Luận văn Kiến nghị giải pháp tăng cường quản lý vốn FDI tại Thành phố Hà Nội

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 [ \ 
 ĐINH THỊ HÀ DUNG 
 KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG 
QUẢN LÝ VỐN FDI TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI 
 LUẬN VĂN THẠC SỸ KỸ THUẬT 
 CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. NGUYỄN VĂN LONG 
 Hà Nội, 2013 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 [ \ 
 ĐINH THỊ HÀ DUNG 
 KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG 
QUẢN LÝ VỐN FDI TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI 
 LUẬN VĂN THẠC SỸ KỸ THUẬT 
 CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. NGUYỄN VĂN LONG 
 Hà Nội, 2013 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan: Bản luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá 
nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức kinh điển, nghiên 
cứu, khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học của 
TS. Nguyễn Văn Long. 
 Các số liệu, những kết quả trong luận văn trung thực, các kiến nghị giải pháp 
và hướng giải quyết đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa từng công 
bố dưới bất kỳ hình thức nào trước khi trình, bảo vệ và công nhận bởi “Hội đồng 
đánh giá luận văn tốt nghiêp thạc sỹ quản trị kinh doanh”. 
 Một lần nữa tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên. 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2013 
 Học viên 
 Đinh Thị Hà Dung 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
 LỜI CẢM ƠN 
 Trước hết cho phép em được bày tỏ lời cảm ơn và lòng biết ơn sâu sắc tới tập 
thể Thầy giáo, Cô giáo Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, đã dạy dỗ, dìu dắt em 
trong suốt quá trình học tập nghiên cứu tại Nhà trường. 
 Em xin chân thành cảm ơn tập thể các thầy cô Viện Kinh tế và Quản lý đã tạo 
mọi điều kiện tốt nhất cho em trong việc học tập, rèn luyện cũng như quá trình viết 
đề tài luận văn của mình. 
 Đặc biệt cho phép em được bày tỏ tình cảm và lòng biết ơn chân thành tới thầy 
giáo TS. Nguyễn Văn Long, người đã dành nhiều thời gian tận tình hướng dẫn em 
trong việc định hướng, lựa chọn và viết đề tài luận văn của mình. 
 Em cũng xin được bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới các Cô, Chú, Anh chị cán bộ 
nhân viên Cục Đầu tư nước ngoài – Bộ Kế hoạch Đầu tư, Phòng Công nghiệp - Cục 
Thống kê Hà Nội đã hợp tác, tận tình quan tâm giúp đỡ em trong suốt quá trình tìm 
hiểu và nghiên cứu về các hoạt động thu hút, quản lý vốn đầu tư nước ngoài tại Việt 
Nam nói chung và tại Thành phố Hà Nội nói riêng. Để em sớm hoàn thành đề tài 
luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. 
 Xin chân thành cảm ơn các Cá nhân, Tổ chức kinh tế, xã hội đã cung cấp và cho 
phép sử dụng tài liệu trong việc thực hiện và viết đề tài của cuốn luận văn này. 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2013 
 Học viên 
 Đinh Thị Hà Dung 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
 MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN 
LỜI CẢM ƠN 
DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT 
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ 
LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................1 
CHƯƠNG I: TỔNG LUẬN VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI............4 
I. CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI (FDI) ........4 
1. Khái niệm về đầu tư quốc tế....................................................................................... 4 
2. Khái niệm, các đặc trưng của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)......................... 5 
3. Tác dụng chủ yếu của FDI ......................................................................................... 8 
3.1. Đối với nước xuất khẩu FDI (nước chủ đầu tư) ........................................................ 8 
3.2. Đối với nước nhận đầu tư........................................................................................... 9 
4. Động cơ của nhà đầu tư FDI.................................................................................... 10 
5. Đặc điểm chủ yếu của đầu tư FDI hiện nay........................................................... 11 
6. Các nhân tố chính ảnh hưởng đến thu hút FDI .................................................... 12 
6.1. Ổn định mội trường kinh tế, chính trị ...................................................................... 12 
6.2. Các chính sách kinh tế.............................................................................................. 13 
6.3. Hệ thống pháp luật.................................................................................................... 13 
6.4. Cơ sở hạ tầng ............................................................................................................ 14 
6.5. Cải cách thủ tục hành chính ..................................................................................... 14 
7. Bản chất và vai trò của FDI đối với các nước đang phát triển............................ 15 
II. ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN QUA ....................16 
1. Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam.......................................... 16 
1.1. Tình hình chung .................................................................................................16 
1.2. Cơ cấu đầu tư theo đối tác........................................................................................ 18 
1.3. Cơ cấu đầu tư theo vùng lãnh thổ ............................................................................ 19 
1.4. Cơ cấu đầu tư theo ngành kinh tế............................................................................. 21 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
1.5. Cơ cấu theo hình thức đầu tư .............................................................................24 
2. Đầu tư FDI với việc hội nhập nền kinh tế thế giới của Việt Nam...................26 
3. FDI với giải quyết việc làm, nâng cao năng lực làm việc và thu nhập của 
người lao động .........................................................................................................26 
4. Tình hình triển khai thực hiện các dự án đầu tư FDI tại Việt Nam...............27 
4.1. Tiến độ thực hiện vốn đầu tư FDI tại Việt Nam...................................................... 27 
4.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài ở một số lĩnh vực kinh tế tiêu biểu............................. 29 
4.3. Tình hình khai thác công suất các dự án FDI .......................................................... 32 
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ FDI TẠI HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 
2008-2013.................................................................................................................33 
I. TỔNG QUAN VỀ THU HÚT FDI TẠI HÀ NỘI.............................................33 
1. Lợi thế của Hà Nội trong việc thu hút FDI ............................................................ 33 
2. Những hạn chế của Hà Nội trong việc thu hút FDI .............................................. 36 
II. THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH THỰC HIỆN FDI CỦA HÀ NỘI CÁC NĂM 
2008-2013...................................................................................................................37 
1. Số lượng và quy mô dự án FDI Hà Nội đã thu hút được giai đoạn 2008-2013 .37 
2. Tình hình thu hút FDI của Hà Nội theo ngành kinh tế ...................................39 
3. Tình hình thu hút FDI của Hà Nội theo hình thức đầu tư ..............................40 
4. Những ảnh hưởng của vốn FDI tới sự phát triển kinh tế xã hội Hà Nội .......41 
4.1. Tình hình FDI đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội ..................... 41 
4.2. Những ảnh hưởng của FDI tới tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh 
tế của Hà Nội ................................................................................................................... 43 
4.3. Đầu tư nước ngoài với việc tạo công ăn việc làm tại Hà Nội................................. 46 
4.4. Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Hà Nội tác động tới thu nhập ............................... 48 
4.4.1.Tác động của FDI tới thu nhập của doanh nghiệp và người lao động tại Thủ đô 48 
4.4.2. Tác động của FDI tại Hà Nội tới thu ngân sách ................................................. 49 
4.4.3. Tác động của FDI tại Hà Nội đối với tiến bộ Khoa học – Công nghệ ............... 49 
III. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG THU HÚT FDI TẠI HÀ NỘI ........................51 
1. Một số kết quả nổi bật............................................................................................... 51 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
2. Những vướng mắc trong quản lý FDI tại Hà Nội thời gian qua ......................... 52 
3. Yếu kém về quy hoạch công trình kết cấu hạ tầng ............................................... 53 
4. Yếu kém về quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch ngành kinh tế - kỹ thuật......... 54 
5. Yếu kém về công tác giải phóng mặt bằng............................................................. 55 
6. Yếu kém về kế hoạch cung ứng lao động cho các doanh nghiệp FDI................. 55 
IV. NGUYÊN NHÂN TỒN TẠI TRONG QUẢN LÝ FDI CỦA HÀ NỘI ........56 
1. Nguyên nhân chủ quan ............................................................................................. 56 
2. Nguyên nhân khách quan......................................................................................... 58 
2.1. Do cuộc khủng hoảng tài chính – tiền tệ Châu Á 1997-2000 và suy thoái kinh tế 
thế giới những năm gần đây ............................................................................................ 58 
2.2. Sự cạnh tranh mạnh mẽ thu hút vốn đầu tư nuớc ngoài của các nước trong khu 
vực.................................................................................................................................... 58 
2.3. Thu hút đầu tư FDI của địa phương trong nước diễn ra mạnh mẽ ......................... 59 
CHƯƠNG III: KIẾN NGHỊ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ FDI 
TẠI HÀ NỘI ............................................................................................................60 
I. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ THU HÚT VỐN FDI 
HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN TỚI TẠI HÀ NỘI..............................................60 
II. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ VỐN FDI VÀO HÀ NỘI .............62 
1. Giải pháp chung tăng cường quản lý vốn FDI ..................................................... 62 
1.1. Có chiến lược và kế hoạch tổng thể gọi FDI phù hợp với chiến lược và kế 
hoạch phát triển Kinh tế - Xã hội .................................................................................... 62 
1.2. Quản lý đồng bộ các khâu thẩm định, cấp phép, quản lý, kiểm tra dự án FDI. . 63 
1.3. Phát triển và hoàn thiện các công trình hạ tầng kỹ thuật liên quan trực tiếp đến 
FDI ................................................................................................................................... 65 
1.4. Có chính sách ưu đãi hợp lý đối với doanh nghiệp FDI.......................................... 65 
1.5. Tận dụng trợ giúp của các bộ, ngành T.Ư phục vụ quản lý FDI ............................ 65 
1.6. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát các dự án FDI sau khi được cấp phép và 
đi vào hoạt động............................................................................................................... 66 
1.7. Giải pháp về tăng cường quản lý kinh tế đối ngoại................................................. 67 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
1.7.1. Quan tâm tranh thủ có chọn lọc những tiến bộ mới của KHCN ............................ 67 
1.7.2. Cải thiện chính sách đầu tư gắn với điều chỉnh cơ cấu kinh tế........................... 67 
1.7.3. Quy hoạch sử dụng đất theo chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Thủ đô 
để có căn cứ chủ động trong xây dựng kế hoạch và dự án thu hút FDI........................ 68 
1.7.4. Cải cách các thủ tục hành chính, hình thành cơ chế, chính sách đồng bộ tại 
Hà Nội nhằm phát huy tiềm năng hỗ trợ và khuyến khích các thành phần kinh tế 
tham gia vào các lĩnh vực kinh tế đối ngoại. .................................................................. 69 
1.7.5. Có chính sách biện pháp cụ thể đào tạo đội ngũ công chức, viên chức làm 
công tác kinh tế đối ngoại và đào tạo ngành nghề cho người lao động tại Hà Nội 
đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế.................................................................................. 69 
2. Giải pháp tăng cường quản lý vốn FDI ................................................................. 70 
2.1. Hoạch định chiến lược thu hút vốn FDI của Hà Nội.............................................. 72 
2.2. Tổ chức thực hiện.................................................................................................... 73 
2.2.1. Xây dựng các chính sách nhằm thu hút FDI vào Hà Nội nhằm đạt được 
mục tiêu chiến lược ...................................................................................................73 
2.2.2. Hoàn thiện bộ máy quản lý và phân cấp đầu tư .............................................74 
2.2.3. Đổi mới hoạt động xúc tiến đầu tư .................................................................78 
2.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động đầu tư..............................................82 
2.4. Đánh giá và điều chỉnh......................................................................................83 
III. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SAU KHI THỰC HIỆN .........................................85 
3.1. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn Hà Nội ..... 87 
3.2. Kiến nghị đối với Nhà nước................................................................................... 88 
3.2.1. Hoàn thiện pháp luật.............................................................................................. 88 
3.2.2. Đổi mới, đẩy nhanh công tác vận động xúc tiến đầu tư....................................... 88 
3.2.3. Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước đối với FDI................................................ 88 
KẾT LUẬN ..............................................................................................................89 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
 DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT 
STT Từ viết tắt Giải nghĩa 
 1 TNCs Công ty xuyên quốc gia 
 2 DCs Nước phát triển 
 3 LDCs Nước đang phát triển 
 4 GDP Tổng sản phẩm nội địa 
 5 TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam 
 6 FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài 
 7 BOT Hợp đồng xây dựng – kinh doanh – chuyển 
 8 BTO Hợp đồng xây dựng – chuyển giao – kinh 
 9 BT Hợp đồng xây dựng –chuyển giao 
 10 XH Xã hội 
 11 KHCN Khoa học Công nghệ 
 12 SX Sản xuất 
 13 PP Phân phối 
 14 HĐ Hợp đồng 
 15 HDI Chỉ số phát triển con người 
 16 KCN Khu công nghiệp 
 17 KCX Khu chế xuất 
 18 ĐTNN Đầu tư nước ngoài 
 19 T.Ư Trung ương 
 20 BKH Bộ Khoa học 
 21 QĐ – UB Quyết định - Ủy ban 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2 Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội 
 DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ 
Danh mục sơ đồ 
Sơ đồ 1: Cơ cấu vốn đầu tư quốc tế ............................................................................5 
Sơ đồ 2: Đánh giá, điều chỉnh chiến luợc hoạch định.........................................................84 
Danh mục biểu đồ 
Biểu đồ 2.1: Kim ngạch xuất, nhập khẩu các năm 2008-2012 tại Hà Nội................42 
Biểu đồ 2.2: Doanh thu sản xuất công nghiệp khu vực FDI tại Hà Nội ...................49 
Danh mục bảng 
Bảng 1.1: FDI tại Việt Nam phân theo hình thức số liệu 8 tháng đầu năm 2013 (từ 
01/01/2013 đến 20/8/2013) .......................................................................................17 
Bảng 1.2: Các đối tác có vốn đầu tư FDI cao nhất luỹ kế các dự án còn hiệu lực đến 
ngày 20/8/2013..........................................................................................................19 
Bảng 1.3: Cơ cấu FDI theo vùng luỹ kế các dự án còn hiệu lực đến ngày 20/8/2013
...................................................................................................................................20 
Bảng 1.4: Các địa phương có vốn đầu tư FDI cao nhất luỹ kế các dự án còn hiệu 
lực đến ngày 20/8/2013.............................................................................................21 
Bảng 1.5: Cơ cấu đầu tư FDI theo ngành kinh tế luỹ kế các dự án còn hiệu lực đến 
ngày 20/8/2013..........................................................................................................22 
Bảng 1.6: Đầu tư trực tiếp nước ngoài theo hình thức đầu tư luỹ kế các dự án còn 
hiệu lực đến ngày 20/8/2013.....................................................................................25 
Bảng 1.7: Tình hình thực hiện vồn FDI thời kỳ 2008-2013 luỹ kế các dự án còn 
hiệu lực đến ngày 20/8/2013.....................................................................................28 
Bảng 2.1: Mười nước có vốn đầu tư lớn vào Hà Nội luỹ kế các dự án còn hiệu lực 
đến ngày 20/8/2013...................................................................................................38 
Bảng 2.2: Tỷ trọng vốn FDI của Hà Nội so với cả nước luỹ kế các dự án còn hiệu 
lực đến ngày 20/8/2013.............................................................................................39 
Bảng 2.3: Cơ cấu dự án đầu tư theo ngành kinh tế tại Hà Nội .................................40 
Bảng 2.4: Hình thức đầu tư vốn nước ngoài giai đoạn 2008-2013 luỹ kế các dự án 
còn hiệu lực đến ngày 20/8/2013 ..............................................................................41 
Đinh Thị Hà Dung Lớp QTKD2