Luận văn Hoàn thiện hoạt động quản lý thuế giá trị gia tăng của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

 PH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
Ạ
M V TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 --------------------------- 
Ă
N M
Ỹ
 CÔNG NGH CÔNG 
 NGHIÊM XUÂN SƠN 
 HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ THUẾ 
 GIÁ TRỊ GIA TĂNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP 
 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH 
Ệ
 CH
Ế
 T Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH 
Ạ
O MÁY MÁY O 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 KHÓA 2011 - 2013 - 2011 KHÓA 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. PHẠM THỊ THANH HỒNG 
 HÀ NỘI – 2013 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan, luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được 
tập hợp từ nhiều tài liệu và liên hệ với thực tế viết ra, không sao chép bất kỳ luận 
văn nào trước đó. 
 Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung của luận văn này. 
 Quảng Ninh, ngày 10 tháng 03 năm 2013 
 Học viên 
 Nghiêm Xuân Sơn 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 1 
 LỜI CẢM ƠN 
 Trong suốt quá trình học tập tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, tôi đã 
được các thầy giáo, cô giáo trực tiếp giảng dạy, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm 
quản lý rất thiết thực bổ ích cho hoạt động nghiên cứu và công tác thực tiễn của bản 
thân. 
 Tôi xin tỏ lòng cám ơn sâu sắc đến TS. Phạm Thị Thanh Hồng, người đã tận 
tình hướng dẫn, tạo điều kiện giúp tôi thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp 
này. 
 Xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban lãnh đạo và các đồng nghiệp tại 
cục thuế tỉnh Quảng Ninh đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành khoá học. 
 Tôi cũng xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã chia sẻ, động viên, 
giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện và hoàn thành bản luận văn này. 
 Trong quá trình nghiên cứu, do khả năng và trình độ còn hạn chế nên bản 
luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Kính mong nhận được sự 
góp ý chân thành của các thầy giáo, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp để đề tài 
nghiên cứu này được hoàn thiện hơn. 
 Xin trân trọng cảm ơn! 
 Người thực hiện 
 Nghiêm Xuân Sơn 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 2 
 MỤC LỤC 
 LỜI CAM ĐOAN 
 LỜI CẢM ƠN 
 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
 DANH MỤC CÁC BẢNG 
 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ 
 DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ 
 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ 
PHẦN MỞ ĐẦU 
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU 
THUẾ GTGT .............................................................................................................. 09 
1.1. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VÀ LUẬT THUẾ GTGT.................................. 09 
 1.1.1. Khái niệm về thuế GTGT .............................................................................. 09 
 1.1.2. Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT ở nước ta ........................................... 09 
 1.1.3. Nội dung cơ bản của luật thuế GTGT ........................................................... 12 
 1.1.4. Vai trò của thuế GTGT .................................................................................. 25 
1.2. CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GTGT ............................................................... 28 
 1.2.1 Sự cần thiết và khái niệm của công tác quản lý thuế GTGT ......................... 28 
 1.2.2 Mô hình tổ chức quản lý thuế GTGT ............................................................ 29 
 1.2.3 Khái quát nội dung công tác quản lý thuế GTGT .......................................... 31 
1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC THU THUẾ GTGT ............ 36 
 1.3.1. Các chính sách quản lý của Nhà nước ........................................................... 36 
 1.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý ................................................................................ 37 
 1.3.3. Nhân lực ......................................................................................................... 37 
 1.3.4. Điều kiện kinh tế, cơ sở vật chất kỹ thuật ..................................................... 38 
 1.3.5. Kỹ thuật kế toán, tài chính, quan hệ thanh toán ............................................ 39 
 1.3.6. Tâm lý, ý thức người tiêu dùng ...................................................................... 39 
 1.3.7. Công tác kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước ................... 40 
1.4. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ THUẾ GTGT Ở MỘT SỐ NƯỚC ............................... 40 
 1.4.1. Tình hình áp dụng thuế GTGT ở một số nước ................................................ 44 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 3 
 1.4.2. Kinh nghiệm rút ra từ các nước đã áp dụng thuế GTGT ............................... 45 
1.5. QUAN ĐIỂM CỦA TÁC GIẢ VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ GTGT 
Ở VIỆT NAM .............................................................................................................. 46 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................... 46 
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ GTGT TẠI 
QUẢNG NINH ........................................................................................................... 47 
2.1. ĐẶC ĐIỂM KTXH VÀ KHÁI QUÁT NGÀNH THUẾ QUẢNG NINH .......... 47 
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ GTGT .......................... 53 
2.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG.......................................................................... 62 
 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................... 62 
 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................... 66 
 2.3.3. Một số khó khăn nảy sinh trong công tác quản lý thuế GTGT ..................... 75 
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................... 82 
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU 
THUẾ GTGT CỦA CÁC DOANH NGHIỆP Ở QUẢNG NINH .......................... 83 
3.1 PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ CỦA NGÀNH THUẾ QUẢNG NINH 
TRONG THỜI GIAN TỚI .......................................................................................... 83 
3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ................................................................. 85 
KẾT LUẬN.................................................................................................................. 109 
PHỤ LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 4 
 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
 1. GTGT Giá trị gia tăng. 
 2. UBNN Ủy ban nhân dân. 
 3. ĐTNT Đối tượng nộp thuế. 
 4. KTXH Kinh tế xã hội. 
 5. DN Doanh nghiệp. 
 6. TW Trung ương. 
 7. NSNN Ngân sách nhà nước. 
 8. NQD Ngoài quốc doanh. 
 9. VP Văn phòng. 
 10. SD Sử dụng. 
 11. XSKT Xổ số kiến thiết. 
 12. NCTT Nghiên cứu thị trường. 
 13. TTTH Trung tâm tin học. 
 14. CNPP Chi nhánh phân phối. 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 5 
 MỞ ĐẦU 
1. Tính cấp thiết của đề tài 
 Thuế là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước, là công cụ quan 
trọng để phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân. 
Và là vấn đề đại cục của mỗi Quốc gia, đặc biệt trong tiến trình hội nhập quốc 
tế. Nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta đã thực hiện cải 
cách thuế bước hai. Điểm nổi bật của cuộc cải cách này là thay thế luật thuế 
doanh thu bằng luật thuế giá trị gia tăng được thông qua tại kỳ họp thứ 11 Quốc 
hội khoá IX, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999. Sự ra đời của luật thuế giá 
trị gia tăng được xem là một bước ngoặc có tính đột phá trong công tác quản lý 
thu thuế và đã thể hiện được sự mạnh dạn, đường lối đúng đắn của Đảng và Nhà 
nước trong công cuộc xây dựng, đổi mới và phát triển đất nước. 
 Những năm gần đây, số lượng các doanh nghiệp, số lượng đăng ký tăng 
gấp nhiều lần đã tạo số thu lớn. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực thất thu lớn và 
gian lận thuế diễn ra khá phổ biến, trong đó: Tình trạng sử dụng hoá đơn giả, 
khai khống hoá đơn đầu vào để xin hoàn thuế, ghi giá trên hoá đơn thấp hơn giá 
thực tế... đang là vấn đề mang tính thời sự hiện nay. Để khắc phục được những 
hạn chế trên thì cần thiết phải tăng cường công tác quản lý và chống thất thu 
thuế giá trị gia tăng. 
 Quảng Ninh là một tỉnh công nghiệp, có đủ các loại hình, thành phần 
tham gia kinh doanh, từ doanh nghiệp lớn đến các doanh nghiệp nhỏ. Thời gian 
qua, Cục thuế tỉnh Quảng Ninh đã đạt được khá nhiều kết quả tốt trong công tác 
quản lý thu thuế GTGT đối với các loại hình doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong 
công tác quản lý thu thuế giá trị gia tăng Cục thuế tỉnh Quảng Ninh cũng gặp 
khá nhiều khó khăn. 
 Điển hình là công tác quản lý hoá đơn chứng từ và sổ sách kế toán, phát 
hiện ra một số hiện tượng tiêu cực, các sai phạm chủ yếu xuất phát từ trình độ 
kém hiểu biết về luật của doanh nghiệp, số khác thì “ quá ” hiểu biết đến độ tìm 
mọi kẻ hở để trốn, tránh thuế, thành lập các công ty “ma” để xin hoàn thuế 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 6 
khống, các đơn vị XDCB tỉnh ngoài san gạt, xây dựng tại Quảng Ninh nhưng 
không khai, nộp thuế trên địa bàn tỉnh... Vì những vấn đề bức xúc đó và qua quá 
trình nghiên cứu với những kiến thức đã học và làm được cùng với sự giúp đỡ 
của thầy giáo, các đồng nghiệp tại Cục thuế tỉnh Quảng Ninh, tôi đã nghiên cứu 
và tìm hiểu để đi đến lựa chọn đề tài “Hoàn thiện hoạt động quản lý thuế giá 
trị gia tăng của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài 
của luận văn tốt nghiệp. 
 Với mục đích, tìm hiểu thực trạng công tác quản lý thu thuế giá trị gia 
tăng địa bàn tỉnh Quảng Ninh và đánh giá những mặt được, những mặt còn hạn 
chế, nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý để từ đó đưa ra một 
số giải pháp, kiến nghị nhằm tăng cường công tác quản lý thu thuế giá trị gia 
tăng đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 
 Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu công tác quản lý thuế 
GTGT nói chung và thực trạng công tác quản lý thu thuế GTGT nói riêng trên 
địa bàn tỉnh Quảng Ninh, từ đó có những giải pháp tăng cường quản lý thuế 
GTGT của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Công tác quản lý thu thuế GTGT. 
 Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng công tác quản lý thu thuế GTGT của các 
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 
4. Phương pháp nghiên cứu 
 Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ nêu trên, trong quá trình nghiên cứu, 
tác giả lựa chọn và sử dụng các phương pháp: Phân tích, thống kê, khảo sát, thu 
thập các tài liệu liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài, đưa ra các giải 
pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thu thuế GTGT của các doanh nghiệp 
trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 7 
5. Kết cấu của luận văn 
 Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, tài liệu tham khảo luận văn được 
chia thành 3 chương. Luận văn đã hoàn thành với 110 trang đánh máy, 06 bảng 
và 01 hình vẽ. 
 Chương 1: Tổng quan nghiên cứu về công tác quản lý thu thuế giá trị 
gia tăng 
 Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu thuế giá trị gia tăng trên 
địa bàn tỉnh Quảng Ninh 
 Chương 3: Một số giải pháp tăng cường quản lý thu thuế giá trị gia 
tăng của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 8 
 Chương 1 
 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ 
 THU THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG 
1.1. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT THUẾ GTGT 
1.1.1. Khái niệm về thuế GTGT 
 Thuế GTGT có nguồn gốc từ thuế doanh thu, được nghiên cứu từ sau đại 
chiến thế giới lần thứ nhất (1914-1918) và chính thức được áp dụng đầu tiên tại 
nước Pháp vào ngày 1 tháng 7 năm 1954. 
 Khai sinh từ nước Pháp, thuế GTGT đã nhanh chóng được áp dụng rộng rãi 
trên thế giới, trở thành nguồn thu quan trọng của nhiều nước. Đến nay, đã có trên 
120 nước áp dụng thuế GTGT, chủ yếu là các nước châu Phi, châu Mỹ Latinh, các 
nước trong khối cộng đồng châu Âu và một số nước châu Á. 
 Thuế GTGT tiếng Anh là Value Added Tax (VAT), tiếng Pháp là Taxe Sur la 
Valeur Ajoutée (TVA) là loại thuế được tính trên phần giá trị tăng thêm của hàng 
hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Do thuế 
tính trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ nên đối tượng nộp thuế phải 
là các cơ sở sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ có giá trị tăng thêm, nhưng thực 
chất phần thuế mà họ nộp là do người mua hàng hóa dịch vụ phải thanh toán. Vì 
vậy, thuế GTGT là thuế gián thu. Như vậy, thuế GTGT được hiểu: "Thuế GTGT là 
loại thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh ở từng khâu 
trong quá trình sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng". 
1.1.2. Sự cần thiết phải áp dụng thuế GTGT ở nước ta 
 Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng theo tinh thần nghị quyết Đại hội 
Đảng lần thứ VI, từ năm 1986, nền kinh tế nước ta đã có sự chuyển đổi cơ bản từ 
một nền kinh tế theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung với hai thành phần kinh tế chủ 
yếu (kinh tế quốc doanh thuộc sở hữu Nhà nước và kinh tế tập thể hợp tác xã), 
trong đó kinh tế quốc doanh giữ vai trò chủ đạo, sang một nền kinh tế thị trường có 
nhiều thành phần kinh tế. Theo đó, hệ thống chính sách thuế cũng có nhiều 
thay đổi. 
HV: Nghiêm Xuân Sơn Page 9