Luận án Liên kết với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài để đẩy mạnh sự tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ 
LIÊN KẾT VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN 
ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐỂ ĐẨY MẠNH SỰ 
THAM GIA VÀO CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU CỦA 
CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VIỆT NAM 
Ngành: Kinh tế quốc tế 
NGUYỄN THỊ MINH THƯ 
Hà Nội, 2021 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ 
LIÊN KẾT VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN 
ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐỂ ĐẨY MẠNH SỰ 
THAM GIA VÀO CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU CỦA 
CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VIỆT NAM 
Ngành: Kinh tế quốc tế 
Mã số: 9310106 
NGUYỄN THỊ MINH THƯ 
Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS Nguyễn Thị Tường Anh 
 PGS, TS Nguyễn Thị Thùy Vinh 
Hà Nội, 2021
i 
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng 
tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đã 
công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự 
tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn 
của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên 
cứu của tác giả khác. 
Hà Nội, ngày tháng năm 2021 
Tác giả luận án 
NCS. Nguyễn Thị Minh Thư 
ii 
LỜI CẢM ƠN 
Nghiên cứu sinh xin gửi lời tri ân sâu sắc tới người hướng dẫn khoa học PGS, 
TS Nguyễn Thị Tường Anh và PGS, TS. Nguyễn Thị Thùy Vinh đã luôn tận tâm 
hướng dẫn, giúp đỡ, động viên nghiên cứu sinh trong suốt quá trình học tập, nghiên 
cứu và thực hiện Luận án. 
Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Ngoại 
thương, Khoa Kinh tế quốc tế, và đặc biệt Bộ môn Kinh tế vi mô đã luôn tạo điều 
kiện và tận tình hỗ trợ nghiên cứu sinh trong quá trình theo học chương trình đào tạo 
Tiến sĩ. 
Nghiên cứu sinh đặc biệt trân trọng sự hỗ trợ của các thầy cô Khoa Sau đại 
học – Trường Đại học Ngoại thương về các thủ tục hành chính trong suốt quá trình 
nghiên cứu sinh học tập và bảo vệ Luận án 
Nghiên cứu sinh kính gửi lời cảm ơn tới các thày cô tham gia giảng dạy các 
học phần trong chương trình đào tạo tiến sĩ, các nhà khoa học, các chuyên gia, các 
doanh nghiệp đã đóng góp ý kiến giúp nghiên cứu sinh hoàn thiện nội dung của Luận 
án. 
Cuối cùng và đặc biệt quan trọng, nghiên cứu sinh xin bày tỏ lòng biết ơn sâu 
sắc tới bố mẹ hai bên gia đình, chồng và các con đã luôn tin tưởng, yêu thương. Thiếu 
sự cảm thông và khích lệ từ gia đình, chắc chắn nghiên cứu sinh không thể có được 
động lực để hoàn thành Luận án này. 
Tác giả luận án 
NCS. Nguyễn Thị Minh Thư 
iii 
MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i 
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii 
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. vii 
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ ix 
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LIÊN KẾT VỚI DOANH NGHIỆP CÓ 
VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀ SỰ THAM GIA CHUỖI VÀO 
CUNG ỨNG TOÀN CẦU CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ................. 13 
1.1 Cơ sở lý luận về liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp 
có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài .................................................................... 13 
1.1.1 Khái niệm về liên kết kinh doanh .......................................................... 13 
1.1.2 Các hình thức liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp 
có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ................................................................ 15 
1.1.3 Lợi ích của liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp có 
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. .................................................................... 16 
1.1.4 Bất lợi với doanh nghiệp nhỏ và vừa khi liên kết với doanh nghiệp có 
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ..................................................................... 19 
1.2 Cơ sở lý luận về sự tham gia của doanh nghiệp vào chuỗi cung ứng toàn 
cầu ......................................................................................................................... 20 
1.2.1 Những vấn đề cơ bản về chuỗi cung ứng toàn cầu ............................... 20 
1.2.2 Một số lý thuyết về sự tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh 
nghiệp ............................................................................................................. 25 
1.2.3 Các hình thức tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa
 ........................................................................................................................ 31 
1.2.4 Lợi ích khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu đối với doanh nghiệp nhỏ và 
vừa .................................................................................................................. 34 
1.2.5 Bất lợi với doanh nghiệp nhỏ và vừa khi tham gia chuỗi cung ứng toàn 
cầu .................................................................................................................. 36 
Kết luận chương 1 ............................................................................................... 38 
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................ 39 
iv 
2.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu về liên kết với doanh nghiệp có vốn đầu 
tư trực tiếp nước ngoài và sự tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh 
nghiệp nhỏ và vừa ............................................................................................... 39 
2.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu về liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và 
vừa với doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ............................ 39 
2.1.2 Tổng quan về sự tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của sự tham gia vào 
chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa................................ 44 
2.2 Tổng quan tình hình nghiên cứu về ảnh hưởng của liên kết với doanh 
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tới sự tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của 
doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................................................... 60 
2.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới liên kết của 
doanh nghiệp nhỏ và vừa với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước 
ngoài ..................................................................................................................... 66 
2.3.1 Về năng lực hấp thụ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước .... 67 
2.3.2 Về môi trường thể chế ........................................................................... 71 
2.4 Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................. 75 
2.5 Đề xuất khung nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu................................. 76 
2.5.1 Mô hình nghiên cứu ảnh hưởng của liên kết với doanh nghiệp có vốn đầu 
tư trực tiếp nước ngoài tới sự tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh 
nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam .......................................................................... 76 
2.5.2 Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng doanh nghiệp 
nhỏ và vừa liên kết với doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài .... 78 
Kết luận chương 2 ............................................................................................... 80 
CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN MỐI LIÊN KẾT VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ 
VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀ SỰ THAM GIA VÀO CHUỖI 
CUNG ỨNG TOÀN CẦU CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VIỆT NAM
 ................................................................................................................................... 81 
3.1 Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp có vốn đầu tư 
trực tiếp nước ngoài ............................................................................................ 81 
3.1.1 Khái quát về doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................. 81 
3.1.2 Khái quát về doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt 
Nam ................................................................................................................ 83 
v 
3.2 Thực trạng liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với doanh 
nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ....................................................... 89 
3.2.1 Tình hình liên kết ................................................................................... 89 
3.2.2 Một số trường hợp điển hình về liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa 
Việt Nam và một số doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ......... 94 
3.2.3 Đánh giá chung ..................................................................................... 95 
3.3 Thực trạng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp nhỏ và 
vừa Việt Nam ....................................................................................................... 97 
3.3.1 Sơ lược về tình hình tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu ....................... 97 
3.3.2 Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam trong một số chuỗi cung ứng điển 
hình ................................................................................................................. 99 
3.3.3 Tương quan giữa tình hình liên kết và hoạt động tham gia trực tiếp chuỗi 
cung ứng toàn cầu của DNNVV Việt Nam ...................................................103 
3.3.4 Đánh giá chung ...................................................................................106 
Kết luận chương 3 .............................................................................................108 
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH THỰC CHỨNG VỀ LIÊN KẾT VỚI CÁC DOANH 
NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI ĐỀ ĐẨY MẠNH SỰ THAM GIA 
VÀO CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 
VIỆT NAM ............................................................................................................109 
4.1 Ảnh hưởng của liên kết với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước 
ngoài tới sự tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của doanh nghiệp nhỏ và vừa 
Việt Nam ............................................................................................................109 
4.1.1 Mô hình nghiên cứu.............................................................................109 
4.1.2 Số liệu nghiên cứu ...............................................................................115 
4.1.3 Phân tích kết quả hồi quy ....................................................................123 
4.2 Các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng doanh nghiệp nhỏ và vừa liên kết với 
doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ............................................137 
4.2.1 Mô hình nghiên cứu ..............................................................................137 
4.2.2 Số liệu nghiên cứu ........................................................................... ...  có thể nói là tương đối bất lợi so với các DN lớn trong việc tham gia 
các chuỗi cung ứng toàn cầu và do đó cần có sự hỗ trợ từ phía Chính phủ và các Bộ, 
ban ngành để nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia thị trường thế giới. 
210 
PHỤ LỤC 2 
Tình hình thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam 
Theo báo cáo đầu tư toàn cầu (World Investment Report) của UNCTAD 
(2019, 2020), đầu tư trực tiếp nước ngoài toàn cầu có nhiều biến động trong những 
năm gần đây. Năm 2018, tổng giá trị FDI toàn cầu giảm 13% so với 2017, chỉ đạt 1,3 
nghìn tỷ đô la Mỹ. Sự sụt giảm này chủ yếu là do xu hướng hồi vốn của các công ty 
đa quốc gia của Mỹ trong 2 quý đầu năm 2018 kể từ khi hệ thống thuế của quốc gia 
này được cải tổ vào cuối năm 2017. Nếu như năm 2019 cho thấy mức gia tăng nhẹ 
của dòng vốn FDI toàn cầu so với năm 2017 thì tới năm 2020, do cú sốc của đại dịch 
Covid-19, tổng giá trị FDI toàn cầu đã có sự sụt giảm mạnh tới 40%. Năm 2021 được 
dự đoán tiếp tục là một năm khó khăn với các hoạt động đầu tư nước ngoài với tổng 
giá trị dòng vốn FDI có thể xuống dưới 900 tỷ đô la Mỹ (UNCTAD 2020). 
Hình 3.5: Tình hình thu hút vốn dầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam 
Nguồn: Tổng cục Thống kê (2020) 
15,598.10
16,348.00
22,352.20 21,921.70
24,115.00
26,890.50
37,100.60
36,368.60
38,951.70
11,000.10 10,046.60
11,500.00
12,500.00
14,500.00 15,800.00
17,500.00
19,100.00
20,380.00
0.00
5,000.00
10,000.00
15,000.00
20,000.00
25,000.00
30,000.00
35,000.00
40,000.00
45,000.00
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Sơ bộ 
2019
Tổng số vốn đăng ký (triệu đô la Mỹ) Tổng số vốn thực hiện (triệu đô la Mỹ)
211 
Đơn vị: Triệu đô la Mỹ 
Hình 3.7: Tổng giá trị đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam theo lĩnh vực 
đầu tư 
Nguồn: Tổng cục Thống kê (2020) 
Xét theo lĩnh vực đầu tư, FDI hiện đã có mặt ở 19 trong tổng số 21 ngành 
nghề. Tính lũy kế các dự án FDI còn hiệu lực đến 31/12/2019, lĩnh vực công nghiệp 
chế tạo có thành tích thu hút vốn FDI cao nhất với tổng giá trị hơn 214,6 tỷ đô la Mỹ 
với tổng số dự án còn có hiệu lực là 14.463, tương đương 59,07% tổng vốn đầu tư. 
Tiếp theo là lĩnh vực kinh doanh bất động sản với chỉ 871 dự án song tổng giá trị lên 
tới hơn 58,4 tỷ đô la Mỹ (tương đương 16,09% tổng vốn đầu tư). Sản xuất và phân 
phối điện là ngành đứng ba về thu hút FDI với hơn 23,65 tỷ đô la Mỹ (tương đương 
6,51% tổng vốn đầu tư)- là một xu hướng phù hợp với nhu cầu năng lượng ngày càng 
tăng khi Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình và các hoạt động sản 
xuất kinh doanh ngày càng được mở rộng. Với sự đa dạng này, các dự án FDI đã và 
đang có những đóng góp tích cực cho nền kinh tế trong những năm vừa qua (Tổng 
cục Thống kê 2020, tr 190). 
214,610.40
8,154.90
3,447.80
3,875.40
10,406.00
58,439.00
11,990.20
5,091.70
4,376.20
3,518.10
972.5
1,978.60
3,388.40
23,653.80
4,897.50
823
828.7
Công nghiệp chế biến, chế tạo
Bán buôn và bán lẻ, sửa chưa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động 
cơ khác
Hoạt động chuyên môn, khoa học
Thông tin và truyền thông
Xây dựng
Hoạt động kinh doanh bất động sản
Dịch vụ lưu trú và ăn uống
Vận tải, kho bãi
Giáo dục và đào tạo
Nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản
Hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ
Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội
Nghệ thuật, vui chơi và giải trí
Sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều 
hòa không khí
Khai khoáng
Cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải
Hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm
Hoạt động dịch vụ khác
212 
Đơn vị: triệu đô la Mỹ 
Hình 3.8: Tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài 
đăng ký theo đối tác đầu tư24 
Nguồn: Tổng cục Thống kê (2020) 
Bên cạnh đó, với chủ trương thu hút nguồn FDI có chất lượng cao của Đảng, 
Nhà nước và Chính phủ, trong thời gian gần đây, cơ cấu FDI theo lĩnh vực vực đầu 
tư đã có sự chuyển biến tích cực. Theo khảo sát của VCCI và USAID (2019), tỷ lệ 
doanh nghiệp FDI hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao như máy tính và các sản 
phẩm điện tử có xu hướng tăng mạnh từ mức 2,73% trong năm 2016 tăng lên 6,7% 
trong năm 2019. Số dự án FDI có công nghệ hiện đại cùng các hoạt động nghiên cứu 
và phát triển sản phẩm có chất lượng ngày càng tăng. Ví dụ, tập đoàn UAC (Hoa 
Kỳ) mới đây đã khánh thành nhà máy sản xuất linh kiện điện hàng không vũ trụ 
Sunshine với tổng trị giá lên tới 170 triệu đô la Mỹ tại Đà Nẵng. Nhà máy này dự 
kiến sẽ sản xuất hơn 4.000 trong tổng số 5 triệu chi tiết, bộ phận của máy bay để xuất 
khẩu sang các thị trường như Bắc Mỹ, EU, Malaysia UAC cũng kỳ vọng nhà máy 
Sunshine sẽ có những đóng góp quan trọng cho xuất khẩu, với mục tiêu đạt giá trị 
xuất khẩu 25 triệu đô la Mỹ vào năm 2021, 82 triệu đô la Mỹ vào 2022 và 180 triệu 
đô la Mỹ/ năm kể từ năm 2026. Đồng thời UAC thông qua dự án này cũng muốn đẩy 
mạnh liên kết với các cơ sở đào tạo ở Đà Nẵng cũng như các địa phương khác nhằm 
24 Lũy kế các dự án còn hiệu lực đến ngày 31/12/2019 
68,102
59,364
49,772
32,378
23,722
21,723
16,284
12,635
10,908
10,053
58,367
Hàn Quốc
Nhật Bản
Singapore
Đài Loan
Hong Kong
Quần đảo Virgin thuộc Anh
Trung Quốc
Malaysia
Thái Lan
Hà Lan
Các nước khác
213 
đào tạo lực lượng lao động có tay nghề cao, phù hợp với yêu cầu của ngành hàng 
không vũ trụ. 
Đơn vị: phần trăm 
Hình 3.9: Tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước 
ngoài đăng ký theo địa bàn đầu tư25 
Nguồn: Tổng cục Thống kê (2020) 
Xét theo địa bàn tiếp nhận đầu tư, hiện nay các dự án FDI đã có mặt ở tất cả 
63 tỉnh thành cả nước. Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương dẫn đầu cả nước trong 
việc thu hút FDI với tổng giá trị đạt 47,38 tỷ đô la Mỹ, tương đương 13,04% tổng 
vốn đầu tư; thứ hai là thủ đô Hà Nội với hơn 34,341 tỷ đô la Mỹ, tương đương 9,453% 
tổng vốn đầu tư; thứ ba là tỉnh Bình Dương- hiện thu hút 34,343 tỷ đô la Mỹ, chiếm 
9,452% tổng vốn đầu tư. Các tỉnh thành như Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Bắc Ninh, 
Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Thái Nguyên cũng nằm trong tốp 10 tỉnh thành phố 
có tổng số vốn FDI lũy kế đến 31/12/2019 lớn nhất cả nước. Đây cũng là những tỉnh 
thành được đánh giá có môi trường đầu tư kinh doanh tương đối thuận lợi với chỉ số 
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI luôn ở mức cao, có khu công nghiệp và cơ sở hạ 
tầng tương đối phát triển cũng như nhiều ưu đãi cho DN FDI, do đó thu hút được sự 
quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. 
25 Lũy kế các dự án còn hiệu lực đến ngày 31/12/2019 
13%
9%
9%
9%
8%
5%
5%
4%
3%
2%
33%
TP.Hồ Chí Minh
Hà Nội
Bình Dương
Đồng Nai
Bà Rịa - Vũng Tàu
Bắc Ninh
Hải Phòng
Thanh Hoá
Hà Tĩnh
Thái Nguyên
Các tỉnh thành khác
214 
PHỤ LỤC 3 
Đánh giá tác động của việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu đối với hiệu quả 
hoạt động của DNNVV 
 NCS đã sử dụng phương pháp MESR kết hợp sử dụng biến công cụ và phương 
thức ước lượng Mundlak để kiểm soát tác động cố định của những biến không thay 
đổi theo thời gian. Phương pháp ước lượng này giúp xử lý vấn đề nội sinh giữa biến 
kết quả kinh doanh và hình thức tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của DN, đồng 
thời, cho phép đánh giá tác động tới cả những DN đã tham gia và chưa tham gia chuỗi 
cung ứng toàn cầu. Tác giả đã ước lượng được ảnh hưởng của chuỗi cung ứng toàn 
cầu đối với kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cụ thể như sau: 
Bảng 1: Kết quả mô hình MESR về tác động của việc tham gia chuỗi 
cung ứng toàn cầu với các DN đã tham gia (ATT) 
Hình thức 
tham gia 
Kết quả 
ATT Nếu tham 
gia 
Nếu không 
 tham gia 
Giá trị gia tăng trên 
một lao động (triệu 
đồng/lao động) 
D2E 29,128 29,076 0,0818 
I2P 52,155 34,604 17,551*** 
I2E 57,058 45,920 11,128*** 
Chú giải: *** p< 0,01 ** p<0,05 * p<0,1 
Nguồn: NCS tính toán từ phần mềm STATA 15 
 Kết quả ước lượng cho thấy, việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu có tác 
động tích cực tới hiệu quả hoạt động của DN tính theo giá trị gia tăng trên một đơn 
vị lao động. Mặc dù sự chưa tìm thấy sự khác biệt về mặt thống kê ở nhóm DN thực 
hiện hình thức D2E, song ở các hình thức I2P và I2E, các DN thực hiện các hình thức 
này đã cho thấy sự cải thiện đáng kể trong kết quả kinh doanh. Cụ thể, so với chính 
DN nếu không tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, khi các DN thực hiện I2P – tức là 
nhập khẩu đầu vào để sản xuất, giá trị gia tăng tăng lên hơn 17 triệu đồng/lao động. 
Tương tự, so với khi không tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, việc thực hiện hình 
thức I2E giúp DN tăng giá trị gia tăng lên hơn 11 triệu đồng/lao động. Kết quả ước 
lượng này đồng thuận với các nghiên cứu đi trước (ví dụ Vu Kim Toan 2012, Bas và 
Strauss-Kahn 2014) bởi khi thực hiện nhập khẩu đầu vào, DN có thể tiếp cận với các 
đầu vào có chất lượng tốt và có mức giá cạnh tranh, đồng thời sức ép cạnh tranh từ 
215 
thị trường quốc tế cũng tạo động lực để các doanh nghiệp không ngừng đổi mới, cải 
tiến để nâng cao năng lực cạnh tranh, trụ vững ở thị trường quốc tế. 
Bảng 2: Tác động của việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu với nhóm DN 
chưa tham gia 
Hình thức 
tham gia 
Kết quả 
ATU Nếu tham gia 
Nếu không 
tham gia 
Giá trị gia tăng trên 
một lao động (triệu 
đồng/lao động) 
D2E 23,042 17,159 5,883 *** 
I2P 32,854 17,159 17,159*** 
I2E 114,143 17,159 96,984* 
Chú giải: *** p< 0,01,** p<0,05, * p<0,1 
Nguồn: NCS tính toán từ phần mềm STATA 15 
 Ngoài ra, kết quả ước lượng phản thực cho nhóm DNNVV chưa tham gia 
chuỗi cung ứng toàn cầu cũng cho thấy, nếu DNNVV hoàn toàn có thể hưởng lợi khi 
tham gia chuỗi . Ví dụ, kết quả ước lượng của mô hình MESR cho thấy, nếu DNNVV 
tham gia với hình thức chỉ sử dụng đầu vào trong nước để xuất khẩu (D2E), lợi nhuận 
của DN có thể tăng lên tới xấp xỉ 5,9 triệu đồng/lao động. Tương tự, nếu DN chỉ thực 
hiện nhập khẩu (I2P), giá trị gia tăng có thể tăng lên hơn 17 triệu đồng/ lao động, và 
nếu DN tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu ở cả hai đầu nhập khẩu đầu vào và xuất 
khẩu đầu ra (I2E), mức gia tăng tới hơn 96 triệu đồng/lao động. 
Kết quả nghiên cứu cho thấy, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu có tác động 
tích cực tới kết quả kinh doanh của DN, đo lường theo giá trị gia tăng trên một đơn 
vị lao động. Đặc biệt, sự khác biệt lớn nhất là ở nhóm DNNVV thực hiện nhập khẩu 
đầu vào để sản xuất cho thị trường cho nước. Điều này cho thấy, khi thực hiện I2P, 
DN có thể tiếp cận với các nguồn đầu vào đạt tiêu chuẩn quốc tế, vì vậy có thể nâng 
cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, từ đó cải thiện đáng kể được hiệu quả hoạt động. 
Kết quả tác động đối với các DNNVV khi thực hiện xuất khẩu dưới hình thức D2E 
và I2E mặc dù tích cực song nhỏ hơn tương đối so với nhóm DN thực hiện I2P. Điều 
này có thể lý giải là do DN còn gặp phải nhiều cản trở khi gia nhập vào thị trường 
xuất khẩu. Kết quả này cũng hàm ý trong thời gian tới, để khuyến khích các DNNVV 
tham gia mạnh mẽ hơn nữa vào thị trường quốc tế và các chuỗi cung ứng toàn cầu, 
cần phải có các biện pháp hỗ trợ từ phía Chính phủ, các Bộ ban ngành trong việc tháo 
gỡ khó khăn, giúp DNNVV giảm thiểu được các chi phí khi gia nhập thị trường quốc tế.