Luận văn Tổ chức, hoạt động của chính quyền Thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 ĐINH XUÂN HẬU 
 TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN 
 THÀNH PHỐ VĨNH YÊN, TỈNH VĨNH PHÚC 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 HÀ NỘI, 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 ĐINH XUÂN HẬU 
 TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN 
 THÀNH PHỐ VĨNH YÊN, TỈNH VĨNH PHÚC 
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH 
 Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính 
 Mã số: 60380102 
 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VŨ ĐỨC ĐÁN 
 HÀ NỘI, 2016 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và 
kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong 
bất cứ công trình nào khác, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ 
nguồn gốc. 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2016 
 Tác giải luận văn 
 Đinh Xuân Hậu 
 LỜI CẢM ƠN 
 Thật vinh dự cho cá nhân em khi đƣợc tham gia học tập tại Học viện Hành 
chính Quốc gia Em xin trân trọng bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn tới các thầy, 
cô giáo tại Học viện hành chính quốc gia, đặc biệt là PGS.TS. Vũ Đức Đán - Khoa 
Nhà nƣớc và Pháp Luật, Học viện Hành chính Quốc gia, đã nhiệt tình hƣớng dẫn, 
giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập tại học viện cũng nhƣ quá trình thực hiện, 
hoàn thiện luận văn cao học về nội dung "Tổ chức, hoạt động chính quyền thành 
phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc " 
 Mặc dù bản thân đã rất cố gắng, nhƣng do thời gian và năng lực có hạn, chắc 
chắn luận văn còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp 
quý báu của các thầy, các cô. 
 Em xin trân trọng cảm ơn! 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2016 
 Tác giải luận văn 
 Đinh Xuân Hậu 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
CHXHCN : Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa 
HĐND : Hội đồng nhân dân 
TAND : Tòa án nhân dân 
UBHC : Ủy ban hành chính 
UBKCHC : Ủy ban kháng chiến hành chính 
UBMTTQ : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc 
CQCM : Cơ quan chuyên môn 
UBND : Ủy ban nhân dân 
VKSND : Viện kiểm sát nhân dân 
XHCN : Xã hội chủ nghĩa 
 MỤC LỤC 
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG 
CỦA CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ TRỰC THUỘC TỈNH ................... 7 
1.1NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH 
QUYỀN ĐỊA PHƢƠNG ................................................................................... 7 
1.1.1 Khái niệm chính quyền địa phƣơng ....................................................................... 7 
1.2.1 Tính chất đặc điểm của chính quyền địa phƣơng ................................................ 9 
1.1.3. Vị trí vai trò của chính quyền địa phƣơng ......................................................... 13 
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH 
QUYỀN ĐÔ THỊ ........................................................................................... 16 
1.2.1. Khái niệm, vị trí, tính chất, vai trò đô thị ........................................................... 16 
1.2.2. Đặc điểm, Phân loại của đô thị ........................................................... 20 
1.2.3 Tổ chức, hoạt động của chính quyền thành phố trực thuộc tỉnh .................... 30 
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 45 
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH 
QUYỀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC ......................... 46 
2.1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN VỀ TỔ CHỨC, HOẠT 
ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ TRỰC THUỘC TỈNH QUA CÁC 
THỜI .................................................................................................................................. 46 
2.1.1 Giai đoạn 1945 -1959 ............................................................................ 46 
2.1.2. Giai đoạn 1959 - 1980 .......................................................................... 47 
2.1.3. Giai đoạn 1980 - 1992 .......................................................................... 48 
2.1.4. Giai đoạn 1992 đến năm 2015: ........................................................... 50 
2.2. TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ 
VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC .................................................................. 54 
2.2.1 khái quát đặc điểm kinh tế - xã hội ........................................................ 54 
2.2.2 Tổ chức, hoạt động của Hội đồng nhân dân thành phố Vĩnh Yên, 
tỉnh Vĩnh Phúc ............................................................................................... 57 
2.2.3. Tổ chức, hoạt động của Ủy ban nhân dân thành phố Vĩnh Yên tỉnh 
Vĩnh Phúc ....................................................................................................... 63 
2.2.4 Những ƣu điểm, hạn chế bất cập về tổ chức, hoạt động của chính quyền 
thành phố Vĩnh Yên ......................................................................................................... 77 
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 86 
Chƣơng 3 QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG 
BỘ MÁY CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN Ở TỈNH VĨNH PHÚC 
HIỆN NAY ........................................................................................................................ 87 
3.1. QUAN ĐIỂM ĐỊNH HƢỚNG CHÍNH QUYỀN ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM 
HIỆN NAY ........................................................................................................................ 87 
3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG BỘ MÁY 
CHÍNH QUYỀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC .......... 91 
3.2.1 Giải pháp đối với Chức năng nhiệm vụ quyền hạn, cơ cấu tổ chức 
và bố trí nhân sự của chính quyền thành phố Vĩnh Yên phù hợp với điều 
kiện kinh tế - xã hội với đặc thù của địa phƣơng. ...................................... 91 
3.2.2 Giải pháp đối với xây dựng mô hình chính quyền thành phố Vĩnh 
Yên tinh gọn về tổ chức, rõ về chức năng, hiệu quả trong hoạt động ...... 93 
3.3.3 Giải pháp đối với phân cấp quản lý, thẩm quyền cho chính quyền 
thành phố Vĩnh yên. .................................................................................... 103 
3.4.4 Giải pháp tăng cƣờng công tác kiểm tra thanh tra, giám sát việc 
thực hiện pháp luật ở thành phố Vĩnh Yên .............................................. 106 
Tiểu kết chƣơng 3 ........................................................................................ 109 
KẾT LUẬN .................................................................................................. 110 
 1 
 Mở đầu 
 1.Tính cấp thiết của đề tài 
 Trong những năm gần đây, việc cải cách bộ máy nhà nƣớc và cải cách nền 
hành chính nhà nƣớc đƣợc Đảng và nhà nƣớc ta đặc biệt quan tâm.Các chủ chƣơng, 
chính sách và các nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp luật đƣợc đƣa ra bƣớc đầu đã 
phần nào đáp ứng đƣợc yêu cầu của việc cải cách.Tuy vậy cải cách hành chính tiến 
hành còn chậm, thiếu kiên quyết và hiệu quả còn thấp. Tình hình này do có nhiều 
nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau. Về mặt khách quan khi chuyển từ 
cơ chế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ 
nghĩa, còn nhiều vấn đề lý luận về chức năng nhà nƣớc, xây dựng bộ máy nhà nƣớc 
nói chung, bộ máy chính quyền địa phƣơng nói riêng, đặc biệt bộ máy chính quyền 
thành phố trực thuộc tỉnh chƣa đƣợc làm sáng tỏ, đòi hỏi cần phải tìm tòi, thử 
nghiệm và qua thực tiễn để khẳng định. Về mặt chủ quan chƣa có quyết tâm cao, 
còn bị những lực cản trong quá trình cải cách hành chính từ phía các cán bộ, công 
chức nhà nƣớc ở nhiều cấp, nhiều ngành. 
 Hiến pháp 1992 đã đƣợc sửa đổi bổ sung một số điều và hàng loạt Luật về 
tổ chức bộ máy nhà nƣớc đã đƣợc ban hành, Hiến pháp 2013 đã đƣợc sửa đổi bổ 
sung nhƣng vẫn chƣa có những thay đổi lớn và cơ bản về mô hình tổ chức bộ máy 
nhà nƣớc, tuy có một số thay đổi, nhƣng nhìn chung vẫn nhƣ trƣớc đây. Luật Tổ 
chức chính quyền địa phƣơng đƣợc Quốc hội thông qua năm 2015 đã có mục dành 
cho Chính quyền đô thị và Chính quyền thành phố trực thuộc tỉnh, tuy nhiên về mặt 
tổ chức chính quyền đô thị thành phố trực thuộc tỉnh vẫn là chính quyền cơ sở, điều 
đó có nghĩa về mặt pháp lý vẫn chƣa có thay đổi nhiều về tổ chức và hoạt động của 
chính quyền địa phƣơng ở cả nông thôn và đô thị. 
 Trong khi đó tốc độ phát triển nhanh của khu vực đô thị cùng với tăng 
trƣởng kinh tế nhanh qua hơn hai thập kỷ nên nhiều thành phố trực thuộc tỉnh đƣợc 
thành lập, dẫn đến có nhiều quy định, tổ chức bộ máy, năng lực quản lý trở nên lạc 
hậu với thực tiễn. Quá trình đô thị, thành phố hóa ở Việt Nam diễn ra đồng thời với 
quá trình chuyển đổi nền kinh tế, thể chế kinh tế - chính trị và hiện đại hóa về nhiều 
 2 
mặt. Cơ sở để quản lý là hệ thống luật pháp và công cụ quản lý theo thị trƣờng 
chƣa hoàn thiện còn nhiều thiếu sót, bất cập. Hệ thống quản lý thành phố đô thị 
chƣa từng đƣợc phát triển riêng mà cùng chung thiết kế với quản lý lãnh thổ bao 
gồm cả nông thôn. Quá trình chuyển đổi về nhiều mặt dẫn đến sự điều chỉnh không 
theo kịp yêu cầu thực tiễn, nhất là trong bối cảnh phát triển nhanh nhƣ hiện nay. Sự 
suy giảm về chất lƣợng môi trƣờng, sự phân hóa nhanh chóng về nhóm thu nhập và 
gia tăng ngƣời nghèo, chênh lệch trình độ phát triển và chất lƣợng sống càng cao 
giữa các vùng miền, sự suy kiệt các nguồn tài nguyên tái tạo, sự mất mát các di sản 
văn hóa và cảnh quan tự nhiên, sự gia tăng tội phạm có tổ chức, sự thiếu hụt nguồn 
lực quản lý kết cấu hạ tầng, sự chăm sóc các đối tƣợng dễ bị tổn thƣơng, và sự suy 
thoái đạo đức và liên kết hòa hợp trong xã hội đã phản ánh sự bất cập trong quản lý 
khu vực công tại các đô thị. Có thể nói tốc độ phát triển nhanh, đặc biệt là các đô 
thị lớn trong gần 30 năm qua là thách thức rất lớn cho quá trình đổi mới hệ thống 
chính quyền thành phố trực thuộc tỉnh ở nƣớc ta hiện nay. 
 Thành phố trực thuộc tỉnh ở bất kỳ quốc gia nào và ở bất kỳ thời đại nào đều 
là những trung tâm chính trị-kinh tế-xã hội của tỉnh, của vùng, hoặc của từng đơn 
vị hành chính lãnh thổ có những đặc thù riêng, vai trò quản lý nhà nƣớc riêng của 
nó. Quá trình đô thị hóa ở nƣớc ta đang diễn ra với quy mô lớn và tốc độ 
nhanh.Việc đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền thành phố trực thuộc tỉnh là vấn 
đề cấp bách để nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý, giải quyết các vấn đề phức tạp 
của quản lý ở thành phố trực thuộc tỉnh nƣớc ta hiện nay. Từ đó đòi hỏi cần phải 
xây dựng chính quyền thành phố trục thuộc tỉnh phù hợp và chuyên biệt là một xu 
thế tất yếu. 
 Hiện nay, Đảng và Nhà nƣớc ta đã và đang rất quan tâm đến việc hoàn 
thiện, đổi mới mô hình tổ chức, phƣơng thức quản lý của chính quyền địa phƣơng 
các cấp nói chung cũng nhƣ của chính quyền thành phố trực thuộc tỉnh nói riêng. 
Nghị quyết trung ƣơng 3 (khóa VII) đã xác định: “Nghiên cứu phân biệt sự khác 
nhau giữa hoạt động của Hội đồng nhân dân và nhiệm vụ quản lý hành chính đô thị 
với hoạt động của Hội đồng nhân dân và nhiệm vụ quản lý hành chính ở nông 
 3 
thôn...”; Nghị quyết Đại hội X của Đảng tiếp tục đặt ra yêu cầu “Điều chỉnh cơ cấu 
chính quyền địa phƣơng cho phù hợp với những thay đổi chức năng, nhiệm vụ. 
Phân biệt rõ những khác biệt giữa chính quyền đô thị với chính quyền nông thôn để 
tổ chức bộ máy phù hợp” và “Tổ chức hợp lý chính quyền địa phƣơng, phân định 
lại thẩm quyền đối với chính quyền ở nông thôn, đô thị, hải đảo”; Nghị quyết trung 
ƣơng 5 (khóa X) đặt ra mục tiêu: Tổ chức hơp lý chính quyền địa phƣơng, phân 
biệt rõ những khác biệt giữa chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn và tổ 
chức chính quyền đô thị phải đảm bảo tính thống nhất và liên thông trên địa bàn...”. 
Ban Chỉ đạo Trung ƣơng xây dựng Đề án thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô 
thị cũng đã đƣợc thành lập theo Quyết định số 192/QĐ-TTg, ngày 25/02/2012 của 
Thủ tƣớng Chính phủ. 
 Đây là những vấn đề đƣợc quan tâm, nhƣng vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. 
Cho đến nay, vẫn chƣa có một mô hình cụ thể, khả thi trong bối cảnh vai trò, vị trí 
của đô thị, cấu trúc của chính quyền đô thị chƣa đƣợc hoàn thiện, chƣa phù hợp. 
 Tỉnh Vĩnh Phúc đƣợc tái lập từ tỉnh Vĩnh Phú, thành phố Vĩnh Yên trở lại là 
tỉnh lỵ, thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc, Chính quyền Thành phố Vĩnh yên nói 
riêng, chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc nói chung. Tuy nhiên, thực tiễn tổ chức, hoạt 
động của chính quyền Thành phố Vĩnh yên nói riêng, chính quyền tỉnh Vĩnh Phúc 
nói chung những năm qua và yêu cầu của tình hình nhiệm vụ mới cho thấy tổ chức, 
hoạt động của chính quyền thành phố Vĩnh Yên hiện hành đã bộc lộ những hạn chế 
nhất định nhƣ chƣa thể hiện rõ sự phân cấp cho chính quyền thành phố Vĩnh Yên 
thẩm quyền trách nhiệm giữa cá nhân và tập thể trong hoạt động của chính quyền 
thành phố Vĩnh Yên còn một số nội dung chƣa đƣợc làm rõ, mô hình tổ chức bộ 
máy và phƣơng thức hoạt động của chính quyền thành phố Vĩnh Yên nhiều điểm 
chƣa hợp lý làm hạn chế hiệu quả hoạt động của chính quyền. Mặt khác, xuất phát 
từ yêu cầu của nền kinh tế thị trƣờng, của quá trình hội nhập kinh tế cũng nhƣ chủ 
trƣơng xây dựng nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân, 
công cuộc cải cách nền hành chính quốc gia đòi hỏi phải đổi mới toàn diện cả về nội 
dung và hình thức đối với tổ chức, hoạt động của chính quyền thành phố Vĩnh yên .