Luận văn Hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty TNHH MTV cho thuê tài chính công nghiệp Tàu Thủy

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 ---------------------------- 
 Nguyễn Thị Mai Hương 
 HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG 
 TRONG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH 
 MTV CHO THUÊ TÀI CHÍNH CÔNG NGHIỆP TÀU THỦY 
 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh 
 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ KỸ THUẬT 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. ĐÀO THANH BÌNH 
 Hà Nội - 2012 Luận văn tốt nghiệp 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp “Hoàn thiện Công tác quản lý rủi ro tín 
dụng trong hoạt động Cho thuê tài chính tại Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Công 
nghiệp tàu thủy” là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở 
nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa 
học của Tiến sĩ: ĐÀO THANH BÌNH 
 Các số liệu, tài liệu tham khảo và những kết quả trong luận văn là trung thực, xuất 
phát từ thực tiễn Công ty, chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào trước khi 
trình, bảo vệ và công nhận bởi “Hội đồng đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ kinh tế”. 
 Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam đoan trên. 
 Tôi xin chân thành cám ơn các thầy cô Viện Kinh tế và quản lý đã truyền đạt cho 
tôi kiến thức trong suốt hai năm học Thạc sỹ tại trường. Đặc biệt, tôi xin chân thành cám 
ơn TS. Đào Thanh Bình đã tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành tốt luận văn này. 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 MỤC LỤC 
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ ................................................................... 5 
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................................. 7 
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 8 
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VỀ RỦI RO VÀ QUẢN LÝ RỦI RO 
TRONG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH ............................................................. 12 
 1.1 Cơ sở lý thuyết chung về cho thuê tài chính .................................................................12 
 1.1.1 Bản chất của cho thuê tài chính .................................................................................12 
 1.1.1.1 Khái niệm về cho thuê tài chính ............................................................................12 
 1.1.1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của Ngành cho thuê ...........................................13 
 1.1.2 Đặc trưng của hoạt động cho thuê tài chính ..............................................................16 
 1.1.3 So sánh cho thuê tài chính và cho vay trung, dài hạn ...............................................17 
 1.1.4 Phân biệt cho thuê tài chính và cho thuê hoạt động ..................................................18 
 1.1.5 Vai trò, ý nghĩa của cho thuê tài chính ......................................................................20 
 1.1.5.1 Lợi ích đối với nền kinh tế ....................................................................................20 
 1.1.5.2 Lợi ích đối với người cho thuê ..............................................................................21 
 1.1.5.3 Lợi ích đối với người đi thuê .................................................................................21 
 1.1.5.4 Đối với nhà sản xuất (hoặc nhà cung cấp thiết bị) ................................................22 
 1.1.6 Phân loại các hình thức cho thuê tài chính ................................................................22 
 1.1.6.1 Cho thuê tài chính ba bên - Cho thuê tài chính thuần ...........................................23 
 1.1.6.2 Mua và cho thuê lại ...............................................................................................24 
 1.1.6.3 Cho thuê hợp vốn ..................................................................................................25 
 1.1.6.4 Cho thuê tài chính hai bên: ....................................................................................26 
 1.2 Cơ sở lý thuyết chung về rủi ro và rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê tài chính .26 
 1.2.1 Rủi ro trong hoạt động cho thuê tài chính .................................................................26 
 1.2.2 Phân loại rủi ro trong hoạt động cho thuê tài chính ..................................................27 
 1.2.2.1 Rủi ro tín dụng ......................................................................................................27 
 1.2.2.2 Rủi ro về tài sản thuê tài chính ..............................................................................28 
 1.2.2.3 Rủi ro tác nghiệp ...................................................................................................29 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 1 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 1.2.2.4 Một số rủi ro khác .................................................................................................29 
 1.2.3 Các chỉ tiêu phản ánh mức độ rủi ro tín dụng của hoạt động cho thuê tài chính ......30 
 1.2.3.1 Nợ quá hạn ............................................................................................................30 
 1.2.3.2 Nợ xấu ...................................................................................................................30 
 1.2.3.3 Lãi treo ..................................................................................................................31 
 1.2.3.4 Dự phòng rủi ro và sử dụng dự phòng rủi ro .........................................................32 
 1.3 Cơ sở lý thuyết chung về quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động CTTC ....................32 
 1.3.1 Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê tài chính......................32 
 1.3.2 Nội dung Quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê tài chính ......................33 
 1.3.2.1 Nội dung công tác phòng ngừa rủi ro tín dụng hoạt động cho thuê tài chính .......33 
 1.3.2.2 Nội dung công tác hạn chế tác động do rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê 
 tài chính gây ra ......................................................................................................................40 
 1.3.3 Nhân tố ảnh hưởng tới Công tác quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho thuê tài 
 chính. ...................................................................................................................................43 
 1.3.3.1 Nhân tố chủ quan ..................................................................................................43 
 1.3.3.2 Nhân tố khách quan ...............................................................................................44 
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG 
TRONG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV CTTC 
CÔNG NGHIỆP TÀU THỦY ............................................................................................. 46 
 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH MTV CTTC Công nghiệp tàu thủy (VFL) ...................46 
 2.1.1 Giới thiệu chung về VFL ..........................................................................................46 
 2.1.2 Đặc điểm, chức năng, các lĩnh vực hoạt động chính của Công ty ............................47 
 2.1.2.1 Chức năng nhiệm vụ: ............................................................................................47 
 2.1.2.2 Các lĩnh vực hoạt động chính của Công ty: ..........................................................48 
 2.1.3 Mô hình tổ chức hoạt động của Công ty ...................................................................48 
 2.1.3.1 Nguyên tắc tổ chức và điều hành ..........................................................................48 
 2.1.3.2 Cơ cấu tổ chức Công ty .........................................................................................49 
 2.1.4 Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh trong những năm gần đây ...........................51 
 2.1.4.1 Vị thế của VFL trong thị trường CTTC tại Việt Nam ...............................................51 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 2 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 2.1.4.2 Thực trạng hoạt động kinh doanh của VFL ..............................................................52 
 2.2 Thực trạng hoạt động CTTC và rủi ro tín dụng tại VFL ...............................................56 
 2.2.1 Thực trạng hoạt động CTTC tại VFL ....................................................................56 
 2.2.2 Thực trạng rủi ro tín dụng tại VFL ............................................................................61 
 2.2.2.1 Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn .............................................................................61 
 2.2.2.2 Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu ..........................................................................................62 
 2.2.2.3 Tỷ lệ lãi treo so với tổng dư nợ .............................................................................64 
 2.2.2.4 Tỷ lệ dự phòng tổn thất tín dụng so với tổng dư nợ ..............................................65 
 2.3 Thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng tại VFL ....................................................66 
 2.3.1 Tổ chức bộ máy quản lý rủi ro tín dụng ................................................................66 
 2.3.2 Chính sách tín dụng ...............................................................................................68 
 2.3.3 Phân tích tín dụng và thẩm định tín dụng ..............................................................74 
 2.3.4 Xếp hạng tín dụng và chấm điểm tín dụng ............................................................75 
 2.3.5 Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng và xử lý nợ xấu ..............................................80 
 2.4 Đánh giá công tác quản lý rủi ro tín dụng tại VFL .......................................................82 
 2.4.1 Kết quả đạt được .......................................................................................................82 
 2.4.1.1 Bộ máy quản lý rủi ro tín dụng được xây dựng và triển khai ................................82 
 2.4.1.2 Phân loại nợ đúng kỳ hạn và trích lập quỹ dự phòng rủi ro tín dụng đầy đủ theo 
 đúng quy định của NHNN .....................................................................................................83 
 2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân ...........................................................................................83 
 2.4.2.1 Hạn chế .................................................................................................................83 
 2.4.2.2 Nguyên nhân .........................................................................................................84 
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG 
TRONG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV CTTC 
CÔNG NGHIỆP TÀU THỦY ............................................................................................. 92 
 3.1 Định hướng phát triển của VFL trong giai đoạn 2010 - 2015 .......................................92 
 3.1.1 Bối cảnh chung của Vinashin trong giai đoạn hiện nay ............................................92 
 3.1.2 Định hướng phát triển chung .....................................................................................94 
 3.1.3 Định hướng phát triển hoạt động CTTC ...................................................................96 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 3 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 3.1.3.1 Kế hoạch kinh doanh năm 2012 ............................................................................96 
 3.1.3.2 Định hướng phát triển hoạt động CTTC ...............................................................96 
 3.2 Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại VFL .....................................96 
 3.2.1 Giải pháp ngắn hạn ....................................................................................................96 
 3.2.1.1 Phối hợp chặt chẽ với Ban chỉ đạo tái cơ cấu Vinashin ........................................96 
 3.2.1.2 Ổn định tâm lý cho cán bộ công nhân viên tại VFL ..............................................97 
 3.2.2 Giải pháp dài hạn ......................................................................................................97 
 3.2.2.1 Hoàn thiện chính sách tín dụng tại VFL ...............................................................97 
 3.2.2.2 Tăng cường hiệu lực và hiệu quả của hoạt động kiểm toán nội bộ và kiểm tra, 
 kiểm soát nội bộ ....................................................................................................................99 
 3.2.2.3 Thực hiện đúng công tác phân loại nợ ................................................................101 
 3.2.2.4 Tăng cường công tác thu thập thông tin ..............................................................101 
 3.2.2.5 Chú trọng nâng cao chất lượng và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực .................102 
 3.2.2.6 Xây dựng Quy trình quản lý rủi ro tín dụng ........................................................103 
 3.3 Một số kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro tín dụng tại VFL .............................................108 
 3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ .........................................................................................108 
 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước, cơ quan cấp Bộ liên quan .............................109 
 3.3.2.1 Đối với chất lượng thông tin tín dụng: ................................................................109 
 3.3.2.2 Đối với công tác thu hồi tài sản thuê: ..................................................................110 
 3.3.3 Kiến nghị với Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam .....................................111 
 3.3.4 Kiến nghị với Công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp Tàu thủy ..................111 
KẾT LUẬN ........................................................................................................................ 112 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 114 
PHỤ LỤC 01: BÁO CÁO PHÂN LOẠI NỢ .................................................................... 116 
PHỤ LỤC 02: BÁO CÁO TÀI CHÍNH NĂM 2009 – 2010 – 2011 ................................. 136 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 4 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ 
 • Bảng biểu: 
STT Bảng biểu Chú thích 
 1 Bảng 1.1: So sánh giữa Cho thuê tài chính và Cho thuê vận hành 
 2 Bảng 1.2: Thị phần hoạt động CTTC của VFL (2009 – 9/2011) 
 3 Bảng 1.3: Cơ cấu vốn huy động của VFL (2008 - 2011) 
 4 Bảng 1.4: Kết quả phân loại nợ tại thời điểm 30/11/2009-30/11/2011 
 5 Bảng 1.5: Kết quả hoạt động kinh doanh tại VFL (2008 - 2011) 
 6 Bảng 1.6: Kết quả hoạt động cho thuê tài chính tại VFL (2008 – 2011) 
 7 Bảng 1.7: Cơ cấu dư nợ CTTC theo khách hàng tại VFL (2008 - 2011) 
 8 Bảng 1.8: Cơ cấu dư nợ theo khách hàng trên thị trường CTTC tại 30/09/2011 
 9 Bảng 1.9: Cơ cấu dư nợ CTTC theo ngành kinh tế tại VFL (2008 – 30/09/2011) 
 10 Bảng 1.10: Cơ cấu dư nợ CTTC theo tài sản thuê tại VFL (2008 – 2011) 
 11 Bảng 1.11: Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn tại VFL (Từ năm 2008 đến 2011) 
 12 Bảng 1.12: Phân loại chất lượng nợ tại VFL (từ năm 2008 - 2011) 
 13 Bảng 1.13: Tỷ lệ nợ xấu và nợ nhóm 5 trên thị trường CTTC (2010 - Quý 3/2011) 
 14 Bảng 1.14: Lãi treo và tỷ lệ lãi treo tại VFL (từ 2008 - 2011) 
 15 Bảng 1.15: Trích lập dự phòng rủi ro tại VFL (từ 2008 - 2011) 
 16 Bảng 1.16: Bảng xếp hạng rủi ro tín dụng tại VFL 
 • Sơ đồ: 
STT Sơ đồ Chú thích 
1 Sơ đồ 2.1: Phân loại hình thức Cho thuê tài chính và Cho thuê vận hành 
 2 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ cho thuê tài chính ba bên 
 3 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ cho thuê tài chính hai bên 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 5 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 Nội dung công tác phòng ngừa rủi ro trong hoạt động cho thuê tài 
 4 Sơ đồ 2.4: 
 chính 
 5 Sơ đồ 2.5: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của VFL 
 6 Sơ đồ 2.6: Quy trình Quản lý rủi ro chung 
 Mối quan hệ và trình tự các bước trong Quy trình quản lý rủi ro tín 
 7 Sơ đồ 2.7: 
 dụng 
 • Hình vẽ: 
STT Sơ đồ Chú thích 
 1 Hình 3.1: Ví dụ dùng sơ đồ xương cá định vị rủi ro 
2 Hình 3.2 Chiến lược đối phó với rủi ro tín dụng thường gặp 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 6 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT 
STT Cụm từ đầy đủ Cụm từ viết tắt 
 Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Công 
 1 :VFL 
 nghiệp tàu thủy 
 2 Cho thuê tài chính : CTTC 
 3 Ngân hàng Nhà nước : NHNN 
 4 Ngân hàng thương mại : NHTM 
 5 Quản lý rủi ro tín dụng : QLRRTD 
 6 Quản lý Hợp đồng và Tài sản Cho thuê Tài chính : QLHĐ&TS CTTC 
 7 Rủi ro tín dụng : RRTD 
 8 Tổ chức tín dụng : TCTD 
 9 Trách nhiệm hữu hạn : TNHH 
 10 Trái phiếu quốc tế :TPQT 
 Công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp 
 11 :VFC 
 Tàu thủy 
 12 Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam : VINASHIN 
 13 Quản lý rủi ro và Kiểm soát nội bộ : QLRR&KSNB 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 7 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B
 Luận văn tốt nghiệp 
 LỜI MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của Đề tài 
 Cho thuê tài chính là loại hình tín dụng trung và dài hạn có nhiều ưu điểm, phù hợp 
với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhằm giúp họ trang bị tài sản cố định khi mà khả năng 
huy động vốn dài hạn trên thị trường tài chính bị hạn chế, hoặc việc vay vốn trung và dài 
hạn ở các ngân hàng gặp khó khăn, đặc biệt là thủ tục thế chấp tài sản. Không chỉ ở doanh 
nghiệp nhỏ, các tập đoàn lớn hay cơ quan chính phủ nhiều quốc gia cũng sử dụng dịch vụ 
này như một công cụ tiết giảm chi phí đầu tư động sản và cả bất động sản. 
 Cho thuê tài chính tại các công ty cho thuê tài chính là một lĩnh vực kinh doanh mới, 
mới chỉ xuất hiện ở Việt Nam khoảng 15 năm và chỉ được sử dụng cho việc đầu tư đối với 
động sản. Nhận thấy vấn đề còn tồn tại tại các Công ty cho thuê tài chính nói chung là rủi 
ro trong các công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam là khá cao, và các Công ty cho thuê tài 
chính hầu như là đều chưa xây dựng xong quy trình quản lý rủi ro hoặc đã có quy trình 
quản lý rủi ro nhưng còn nhiều vấn đề bất cập, dẫn đến chất lượng tín dụng không tốt, tỷ lệ 
nợ xấu là khá cao. 
 Theo số liệu của Hiệp hội cho thuê tài chính Việt Nam, dư nợ của 09 công ty cho 
thuê tài chính đang hoạt động, chưa tính 03 công ty cho thuê tài chính nước ngoài không 
tham gia Hiệp hội, tính đến hết năm 2010 là hơn 19.719 tỷ đồng và đến 30/09/2011 là hơn 
17.478 tỷ đồng. Tổng thu của các doanh nghiệp này trong năm 2010 đạt hơn 2.125 tỷ đồng 
và tổng chi hơn 5.766 tỷ đồng; trong 9 tháng đầu năm 2011 tổng thu đạt hơn 2.157 tỷ đồng 
và tổng chi hơn 2.743 tỷ đồng. Như vậy, chín doanh nghiệp này trong năm 2010 đã bị lỗ 
trước thuế hơn 3.600 tỷ đồng và trong 9 tháng đầu năm 2011, bị lỗ gần 586 tỷ đồng. 
 Tốc độ tăng trưởng cho thuê tài chính ở Việt Nam tăng rất mạnh, từ dư nợ cho thuê 
tài chính năm 2008 là hơn 13.969 tỷ đồng đã tăng lên hơn 19.719 tỷ đồng vào năm 2010, 
tăng hơn 41% sau hai năm. Cũng như tín dụng cho vay của ngân hàng, dư nợ cho thuê 
càng tăng luôn đi kèm với nguy cơ rủi ro càng cao. Chính vì vậy đến 30/09/2011, dư nợ 
cho thuê tài chính bắt đầu giảm xuống còn 17.478 tỷ đồng, giảm 11,36% so với năm 2010. 
Vậy vấn đề đặt ra là việc quản lý, kiểm soát rủi ro trong hoạt động cho thuê tài chính hiện 
nay như thế nào và cần có những giải pháp gì để nâng cao chất lượng hiệu quả đầu tư cũng 
như giảm thiểu rủi ro? Là một cán bộ đang công tác tại Công ty TNHH MTV Cho thuê tài 
chính Công nghiệp tàu thủy, là một công ty cho thuê tài chính mới được thành lập cách đây 
GVHD: TS. Đào Thanh Bình 8 HV: Nguyễn Thị Mai Hương
 Lớp QTKD2 – Khóa 2010B