Luận văn Quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ở cục thống kê, tỉnh Thanh Hóa

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 TRẦN THỊ PHƯỢNG 
 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ 
 THỐNG KÊ Ở CỤC THỐNG KÊ, 
 TỈNH THANH HÓA 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ 
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 HÀ NỘI, 2016 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 TRẦN THỊ PHƯỢNG 
 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ 
 THỐNG KÊ Ở CỤC THỐNG KÊ, 
 TỈNH THANH HÓA 
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 Chuyên ngành: Luật Hành Chính - Luật Hiến Pháp 
 Mã số: 60380102 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ DIỆU OANH 
 HÀ NỘI, 2016 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số 
liệu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai 
công bố trong bất cứ công trình nào khác, các thông tin trích dẫn trong luận 
văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. 
 Hà Nội, ngày 01 tháng 8 năm 2016 
 Người cam đoan 
 Trần Thị Phượng 
 LỜI CẢM ƠN 
 Thật vinh dự cho cá nhân em khi được tham gia học tập tại trường Học 
viện Hành chính quốc gia. Em xin trân trọng bày tỏ sự kính trọng và lòng biết 
ơn tới các thầy, cô giáo tại trường Học viện hành chính quốc gia, đặc biệt là 
Tiến sỹ Trần Thị Diệu Oanh - khoa Nhà nước và Pháp Luật, Học viện Hành 
chính quốc gia, đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình học 
tập tại học viện cũng như quá trình thực hiện, hoàn thiện luận văn cao học về 
nội dung "Quản lý Nhà nước bằng pháp trong lĩnh vực thông kê ở Cục 
Thống kê tỉnh, Thanh Hóa" 
 Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nhưng do thời gian và năng lực có hạn, 
chắc chắn luận văn còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến 
đóng góp quý báu của các thầy, cô để hoàn chỉnh hơn nữa những nghiên cứu 
của mình và hy vọng luận văn sẽ được ứng dụng vào thực tiễn, nâng cao hiệu 
quả trong công tác quản lý Nhà nước bằng pháp luật ở lĩnh vực Thống kê trên 
địa bàn Tỉnh Thanh Hóa để góp phần đưa thống kê Thanh Hóa ngày càng 
phát triển. 
 Xin trân trọng cảm ơn! 
 Hà Nội, ngày 01 tháng 08 năm 2016 
 Học viên 
 Trần Thị Phượng 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
KTXH : Kinh tế xã hội 
NQ : Nghị quyết 
PL : Pháp Luật 
QĐ : Quyết định 
QLNN : Quản lý Nhà nước 
TCTK : Tổng cục Thống kê 
TK : Thống kê 
UBND : Ủy ban nhân dân 
VB : Văn bản 
 MỤC LỤC 
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP 
LUẬT VỀ THỐNG KÊ ................................................................................... 7 
 1.1. Khái niệm, đặc điểm quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ....... 7 
 1.1.1. Khái niệm ........................................................................................... 7 
 1.1.2. Đặc điểm........................................................................................... 15 
 1.2. Nội dung quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ....................... 19 
 1.2.1. Xây dựng và ban hành văn bản pháp luật về thống kê .................... 19 
 1.2.2. Tổ chức thực hiện pháp luật về thống kê ......................................... 23 
 1.2.3. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật về thống kê ................. 27 
 1.3. Vai trò và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước bằng pháp luật 
 về thống kê .................................................................................................... 28 
 1.3.1. Vai trò quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ..................... 28 
 1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước bằng pháp luật về 
 thống kê ...................................................................................................... 33 
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................. 36 
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP 
LUẬT VỀ THỐNG KÊ Ở CỤC THỐNG KÊ THANH HÓA ....................... 37 
 2.1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước bằng pháp luật về 
 thống kê ở Cục Thống kê Thanh Hóa ........................................................... 37 
 2.1.1. Đặc điểm chung về lịch sử, địa lý, điều kiện tự nhiên tỉnh Thanh 
 Hóa. ............................................................................................................ 37 
 2.1.2. Cục Thống kê Thanh Hóa ............................................................... 39 
 2.2. Tình hình quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ở Cục Thống 
 kê Thanh Hóa ................................................................................................ 46 
 2.2.1.Tình hình áp dụng văn bản ở Cục Thống kê Thanh Hóa .................. 46 
 2.2.2. Tổ chức thực hiện pháp luật về thống kê ở Cục Thống Thanh Hóa 50 
 2.2.3. Công tác thanh tra, kiểm tra ............................................................. 60 
 2.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ở 
 Cục Thống kê Thanh Hóa ............................................................................. 65 
 2.3.1. Kết quả đạt được .............................................................................. 65 
 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................. 67 
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................. 76 
CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUÁN 
LÝ NHÀ NƯỚC BẰNG PHÁP LUẬT VỀ THỐNG KÊ Ở CỤC THỐNG 
KÊ TỈNH THANH HÓA ................................................................................ 77 
 3.1. Phương hướng tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống 
 kê ở Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa .............................................................. 77 
 3.1.1. Thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của thống kê ...... 77 
 3.1.2. Tuân thủ đúng và đầy đủ các nguyên tắc cơ bản của hoạt động 
 thống kê ...................................................................................................... 78 
 3.1.3. Đổi mới, hoàn thiện công tác thống kê theo hướng hiện đại, chất 
 lượng và hiệu quả của cả hệ thống thống kê .............................................. 78 
 3.1.4. Phát triển nhanh về hệ thống tổ chức, bền vững về nguồn nhân 
 lực, hợp lý vệ hệ thống thông tin quốc gia ................................................. 79 
 3.1.5. Tạo lập đầy đủ các điều kiện về cơ sở pháp lý, bộ máy tổ chức, 
 nguồn nhân lực, kinh phí, cơ sở vật chất kỹ thuật và các nguồn lực khác 
 bảo đảm tính khả thi ................................................................................... 80 
 3.2. Giải pháp tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật về thống kê ở 
 Cục Thống kê tỉnh Thanh Hóa...................................................................... 81 
 3.2.1. Giải pháp về xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp 
 luật về thống kê .......................................................................................... 81 
 3.2.2. Giải pháp về chuyên môn nghiệp vụ ................................................ 85 
 3.2.3. Giải pháp về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm 
 các hành vi vi phạm .................................................................................... 87 
 3.2.4. Giải pháp về công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật, phổ biến 
 thông tin thống kê ....................................................................................... 90 
 3.2.5. Giải pháp về đào tạo bồi dưỡng cán bộ, nâng cao năng lực quản lý 
 cho cán bộ thống kê trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ..................................... 91 
 3.2.6. Giải pháp về bảo đảm cơ sở vật chất cho việc quản lý nhà nước về 
 thống kê ở cục thống kê tỉnh, Thanh Hóa .................................................. 93 
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 96 
 MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của đề tài 
 Nhà nước ta là “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa cuả dân, do dân 
và vì dân’’ tính ưu việt của nhà nước ta không chỉ xác định bản chất giai cấp 
tiên phong, cách mạng và khoa học của giai cấp công nhân Việt Nam mà còn 
phụ thuộc vào phương thức quản lý khoa học hiện đại, được coi là biện pháp 
đảm bảo vững chắc lâu dài cho nhà nước trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ 
của mình, để có những chính sách và quyết sách đúng đắn, có tính khả thi cao 
thì một trong những vấn đề cốt lõi mà Nhà nước phải quan tâm đầu tiên là 
phải biết rất rõ những điểm mạnh, những điểm dễ bị tổn thương của quốc gia 
trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế một cách cụ thể, định lượng rõ ràng 
chứ không thể là những thông tin định tính chung chung. 
 Thống kê là một trong những công cụ quản lý vĩ mô quan trọng, có vai 
trò cung cấp các thông tin thống kê trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, 
kịp thời phục vụ các cơ quan nhà nước trong việc đánh giá, dự báo tình hình, 
hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã 
hội và đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê của các tổ chức, cá nhân góp phần 
hoạch định và điều hành chính sách vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển 
kinh tế - xã hội và giải quyết nhiều vấn đề đặt ra trong đời sống kinh tế, xã hội 
đất nước. 
 Vì vậy hiểu thấu đáo tầm quan trọng của công tác thống kê với việc 
hoạch định chính sách, đưa ra quyết sách và giám sát thực thi chính sách là sự 
cần thiết. Việc xây dựng và ban hành Luật Thống kê đã được Quốc hội Nước 
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khóa XI thông qua ngày 17.6.2003 và 
có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2004. Nghị quyết của Quốc hội Khóa XIII, 
Kỳ họp thứ 7 về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ 
Quốc hội Khóa XIII năm 2014 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 
 1 
2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã có góp phần tích cực đối với 
công tác thống kê tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động thống kê; khẳng định vai 
trò quan trọng của công tác thống kê; địa vị pháp lý của cơ quan thống kê, 
tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thống kê. 
 Thực tiễn đời sống xã hội cho thấy hàng năm dòng thông tin thống kê 
cung cấp phản ảnh các hoạt động kinh tế - xã hội do thống kê cung cấp có 
khối lượng lớn và ngày càng tăng nhanh chóng xong việc thu thập xử lý thông 
tin thống kê, phổ biến thông tin thống kê làm chưa tốt, vừa thiếu, vừa trùng 
chéo, trong một số trường hợp do phương pháp tính khác nhau dẫn đến chưa 
thống nhất về số liệu, sự phối hợp giữa thống kê tâp trung với thống kê các 
Bộ ngành chưa chặt chẽ. Bên cạnh đó việc tiếp cận với cõ sở dữ liệu ban đầu 
của các cuộc điều tra, tổng điều tra thống kê vẫn làm chưa tốt. 
 Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân chủ yếu là 
do: một số cơ chế, chính sách, pháp luật trong lĩnh vực thông kê còn có những 
bất cập; chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, chưa có một cơ chế đủ mạnh 
cho việc thu thập, cung cấp và công bố thông tin thống kê, tổ chức thực hiện 
chính sách pháp luật quản lý về thống kê còn có những tồn tại, hạn chế, trình 
độ, kiến thức, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa cao; 
trình độ dân trí hiểu biết ở một số nơi còn thấp, không đồng đều thiếu tôn 
trọng và vi phạm các quy định về cung cấp số liệu thống kê, nhiều thông tin 
thống kê bị sai lệch ảnh hưởng đến việc đưa ra các hoạch định chính sách. 
 Đối với một tỉnh có dân số đông thứ ba so với cả nước, đông nhất các 
tỉnh Bắc Trung Bộ, là tỉnh có nhiều đơn vị hành chính nhất cả nước như 
Thanh Hóa lại đa dạng về sắc tộc. Bước vào thời kỳ đổi mới, yêu cầu đặt ra 
đối với thống kê càng nặng nề, công tác thống kê mang tính pháp lý rõ hơn, 
việc xây dựng các văn bản pháp luật nhằm điều chỉnh các hoạt động quản lý 
nhà nước về thông kê để họat động thống kê trong khuôn khổ hành lang pháp 
 2