Luận án Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong việc bảo đảm quyền con người ở Việt Nam hiện nay

VIỆN HÀN LÂM 
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM 
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI 
NGUYỄN DIỆU LINH 
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP 
TRONG VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI 
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC 
HÀ NỘI - 2021
VIỆN HÀN LÂM 
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM 
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI 
NGUYỄN DIỆU LINH 
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP 
TRONG VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI 
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 
Ngành: Luật hiến pháp và luật hành chính 
Mã số: 9380102 
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC 
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Thúy Lâm 
HÀ NỘI - 2021
LỜI CAM ĐOAN 
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá 
nhân tôi. Nội dung cũng như các số liệu trình bày trong Luận án hoàn 
toàn trung thực. Những kết luận khoa học của Luận án chưa được công 
bố trong bất kỳ công trình nào khác. 
NGƯỜI CAM ĐOAN 
Nguyễn Diệu Linh 
MỤC LỤC 
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 
LUẬN ÁN ......................................................................................................... 8 
1.1. Tình hình nghiên cứu đề tài luận án .................................................... 8 
1.2. Nhận xét về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án ..... 20 
1.3. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu về đề tài luận án .... 23 
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .............................................................................. 24 
Chƣơng 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ 
HỘI CỦA DOANH NGHIỆP TRONG VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN 
CON NGƢỜI ................................................................................................. 25 
2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của trách nhiệm xã hội của doanh 
nghiệp trong việc bảo đảm quyền con người ........................................ 25 
2.2. Tiêu chí đánh giá trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong 
việc bảo đảm quyền con người ............................................................. 45 
2.3. Điều chỉnh pháp luật về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 
trong việc bảo đảm quyền con người .................................................... 56 
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 
trong việc bảo đảm quyền con người .................................................... 71 
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .............................................................................. 77 
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH 
NGHIỆP TRONG VIỆC BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI Ở VIỆT 
NAM HIỆN NAY ............................................................................................ 78 
3.1. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về trách nhiệm xã 
hội của doanh nghiệp trong bảo đảm quyền con người trong lĩnh 
vực lao động .......................................................................................... 78 
3.2. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về trách nhiệm xã 
hội của doanh nghiệp trong việc bảo đảm quyền con người trong 
lĩnh vực môi trường .............................................................................. 92 
3.3. Đánh giá chung về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong 
việc bảo đảm quyền con người ở Việt Nam ....................................... 104 
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................ 120 
Chƣơng 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG TRÁCH 
NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP TRONG VIỆC BẢO ĐẢM 
QUYỀN CON NGƢỜI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ................................. 121 
4.1. Quan điểm tăng cường trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 
trong việc bảo đảm quyền con người ở Việt Nam hiện nay ............... 121 
4.2. Giải pháp tăng cường trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 
trong việc bảo đảm quyền con người ở Việt Nam hiện nay ............... 124 
KẾT LUẬN .................................................................................................. 141 
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 
LUẬN ÁN ..................................................................................................... 143 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 152 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
1 TNXH của DN Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp 
2 BVMT Bảo vệ môi trường 
3 BLLĐ Bộ luật lao động 
4 DN CVĐTNN Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 
5 NLĐ Người lao động 
6 GRI Sáng kiến báo cáo toàn cầu 
7 QCN Quyền con người 
8 ILO Tổ chức Lao động quốc tế 
9 ISO 26000 Tiêu chuẩn 26000 của Tổ chức quốc tế 
10 OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế 
11 SA8000 Trách nhiệm giải trình xã hội 8000 
12 LHQ Liên Hợp Quốc 
13 UNGC Hiệp ước toàn cầu của Liên Hợp quốc 
14 VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam 
15 WRAP 
Tổ chức công nhận trách nhiệm xã hội trong 
sản xuất toàn cầu 
16 WTO Tổ chức thương mại thế giới 
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH 
Bảng 1.1. Nội dung thực hiện TNXH của DN trong việc bảo đảm QCN 
trong lĩnh vực lao động. ...................................................................... 63 
Bảng 1.2. Nội dung thực hiện TNXH của DN đối với môi trường ................ 66 
Hình 1. Mô hình TNXH của DN của Caroll Archie (1999) ......................... 29 
 1 
MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của đề tài 
Hiện nay, TNXH của DN là lĩnh vực đang thu hút rất nhiều sự quan tâm của 
các nhà nghiên cứu, nhà hoạt động xã hội và nhà quản lý. Bởi lẽ, trong thực tế, xuất 
hiện khá nhiều những hiện tượng liên quan đến hình ảnh tiêu cực của các doanh 
nghiệp trong hoạt động, từ các thông tin về việc sử dụng thực phẩm bẩn, với hàng 
tấn cá chết được vận chuyển vào miền nam làm nước mắm, các xe khách chở đầy 
thịt bẩn tuồn vào các nhà hàng, các cửa hàng chế biến thức ăn sẵn, đến sự 
việc các công ty không xử lý chất thải nhà máy gây ô nhiễm, các vụ vi phạm lao 
động, an toàn lao động, sử dụng lao động trẻ em trái phép Liệu điều này có tiếp 
tục diễn ra nếu như các doanh nghiệp, công ty ý thức được trách nhiệm và vai trò 
của mình đối với xã hội, đối với cộng đồng và từng khách hàng sử dụng sản phẩm? 
Tuy nhiên, TNXH của DN vẫn chưa thực sự được quan tâm thỏa đáng ở Việt Nam, 
cả về quan điểm, nội dung và cách thức thực hiện. Phần lớn doanh nghiệp Việt 
Nam chưa có nhận thức đầy đủ về TNXH của DN cũng như vai trò của nó đối với 
việc nâng cao năng lực cạnh tranh và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp 
mình, thậm chí một số còn coi TNXH của DN là gánh nặng chi phí. Vì vậy, cần 
phải sớm tạo lập được nhận thức lý luận đầy đủ về TNXH của DN, đặc biệt phần 
trách nhiệm có liên quan đến vấn đề QCN nhằm tuyên truyền, phổ biến về TNXH của 
DN một cách mạnh mẽ hơn với phạm vi và đối tượng rộng hơn. 
TNXH của DN trong việc bảo đảm TNXH của DN có liên quan đến cả nhận 
thức và hành động của doanh nghiệp, cả vai trò và trách nhiệm của nhà nước. Về phía 
doanh nghiệp, các doanh nghiệp cần phải tôn trọng TNXH của DN và chủ động trong 
việc bảo đảm TNXH của DN trong hoạt động kinh doanh của mình. Về phía nhà nước, 
cần có sự giám sát, quản lý của nhà nước để xử lý các vi phạm về QCN do doanh 
nghiệp gây ra. Theo đó, cần phân tích rõ vai trò, trách nhiệm của nhà nước, nhận diện rõ 
trách nhiệm của doanh nghiệp để thúc đẩy việc bảo đảm QCN tối đa nhất. 
Các doanh nghiệp và các bên liên quan cần nhận thức một cách tích cực về 
TNXH của DN, nhất là trong bối cảnh hội nhập ngày càng rộng và sâu hơn. Cùng với 
sự phát triển không ngừng của các tập đoàn xuyên quốc gia, đa quốc gia, hoạt động 
 2 
của các doanh nghiệp đã vượt ra ngoài biên giới quản lý của quốc gia. Ngoài vai trò 
tích cực trong kinh tế quốc tế và mang lại phúc lợi kinh tế và xã hội tại các quốc gia 
nơi doanh nghiệp hoạt động, quá trình sản xuất kinh doanh của các tập đoàn kinh tế 
cũng làm nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực như: khuyến khích việc bán phá giá, 
gián tiếp vi phạm tiêu chuẩn lao động, khai thác tài nguyên thiên nhiên tại các nước 
đang phát triển... Bên cạnh đó, do đặc thù hoạt động kinh doanh của tập đoàn diễn 
ra ở nhiều quốc gia khác nhau, dẫn đến có sự xung đột pháp luật, hoặc các tiêu 
chuẩn pháp lý quốc gia mà các công ty con hoạt động không bảo đảm được QCN. 
Do đó, vai trò của TNXH của DN, bản chất pháp lý và các công cụ TNXH của DN 
có thể trở thành một khuôn khổ quan trọng để bảo đảm QCN trong luật pháp quốc 
tế và quốc gia. Đồng thời, TNXH của DN cũng là một cánh cửa dẫn các doanh 
nghiệp trong nước hội nhập quốc tế và góp phần nâng cao vị thế cạnh tranh, đem 
lại lợi nhuận và sự phát triển bền vững cho các doanh nghiệp. 
Ở Việt Nam hiện nay, xét cả trên phương diện nhận thức lý luận và hành 
động thực tiễn vẫn đang tồn tại nhiều vướng mắc, bất cập liên quan đếnTNXH của 
DN trong việc bảo đảm QCN. Các doanh nghiệp hầu như vẫn xem trách nhiệm 
trong bảo đảm QCN thực chất chỉ đơn thuần là trách nhiệm đạo đức, khía cạnh 
pháp lý chưa được chú ý đúng mức. Hệ quả rõ ràng là QCN trong mối quan hệ với 
hoạt động của doanh nghiệp chưa được quan tâm thoả đáng, nhiều trường hợp 
QCN bị xâm hại từ phía các doanh nghiệp trong quá trình doanh nghiệp triển khai 
các hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong bối cảnh đó, việc làm rõ các khía cạnh lý 
luận, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp pháp lý nhằm tăng cường TNXH 
của DN trong việc bảo đảm QCN là một nhiệm vụ quan trọng và thời sự hiện nay 
của khoa học pháp lý Việt Nam. Trong khi đó, đặt trong tương quan với tình hình 
nghiên cứu về vấn đề này, hiện vẫn còn nhiều khoảng trống. 
Yêu cầu và bối cảnh nói trên là lý do và động lực thúc đẩy NCS lựa chọn đề 
tài “Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong việc bảo đảm quyền con người ở 
Việt Nam hiện nay” để triển khai nghiên cứu trong quy mô luận án tiến sĩ luật học, 
với mong muốn tập trung làm rõ các khía cạnh lý luận cơ bản về TNXH của DN, 
đánh giá một cách toàn diện thực trạng hoạt động và tác động của quá trình sản 
 3 
xuất kinh doanh của doanh nghiệp tới QCN, xác định những hạn chế, bất cập và đề 
xuất đổi mới nhận thức cũng như cơ chế pháp lý về TNXN của DN trong bảo đảm 
QCN ở nước ta hiện nay. 
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 
 2.1. Mục đích nghiên cứu 
Luận án có mục đích tổng quát là xây dựng cơ sở khoa học cho việc đề xuất 
các giải pháp nhằm tăng cường TNXH của DN trong việc bảo đảm QCN ở Việt 
Nam hiện nay. 
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 
Thứ nhất, nghiên cứu làm sáng tỏ những khía cạnh lý luận cơ bản liên quan đến 
khái niệm, đặc điểm, vai trò TNXH của DN trong việc bảo đảm QCN. 
Thứ hai, nghiên cứu làm rõ nội dung, tiêu chí nhận diện TNXH của DN 
trong việc bảo đảm QCN. Từ đó, xác định khung pháp lý điều chỉnh TNXH của 
DN trong bảo đảm QCN. 
Thứ ba, phân tích, đánh giá thực trạng TNXH của DN trong việc bảo đảm QCN 
ở Việt Nam, trong đó điểm nhấn là thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về 
TNXH của DN trong bảo đảm QCN ở Việt Nam hiện nay. 
Thứ tư, xây dựng định hướng và đề xuất các giải pháp tăng cường TNXH 
của DN trong việc bảo đảm QCN ở Việt Nam, trong đó đặc biệt chú ý các giải pháp 
hoàn thiện pháp luậ ... o sát mức thu nhập trung b nh và 
mức sống cơ bản người lao động năm 2018; 
36. Viện Khoa học, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội,(2012), Hệ thống h a 
các vấn đề phát sinh trong đơn khi u nại về lao động - xã hội và khuy n nghị 
các định hướng cần nghiên cứu giải quy t, Đề tài cấp Bộ Lao động, Thương 
binh và Xã hội. 
37. Viện Ngôn ngữ học: "Đại Từ điển Ti ng Việt", Nxb Văn hoá - Thông tin, H.1999, 
tr.1239; 
38. Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (2018), Xoá b kỳ thị: Quan 
155 
điểm và đánh giá của người khuy t tật, Nxb. Tri thức, Hà Nội, tr.12; 
39. Võ Khánh Vinh (2011), Cơ ch bảo đảm và bảo đảm quyền con người, Nxb. 
Khoa học xã hội, Hà Nội; 
40. Võ Khánh Vinh (2012), Mối quan hệ gi a Trách nhiệm xã hội của doanh 
nghiệp và Quyền con người, Tọa đàm khoa học bàn về “Những vấn đề lý luận 
và lịch sử về trách nhiệm của doanh nghiệp đối với quyền con người , Hà Nội; 
41. Võ khánh Vinh, TS. Lê Mai Thanh (2014), Cơ ch quốc t và khu vực về quyền 
con người, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội; 
42. Nguyễn Thị Yến, (2005), Bảo vệ người lao động theo pháp luật lao động Việt 
Nam trong nền kinh t thị trường, Luận văn Thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại 
học Quốc gia Hà Nội; 
 TIẾNG ANH 
43. Allens Arthur Robinson (2007), International Law, Human Rights and 
Corporations: Emerging Issues, Paper for IBA conference Oct. 2017; 
44. Andrew Clapham (2006), “Human Rights Obligations of Non-State Actors”, 
Oxford University Press; 
45. Ataur Rahman Belal (2008), Corporate Social Responsibility: Reporting in 
developing coutries – The case of Bangladesh, Aston University, Ashgate 
Publishing Limited, England; 
46. Amao (2011), “Corporate Social Responsibility, Human Rights and the Law; 
Multinational corporations in developing countries”, Routledge; 
47. Bard A. Andreassen, Hans – Otto Sano, Siobhán Mcnerney – Lankford (2017), 
Research methods in Human rights: A handbook, Edward Elgar Publishing, US. 
48. Bowen, H.R. (1953), Social Responsibilities of the Bussinessman, New York: 
Haper & Row; 
49. Bryan H. Druzin, Why does Soft Law have any Power Anyway? Asian Journal 
of International Law, 7 (2017), pp. 361–378; 
50. Carroll Archie (1979), A Three- Dimensional Conceptual Model of Corporate 
Performance, The Academy of Management Review, 4 (4); 
51. Carroll Archie (1991), The Pryamid of Corporate Social Responsibility: 
Toward the Moral Management of Organisational Stakeholders, Business 
Horizon 39; 
156 
52. Caroll, Archie (1999), Corporate Social Responsibility: evolution of a 
definition construct, Bussiness & Society; 
53. Christina Keinert (2008) Corporate Social Responsibility as an International 
Strategy. ISBN 978-3-7908-2023-2; 
54. C. Mouffe (2005), “The democratic Paradox”, Verso Books; 
55. Colin Fenwich and Thomas Kring (2007) “Rights at Work: an assessment of 
the Declaration’s technical cooperation in select countries”, available at: 
https://carnegieendowment.org/files/Declaration_report.pdf 
56. Crane and Matten (2004), Bussiness ethics: Managing Corporate 
Citizenship and sustainability in the age of globazation, ISBN -13, 
Oxford; 
57. Duygu Turker (2008), Measuring Corporate Social Responsibility: A Scale 
Development Study, Journal of Business Ethics, 2009, vol. 85, issue 4, 427 
pages; 
58. Dworkin (2006), “Justice in Robes”, Harvard University Press; 
59. Dworkin (2008), Taking Rights seriously”, DuckWorth; 
60. Eugne K. B. TAN,Corporate social responsibility as corporate soft law: 
Mainstreaming ethical and responsible conduct in corporate governance, 
smu.edu.sg; 
61. Farrington, Thomas; Curran, Ross; Gori, Keith; O'Gorman, Kevin D.; 
Queenan, C. Jane (2017). “Corporate social responsibility: reviewed, rated, 
revised”. International Journal of Contemporary Hospitality 
Management 29 (1): 30–47. doi:10.1108/IJCHM-05-2015-0236, Truy cập ngày 
19 tháng 1 năm 2018; 
62. Filios, Vasillios P (1984), Corporate Social Responsibility and Public 
Accountability , Journal of Business Ethics, 3:4 (1984:Nov.) p.305; 
63. Fredman Milton (1970), The social responsibility of business is to increase its 
profit, New York Times; 
64. Freeman, R.E (1984), Strategic Management: A Stakeholder Approach, 
Boston: Piitman Publishing Inc; 
65. Habisch and Jonker (2005), Corporate Social Responsibility Across Europe, 
Springer; 
157 
66. ILO-IFC (2015), Better work Programme 2015, 
https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---asia/---ro-bangkok/---ilo-
hanoi/documents/publication/wcms_348838.pdf 
67. International Training Centre (2015), A Guide on CSR and Human rights – 
what does it means for companies in supply chains? International Training 
Centre of ILO; 
68. Jeehye You, (2010) “Legal Perspectives on Corporate Social Responsibility: 
Lessons from the United States and Korea”; 
69. Jiagui Chen - Qunhui Huang - Huagang Peng - Hongwu Zhong,“Research 
Report on Corporate Social Responsibility of China” (Oct. 2014); 
70. John Ruggie (2009), Corporate Social Responsibility soft law development in 
the European Union, Oxford Pro Bono Publico (OPBP); 
71. Jutterström và Norberg (2011), “Företagsansvar - CSR som managementid ” 
(Trách nhiệm của doanh nghiệp - CSR như một ý tưởng quản lý), 
https://sites.google.com/site/encrisartorrada2/9789144068794-
93foecomGEanit51; 
72. Kim Cheng Patrick Low - Samuel O. Idowu Sik Liong Ang Editors, (2013) 
Corporate Social Responsibility in Asia Practice and Experience; 
73. Klarsfeld, A., Delpuech, C. (2008). Hard law, soft law, weak law: the 
implications of the neo-institutional and social regulation theories on TNXH 
CỦA DN and the distinction between hard and soft law, Working Paper, 
Toulouse Business School; 
74. Lee, Nancy; Kotler, Philip (2013); Corporate social responsibility doing the 
most good for your company and your cause, Hoboken, NJ: Wiley. ISBN 978-
1118045770; 
75. Linda Senden (2012), Soft Law, Self-Regulation and Co-Regulation in 
European Law: Where Do They Meet?, Electronic Journal of Comparative 
Law, Vol. 9, Issue 1, 2005, pp. 1-27. Available at: 
76. Mario Vinkovic (2018) , The role of Soft law Methods in Labour Law, 
Available at:  
77. Mark S. Schawartz (2008), Corporate Social Responsibility: An Ethical 
158 
Approach; 
78. Matthew J. Hirschland (2006), Corporate Social Responsibility and the 
Shaping of Global Public Policy, Hardcover (Dec. 12, 2006); 
79. Michel Capron, Francoise Quairel Lanoizelee (2007), La Responsabilité 
Sociale d’Entreprise, Người dịch: Lê Minh Tiến, Phạm Như Hổ (2009), TNXH 
của DN, Nhà xuất bản Tri thức; 
80. Muhammad Yunus, “Building Social Business: The New Kind of Capitalism 
That Serves Humanity s Most Pressing Needs ; 
81. Nicolas Croquet, Asif Hameed and Tolga R Yalkin (2009), Corporate 
Responsibility soft law development in the European Union, Oxford Pro Bono 
Publico, University of Oxford, UK; 
82. Nina Boeger, Rachel Murray, Charlotte Villiers (2008), Perpectives on 
Corporate Social Responsibility, Edward Elgar Publishing, Inc, USA; 
83. Organ, Michael (2012) “Cause Marketing – Definition”. Truy cập ngày 14 
tháng 6 năm 2017; 
84. OECD (1996), “Trade, Employment and Labour standards: a study of core 
worker’s rights and International Trade”, Head of Publications Service, OECD 
2, rue Andrk-Pascal, 75775 PARIS CEDEX 16, France. Tài liệu 
PDF:https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264104884-
en.pdf?expires=1609498155&id=id&accname=guest&checksum=CB6C0A064
D842B70E98870BE9A57168B; 
85. OHCHR (2000), Business and Human Rights: A Progress Report) [ Geneva, 
2000. See < chnch/business.htm; 
86. OHCHR (2006), Freequently Asked Questions on a Human Rights-based 
Approach to Development Cooperation, New York and Geneva, 2006, tr.1; 
87. Öhrlings Price Water House Coopers (2008), “CSR – Từ rủi ro đ n giá trị”, 
Articles Association; 
88. Oyvind Ihlen, Betteke Van Ruler, Magnus Fredriksson (2009), “Public 
Relations and Social Theory: Key Figures and Concepts” (Routledge 
Communication Series), Routledge270 Madison Ave, New York, N Y 
10016,https://is.muni.cz/el/fss/jaro2015/ZUR589n/um/Waeraas_on_Weber_20
09_chapt.15.pdf?lang=cs; 
159 
89. Paumgarten, Nick (12 tháng 9 năm 2016), “Patagonia’s Philosopher-
King”. The New Yorker (bằng tiếng Anh), ISSN 0028-792X. Truy cập ngày 24 
tháng 4 năm 2018; 
90. Philip Lynch (2006), Human rights and Corporate Social Responisbility, 
Human Rights Law Resource Centre Ltd, Melbourne, Autralia; 
91. P. Sulkonnen (2012), “Reinventing the social contract” Acta Sociologica vol 
50, tr. 325- 
92. Research team (2013), Business and Human Rights in ASEAN : A Baseline 
Study, Human Rights Resource Centre, University of Indonesia; 
93. Sheehy, Benedict (1 tháng 10 năm 2015). “Defining TNXH CỦA DN: 
Problems and Solutions” Journal of Business, 131 (3): 625–648. ISSN 0167-
4544. doi:10.1007/s10551-014-2281-x; 
94. Sean Valentine, Gary Fleischman (2007), Ethics Programs, Perceived 
Corporate Social Responsibility and Job Satisfaction, Journal of Business 
Ethics, 2008, vol. 77, issue 2, 159-172; 
95. Sturdivant (1977), Corporate Social Responsiveness: Management 
Attitudesand Economic Performance, Sage Journals. Source: 
https://journals.sagepub.com/doi/10.2307/41164709; 
96. Thomas Pogge (2008), World Poverty and Human Rights: Cosmopolitan 
Responsibilities and Reforms, 2nd ed. (Cambridge: Polity Press 2008); 
97. UN Documents, resolutions, international treaties and guidelines (2011), 
A/HRC/17/31 - “Report of the Special Representative of the Secretary general 
on the issue of human rights and transnational corporations and other business 
enterprises, John Ruggie; Guiding Principles on Business and Human Rights: 
Implementing the United Nations “Protect, Respect and Remedy” 
Framework”, published 21 March 2011; 
98. UN Documents, resolutions, international treaties and guidelines (2011), 
A/HRC/17/4 – Human Rights Council Resolution on “Human rights and 
transnational corporations and other business enterprises”, published on 6 
July 2011; 
99. United Nations (1988), Department of Public Information of the United 
Nations, DPI/1820/Rev.! June 1998; 
100. Ward Halina (2005), Corporate Responsibility and the Business of Law, 
160 
Institute for Environment and Development (IIED) in London, UK; 
101. Ward, H. and Smith, C. (2006), Corporate Social Responsibility at a 
Crossroads: Futures for TNXH CỦA DN in the UK to 2015, London: 
International Institute for Environment and Development; 
102. Wayne Visser, Dick Matten, Manfred Pohl and Nick Tolhurst (2007), The A 
to Z of Corporate Social Responsibility: A complete Reference Guide to 
Concepts, Codes and Organisations, John Wiley& Sons Ltd, England; 
103. Welford (2004), Corporate Social Responsibility in Europe and Asia, 
Journal of Corporate Citizenship 2004 (13); 
104. World Bank (2002), Public sector roles in strengthening Corporate Social 
Responsibility: A baseline study, Private Sector Advisory Services Department, 
CSR1CSR1interior.pdf.