Luận văn Giải quyết khiếu nại về đất đai của ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 / / 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 PHẠM MINH TRUNG 
 GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI 
 CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ 
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 ĐẮK LẮK - NĂM 2016 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 / / 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 PHẠM MINH TRUNG 
 GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI 
 CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI 
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính 
 Mã số: 60 38 01 02 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Lê Thị Hương 
 ĐẮK LẮK - NĂM 2016 
 LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu 
của bản thân. Các số liệu, kết quả được trình bày 
trong luận văn này là trung thực và chưa từng 
được công bố trong bất kỳ luận văn nào trước 
đây. 
 Học viên 
 Phạm Minh Trung MỤC LỤC 
 MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 
Chương 1 .................................................................................................................. 8 
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI 
CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ........................................................................ 8 
 1.1. Khiếu nại về đất đai và giải quyết khiếu nại về đất đai ................................. 8 
 1.2. Giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân tỉnh .......................... 26 
 1.3. Kinh nghiệm giải quyết khiếu nại về đất đai của một số địa phương và bài 
 học kinh nghiệm ................................................................................................. 37 
Chương 2 ................................................................................................................ 45 
TÌNH HÌNH KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI VÀ THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT 
KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT ĐAI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI ......... 45 
 2.1. Tình hình khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Gia Lai............................. 45 
 2.2. Thực trạng giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân tỉnh 
 Gia Lai ................................................................................................................ 51 
Chương 3 ................................................................................................................ 69 
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ ĐẤT 
ĐAI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH GIA LAI .............................................. 69 
 3.1. Quan điểm bảo đảm giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân 
 tỉnh Gia Lai ......................................................................................................... 69 
 3.2. Giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân 
 tỉnh Gia Lai ......................................................................................................... 77 
 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 93 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 95 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
- CNXH Chủ nghĩa xã hội 
- GCNQSD Giấy chứng nhận quyền sử dụng 
- UBND Ủy ban nhân dân 
- XHCN Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU 
 Bảng 2.1: Tổng hợp diện tích đất được cấp GCNQSD đất của tỉnh Gia Lai tính 
đến tháng 12/2015 .................................................................................................. 46 
 Bảng 2.2: Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị liên quan đến đất 
đai của tỉnh Gia Lai từ khi Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực đến năm 2011 . 49 
 Bảng 2.3: Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại, tố cáo của tỉnh Gia Lai giai đoạn 
2011-2015 .............................................................................................................. 50 
 Bảng 2.4: Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại và kết quả giải quyết khiếu nại của 
tỉnh Gia Lai giai đoạn 2011-2015. ......................................................................... 51 
 Bảng 2.5: Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực hành 
chính của UBND tỉnh Gia Lai tiếp nhận giai đoạn 2011-2015. ............................ 51 
 Bảng 2.6: Tổng hợp số liệu đơn khiếu nại về đất đai và kết quả giải quyết 
khiếu nại của UBND tỉnh Gia Lai giai đoạn 2011-2015. ...................................... 52 
 Bảng 2.7: Tổng hợp số liệu cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh Gia Lai có 
trình độ sau đại học tính đến ngày 30/6/2014. ....................................................... 66 
 Bảng 2.8: Tổng hợp số liệu công chức kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tham mưu 
giải quyết khiếu nại về đất đai cho UBND tỉnh Gia Lai. ....................................... 67 
Bản đồ hành chính tỉnh Gia Lai 
 MỞ ĐẦU 
 1. Lý do chọn đề tài 
 Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc 
biệt, thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bổ các khu dân 
cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và là thành 
quả cách mạng của cả dân tộc Việt Nam. C.Mác đã chỉ rõ: “Đất là không gian, 
yếu tố cần thiết của tất thảy mọi quá trình sản xuất và mọi hoạt động của loài 
người” [13; tr.473,474]. Bất kỳ quốc gia nào, nếu biết quản lý, sử dụng hợp lý 
đất đai thì nguồn tài nguyên này được bảo vệ và mang lại hiệu quả, lợi ích to lớn, 
thiết thực phục vụ cho mỗi con người và cả cộng đồng. 
 Đất đai có vai trò quan trọng như vậy nên Đảng và Nhà nước ta giành sự 
quan tâm đặc biệt đến vấn đề đất đai. Chủ trương, đường lối của đảng, chính sách 
pháp luật của nhà nước về đất đai được điều chỉnh cho phù hợp với sự phát triển 
kinh tế - xã hội của đất nước; trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất 
nước, chính sách, pháp luật đất đai trở thành cơ sở pháp lý hết sức quan trọng huy 
động nguồn lực đất đai để phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần theo 
định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN). Vì vậy, quản lý nhà nước bằng pháp luật 
về đất đai ngày càng hoàn thiện, đã đạt được những tiến bộ rõ rệt, hệ thống quản 
lý nhà nước về đất đai được tăng cường, từng bước phân cấp và phát huy tính tự 
chủ của địa phương. 
 Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, tình hình quản lý và sử dụng đất đai 
hiện nay đang có những yếu kém. Vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa 
có tính chiến lược lâu dài và ổn định hoặc thiếu tính khả thi; cơ chế quản lý về đất 
đai thiếu hiệu quả; cơ quan quản lý đất đai các cấp nhìn chung còn nhiều yếu kém. 
Chính vì thế tình trạng tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về quản lý và sử dụng đất đai có 
xu hướng diễn biến phức tạp. Việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo còn chưa 
kịp thời, thiếu hiệu quả. Những yếu kém trong công tác quản lý và sử dụng đất nói 
chung cũng như những yếu kém trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất 
 1 
đai nói riêng có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân rất quan trọng từ sự hạn 
chế, bất cập của chính sách, pháp luật đất đai và việc giải quyết khiếu nại về đất đai 
của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. 
 Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp 
Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 ghi nhận tại Điều 30: “Mọi 
người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về 
những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân” [22; tr.7]. 
 Thực hiện quyền khiếu nại là một trong những hình thức dân chủ trực tiếp 
để nhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội, giám sát hoạt 
động của các cơ quan nhà nước, công chức nhà nước. Khiếu nại là một kênh 
thông tin khách quan phản ánh việc thực thi quyền lực của bộ máy nhà nước, 
phản ánh tình hình thực hiện công vụ của cán bộ, công chức. Do đó, công tác giải 
quyết khiếu nại không những có vai trò quan trọng trong quản lý nhà nước, mà 
còn thể hiện mối quan hệ bình đẳng giữa nhà nước và công dân. 
 Khiếu nại đất đai là một hiện tượng xảy ra phổ biến trong xã hội; đặc biệt 
khi chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, nhà nước thực hiện cơ chế quản lý 
mới bằng việc trả lại đất đai - những giá trị vốn có thì tranh chấp, khiếu nại đất đai 
phát sinh có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạp 
về mặt nội dung. Tuy nhiên, khiếu nại đất đai kéo dài với số lượng ngày càng 
đông người dân tham gia thì lại là vấn đề rất đáng quan tâm, tìm hiểu nguyên 
nhân nảy sinh để đề ra các biện pháp giải quyết phù hợp, nhằm “tháo ngòi nổ” 
xung đột không để phát sinh trở thành “điểm nóng” gây mất ổn định chính trị, 
tình hình trật tự an toàn xã hội. Tính phức tạp của khiếu nại đất đai, khiếu nại kéo 
dài không chỉ bắt nguồn từ những xung đột gay gắt về lợi ích, từ hệ quả của sự 
quản lý thiếu hiệu quả của cơ quan công quyền, sự bất hợp lý và thiếu đồng bộ 
của hệ thống chính sách, pháp luật đất đai mà còn do những nguyên nhân có 
tính lịch sử trong quản lý và sử dụng đất đai qua các thời kỳ. 
 2 
 Gia Lai là một tỉnh miền núi biên giới nằm ở khu vực phía bắc Tây 
Nguyên, được đánh giá là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về chính trị, kinh 
tế, quốc phòng, an ninh, với diện tích tự nhiên là 15.495,7 km2 (lớn thứ hai cả 
nước); có 90 km đường biên giới giáp với Campuchia; dân số hơn 1,3 triệu người, 
trong đó có hơn 44% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân 
tộc Jrai, chiếm tỷ lệ 29,2% và dân tộc Bahnar, chiếm tỷ lệ 11,9%). Với đặc thù đó, 
việc tìm hiểu thực trạng và tìm giải pháp để giải quyết tốt công tác khiếu nại trong 
lĩnh vực đất đai ở tỉnh Gia Lai là một chuyên đề hay và cấp thiết, nó giúp cho 
chúng ta có được cái nhìn tổng quát về thực tiễn giải quyết khiếu nại ở địa 
phương; những bất cập giữa pháp luật hiện hành với thực tiễn; những vấn đề bức 
xúc, tồn đọng trong việc giải quyết khiếu nại về đất đai ở địa phương và tìm ra 
những giải pháp khắc phục. 
 Nhận thức những vướng mắc cần phải được chấn chỉnh, tháo gỡ cũng như 
tầm quan trọng của việc giải quyết khiếu nại về đất đai nói chung và của Ủy ban 
nhân dân (UBND) tỉnh Gia Lai nói riêng. Đồng thời đó cũng là những trăn trở của 
tác giả được đúc kết từ thực tiễn và quá trình học tập, vì thế tôi chọn đề tài “Giải 
quyết khiếu nại về đất đai của Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai” làm luận văn của 
mình. 
 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 
 Hiện nay theo tôi tìm hiểu và được biết thì số lương̣ các công trình nghiên 
cứ u về công tác giải quyết khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại về lĩnh vực 
đất đai nói riêng đã có nhiều tác giả thực hiện. Những năm gần đây đã có nhiều 
công trình khoa học được công bố liên quan đến khiếu nại và giải quyết khiếu 
nại, được nghiên cứu ở nhiều góc độ khác nhau. Có thể chia các công trình thành 
02 nhóm vấn đề sau: 
 - Các tài liệu chuyên khảo, giáo trình phục vụ nghiên cứu và giảng dạy có 
đề cập đến khiếu nại và giải quyết khiếu nại như: “Đặc san tuyên truyền pháp luật 
số 9”, của Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của Chính 
 3