phương án BT, HT, TĐC 
1 2 3 4 5 
TCTH3 
Việc thực hiện phương án BT, HT, TĐC đã được phê 
duyệt luôn bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy 
định của pháp luật 
1 2 3 4 5 
TCTH4 
Cơ quan nhà nước luôn sẵn sàng dành thời gian để 
tiếp, giải quyết kịp thời khiếu nại của người dân 
trong quá trình thực hiện phương án BT, HT, TĐC 
1 2 3 4 5 
TCTH5 
Cán bộ làm nhiệm vụ BT, GPMB có trình độ chuyên 
môn, năng lực và có tinh thần phục vụ nhân dân 
trong quá trình thực hiện BT, HT khi Nhà nước thu 
hồi đất 
1 2 3 4 5 
TCTH6 
Chính quyền địa phương, các tổ chức CT - XH tích 
cực tuyên truyền, phổ biến về lợi ích khi Nhà nước 
thu hồi đất, chia sẻ, vận động người dân thực hiện 
1 2 3 4 5 
TĐCS 
Sự thay đổi về các điều kiện sống của người dân sau 
khi thu hồi đất 
TDCS1 
Tiền BT, HT tạo thuận lợi để gia đình cải thiện chỗ ở, 
ổn định đời sống 
1 2 3 4 5 
TDCS2 
Tìm kiếm được việc làm mới, phát triển sản xuất, thu 
nhập ổn định và tăng hơn trước 
1 2 3 4 5 
TDCS3 
Điều kiện tiếp cận về giao thông, công trình văn hóa, 
phúc lợi công cộng thuận lợi hơn trước 
1 2 3 4 5 
TDCS4 Điều kiện về môi trường, dân trí thuận lợi hơn trước 1 2 3 4 5 
 161 
6. Ông (Bà) cảm nhận như thế nào đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực 
hiện dự án phục vụ mục đích công cộng và phục vụ mục đích kinh tế? 
................... 
7. Ông (Bà) cảm nhận như thế nào khi giá đất trên thị trường tăng sau khi Nhà nước 
thu hồi đất để thực hiện các công trình, dự án? 
................... 
8. Ý kiến khác......... 
................... 
Chân thành cảm ơn! 
 162 
PHỤ LỤC 4 
Một số vấn đề chung về chế dộ quản lý, sử dụng đất của Việt Nam 
Sở hữu đất đai 
Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất 
quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của 
pháp luật thông qua việc Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng 
đất (Quốc hội, 2013). 
Thu hồi đất 
Đối với đất đai, do quyền sở hữu đất đai thuộc về toàn dân, do Nhà nước là đại 
diện, vì vậy, khái niệm thu hồi đất gắn liền với sự tồn tại của quyền sở hữu toàn dân về 
đất đai. Thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử 
dụng đất của người được Nhà nước giao đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi 
phạm pháp luật về đất đai (Quốc hội, 2013). 
Về bản chất, thu hồi đất chính là việc chuyển quyền sử dụng đất theo một cơ chế 
bắt buộc thông qua biện pháp hành chính. Việc thu hồi đất có những đặc điểm sau đây: 
- Xảy ra theo một yêu cầu cụ thể (thu hồi đất do nhu cầu vì lợi ích chung) hoặc 
trong một hoàn cảnh cụ thể (do vi phạm pháp luật về đất đai; do không còn nhu cầu sử 
dụng đất). 
- Việc thu hồi đất phải bằng một quyết định hành chính cụ thể, trong đó phải thể 
hiện rõ vị trí, diện tích, loại đất bị thu hồi; tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân có đất bị 
thu hồi. Quyết định thu hồi đất được ban hành bởi một cơ quan hành chính có thẩm 
quyền theo luật định (UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện). 
- Được thực hiện theo một trình tự, thủ tục chặt chẽ và được quy định riêng đối 
với từng trường hợp. 
Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất 
Bồi thường là trả lại cho người khác cái có giá trị (thường bằng tiền) tương xứng với 
những thiệt hại mà mình đã gây ra. Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà 
nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng 
đất (Quốc hội, 2013). Trong các điều khoản quy định cụ thể, Luật Đất đai năm 2013 có 
quy định những thiệt hại về nhà ở, công trình xây dựng, cây trồng, vật nuôi trên đất do 
việc thu hồi đất gây ra cũng được xem xét bồi thường (Quốc hội, 2013). Tùy từng 
trường hợp cụ thể và căn cứ vào nguồn gốc sử dụng đất mà người bị thu hồi đất được 
 163 
bồi thường hoặc không được bồi thường thiệt hại về đất, về tài sản gắn liền với đất: 
Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích 
công cộng và thu hồi đất đối với trường hợp không còn nhu cầu sử dụng đất và đất có 
nguồn gốc được giao có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất đã trả không có 
nguồn gốc từ ngân sách nhà nước, thu hồi đất nông nghiệp giao cho hộ gia đình, cá 
nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp thì được bồi thường; Thu hồi đất do vi phạm pháp 
luật đất đai thì không được bồi thường về đất. 
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp người bị thu hồi đất 
thông qua các khoản hỗ trợ bao gồm: hỗ trợ TĐC đối với trường hợp thu hồi đất ở; hỗ 
trợ ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề và tạo việc làm đối với 
trường hợp thu hồi đất nông nghiệp; hỗ trợ khác. Các khoản hỗ trợ này được hiểu là 
phần cho thêm của Nhà nước sau khi đã bồi thường sòng phẳng để ổn định đời sống, sản 
xuất và phát triển, là khoản điều tiết từ phần giá trị gia tăng từ đất đai mà không phải là 
do đầu tư của người sử dụng đất mang lại (Quốc hội, 2013; Chính phủ, 2014, 2017). 
Khác với bồi thường là việc trả lại một cách tương xứng những giá trị bị thiệt 
hại, thì hỗ trợ mang tính chính sách, trợ giúp thêm của Nhà nước, thể hiện trách nhiệm 
của Nhà nước đối với sự hy sinh, mất mát của người bị thu hồi đất cho những lợi ích 
chung của đất nước, của cộng đồng. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, do việc bồi 
thường chưa thực sự sòng phẳng nên các khoản hỗ trợ chưa đúng với ý nghĩa mà nó đã 
được định nghĩa trong Luật Đất đai năm 2013 và trong đa số trường hợp thì nó chỉ là 
sự bù đắp vào khoảng thiếu hụt do việc bồi thường thiếu sòng phẳng gây ra. Bên cạnh 
đó, một số khoản hỗ trợ thực chất là bồi thường như là hỗ trợ ổn định cuộc sống, hỗ 
trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm, vì đây chính là những thiệt hại do việc thu 
hồi đất gây ra. 
Tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 
Tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là các hoạt động 
của cơ quan có chức năng dựa trên các quy định của pháp luật để giải quyết, xử lý 
những vấn để cụ thể thuộc trách nhiệm của mình. Việc thực hiện thu hồi đất, BT, HT 
phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, dân chủ và đúng quy định của pháp 
luật (Quốc hội, 2013). 
Theo quy định tại Điều 69 của Luật Đất đai năm 2013 thì Ủy ban nhân dân cấp 
xã có trách nhiệm phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng 
triển khai thực hiện kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm; Người sử 
 164 
dụng đất có trách nhiệm phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt 
bằng thực hiện việc điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài 
sản khác gắn liền với đất để lập phương án BT, HT, TĐC. Tổ chức làm nhiệm vụ bồi 
thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm lập phương án BT, HT, TĐC và phối hợp 
với Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức lấy ý kiến về phương án BT, HT, TĐC. Cơ quan có 
thẩm quyền thẩm định phương án BT, HT, TĐC trước khi trình Ủy ban nhân dân cấp có 
thẩm quyền quyết định thu hồi đất. Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt 
bằng có trách nhiệm phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã phổ biến và niêm yết công 
khai quyết định phê duyệt phương án BT, HT, TĐC và triển khai thực hiện phương án 
đã được phê duyệt (Quốc hội, 2013). 
Tổ chức thực hiện BT, HT khi Nhà nước thu hồi đất là hoạt động khó khăn, phức 
tạp và dễ phát sinh tranh chấp, khiếu kiện, vì hoạt động này liên quan trực tiếp đến lợi 
ích của nhiều bên khác nhau: người bị thu hồi đất, Nhà nước và nhà đầu tư. Việc nhà 
nước thu hồi đất sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lợi ích hợp pháp, chính đáng của người sử 
dụng đất, vì vậy nếu trong quá trình thực hiện BT, HT bảo đảm nguyên tắc công khai, 
minh bạch, dân chủ, đúng quy định của pháp luật thì sẽ đem lại cơ hội cho người dân 
được trực tiếp tham gia ý kiến về phương án BT, HT, TĐC cũng như những vấn đề khác 
liên quan đến quyền và lợi ích của mình sẽ được người có đất bị thu hồi đồng tình, ủng 
hộ. Ngược lại, nếu tổ chức thực hiện BT, HT không đảm bảo nguyên tắc công khai, 
minh bạch, dân chủ và tuân thủ đúng quy định pháp luật sẽ dẫn đến người dân không 
đồng thuận, thậm chí có thể khiếu kiện phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn 
xã hội, làm chậm tiến độ thực hiện các dự án đầu tư./. 

File đính kèm:

  • pdfluan_an_nghien_cuu_su_thoa_man_cua_nguoi_dan_trong_boi_thuon.pdf
  • docxLA_DoanNgocPhuong_E.Docx
  • pdfLA_DoanNgocPhuong_Sum.pdf
  • pdfLA_DoanNgocPhuong_TT.pdf
  • docxLA_DoanNgocPhuong_V.Docx