Luận văn Hoạt động của chính quyền xã – từ thực tiễn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 ---/--- ---/--- 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 NGUYỄN VĂN SỸ 
HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ – 
 TỪ THỰC TIỄN HUYỆN VĂN LÂM, 
 TỈNH HƢNG YÊN 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG 
 HÀ NỘI - 2016 
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 ---/--- ---/--- 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 NGUYỄN VĂN SỸ 
HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ – 
 TỪ THỰC TIỄN HUYỆN VĂN LÂM, 
 TỈNH HƢNG YÊN 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG 
 Chuyên ngành: Quản lý công 
 Mã số: 60 34 04 03 
 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. Đinh Văn Mậu 
 HÀ NỘI - 2016 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của 
cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TS. Đinh 
Văn Mậu. 
 Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và 
không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu 
của mình. 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2016 
 Tác giả luận văn 
 Nguyễn Văn Sỹ 
 LỜI CẢM ƠN 
 Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin bày tỏ lời cảm ơn 
chân thành, sâu sắc nhất tới GS.TS. Đinh Văn Mậu vì sự tận tình hướng dẫn, 
giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. 
 Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đối với Ban Giám đốc, các Thầy, cô giáo 
của Học viện Hành chính quốc gia đã tận tình, chu đáo trong quá trình giảng dạy 
và truyền đạt kiến thức cho tôi. Xin cảm ơn toàn thể cán bộ, nhân viên của Học 
viện Hành chính quốc gia đã tạo những điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong 
thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành chương trình cao học. 
 Xin chân thành cảm ơn UBND Huyện Văn Lâm, Tỉnh Hưng Yên đã 
nhiệt tình cung cấp số liệu, tài liệu cho tôi hoàn thiện luận văn. Cảm ơn gia 
đình, bạn bè đồng nghiệp đã luôn động viên, quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ 
tôi về cả vật chất và tinh thần, để tôi có thể hoàn thiện luận văn này. 
 Tuy đã có nhiều cố gắng trong việc đầu tư thời gian và công sức nghiên 
cứu hoàn thành luận văn, nhưng do hạn chế về chuyên môn, kiến thức, nên 
chắc hẳn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, thiếu sót. Kính mong 
nhận được sự góp ý của các Thầy, cô giáo, của đồng nghiệp và các bạn học 
viên, để luận văn ngày càng hoàn thiện, hữu ích hơn. 
 Xin trân trọng cám ơn! 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2016 
 Tác giả luận văn 
 Nguyễn Văn Sỹ DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 
STT TỪ VIẾT TẮT DỊCH NGHĨA 
 1 CC Công chức 
 2 HĐND Hội đồng nhân dân 
 3 NQ-CP Nghị quyết – Chính phủ 
 4 NQ/TW Nghị quyết/ Trung ương 
 5 MTTQ Mặt trận tổ quốc 
 6 QĐ-TTg Quyết định – Thủ tướng 
 7 UBND Ủy ban nhân dân 
 8 UBMTTQVN Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam 
 DANH MỤC BẢNG BIỂU 
STT TÊN BẢNG/BIỂU TRANG 
 1 Bảng 2.1. Cơ cấu, số lƣợng Cán bộ, Công chức, lao động 
 hợp đồng thuộc HĐND và UBND các xã thuộc huyện 44 
 Văn Lâm, tỉnh Hƣng Yên nhiệm kỳ 2011-2016 
 2 Bảng 2.2. Số lƣợng các kỳ họp HĐND xã thuộc huyện 
 45 
 Văn Lâm nhiệm kỳ 2011-2016 
 3 Bảng 2.3. Số lƣợng Nghị quyết do HĐND xã thuộc huyện 
 48 
 Văn Lâm ban hành trong nhiệm kỳ 2011-2016 
 4. Bảng 2.4. Số lƣợng văn bản quản lý nhà nƣớc do UBND 
 xã thuộc huyện Văn Lâm ban hành trong nhiệm kỳ 57 
 2011-2016 
 5 Biểu 2.1. Số lƣợng văn bản quản lý nhà nƣớc do UBND 
 xã thuộc huyện Văn Lâm ban hành trong nhiệm kỳ 58 
 2011-2016 
 MỤC LỤC 
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH QUYỀN XÃ VÀ 
HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ ................................................... 7 
1.1. Khát quát về chính quyền xã và hoạt động của chính quyền xã ................ 7 
 1.1.1. Chính quyền xã..................................................................................... 7 
 1.1.2. Hoạt động của chính quyền xã........................................................... 20 
1.2. Đặc điểm, vai trò hoạt động của chính quyền xã ..................................... 21 
 1.2.1. Đặc điểm về hoạt động của chính quyền xã ...................................... 21 
 1.2.2. Vai trò hoạt động của chính quyền xã ............................................... 23 
1.3. Nội dung hoạt động của chính quyền xã .................................................. 24 
 1.3.1. Nội dung hoạt động của Hội đồng nhân dân xã ................................ 24 
 1.3.2. Nội dung hoạt động của Ủy ban nhân dân xã ................................... 29 
1.4. Kinh nghiệm về hoạt động của chính quyền địa phương ở một số quốc 
gia ................................................................................................................ 30 
 1.4.1. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ ................................................................... 30 
 1.4.2. Kinh nghiệm của Cộng hòa Pháp ...................................................... 32 
 1.4.3. Kinh nghiệm của Cộng hòa liên bang Đức ........................................ 33 
 1.4.4. Kinh nghiệm ở Thụy Điển .................................................................. 35 
 1.4.5. Kinh nghiệm của Đan Mạch .............................................................. 36 
 1.4.6. Những bài học vận dụng vào hoạt động của chính quyền xã ở Việt 
 Nam ......................................................................................................... 37 
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ............................................................................... 40 
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH QUYỀN XÃ 
QUA THỰC TIỄN HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƢNG YÊN ................. 41 2.1. Khái quát chung về huyện Văn Lâm và chính quyền xã thuộc huyện Văn 
Lâm ................................................................................................................ 41 
 2.1.1. Khái quát chung về huyện Văn Lâm .................................................. 41 
 2.1.2. Khái quát chung về chính quyền xã của huyện Văn Lâm .................. 43 
2.2. Nhận xét hoạt động của chính quyền xã .................................................. 45 
 2.2.1. Nhận xét hoạt động của Hội đồng nhân dân ..................................... 45 
 2.2.2. Nhận xét hoạt động của Ủy ban nhân dân ........................................ 55 
2.3. Nguyên nhân các hạn chế trong hoạt động của chính quyền xã ................... 62 
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ............................................................................... 64 
Chƣơng 3: THÚC ĐẨY HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHÍNH 
QUYỀN XÃ Ở HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƢNG YÊN HIỆN NAY .... 65 
3.1. Quan điểm, phương hướng ...................................................................... 65 
3.2. Giải pháp thúc đẩy hiệu quả hoạt động của chính quyền xã .................... 70 
 3.2.1. Tiếp tục thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng .......... 70 
 3.2.2. Đổi mới nhận thức về vị trí, vai trò của chính quyền xã ................... 76 
 3.2.3. Hoàn thiện hệ thống thể chế về chính quyền địa phương .................. 77 
 3.2.4. Đổi mới hoạt động của Hội đồng nhân dân ...................................... 79 
 3.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức xã ...................................... 82 
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 .............................................................................. 89 
KẾT LUẬN .................................................................................................... 90 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 92 MỞ ĐẦU 
 1. Tính cấp thiết của đề tài 
 Trong Hiến pháp năm 2013, chính quyền nhà nước được chia thành bốn 
cấp: trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Chính quyền xã là cấp thấp 
nhất trong các cấp chính quyền được tổ chức tại các đơn vị hành chính xã, 
phường, thị trấn. Nó có một vị trí đặc biệt trong các cấp chính quyền. Chủ tịch 
Hồ Chí Minh đã từng nói: “Cấp xã là gần gũi nhân dân nhất, là nền tảng của 
hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi”(Hồ Chí Minh 
toàn tập: Tập 5, NXB CTQG, H.2002, trang 371). 
 Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khoá IX) về đổi mới và nâng cao 
chất lượng hệ thống chính trị ở xã, phường, thị trấn, xác định: “Các cơ sở xã, 
phường, thị trấn là nơi tuyệt đại bộ phận nhân dân cư trú, sinh sống. Hệ 
thống chính trị ở cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc tổ chức và vận động 
nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, 
tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy chủ quyền dân chủ của nhân dân, 
huy động mọi khả năng phát triển kinh tế-xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng 
đồng dân cư”.Về phương diện lý luận cũng như thực tiễn, hiệu quả và sức 
mạnh của nhà nước không chỉ phụ thuộc vào cách thức tổ chức quyền lực ở 
trung ương mà còn lại phụ thuộc rất nhiều vào cách thức tổ chức, thực thi 
quyền lực ở cơ sở. Chính quyền xã phải trong sạch, đủ năng lực để đảm nhận vị 
trí luôn là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là nơi trực tiếp thực hiện 
và đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước 
vào cuộc sống. 
 Huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên được coi là cửa ngõ phía đông của Thủ 
đô Hà Nội. Văn Lâm có 11 đơn vị hành chính cấp xã, gồm: 1 thị trấn Như 
Quỳnh (thành lập ngày 24/2/1997 trên cơ sở xã Như Quỳnh cũ) và 10 xã với 
diện tích 74,4 km2 và 96.900 nhân khẩu. Trong những năm qua, kinh tế của 
 1 huyện tăng trưởng khá. Cơ sở hạ tầng của huyện không ngừng được đầu tư 
nâng cấp theo hướng hiện đại; tiến trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ cao; công 
tác quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng nông thôn mới theo Chương 
trình mục tiêu quốc gia được triển khai thực hiện có hiệu quả. Chính quyền xã 
thuộc huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên trong những năm gần đây được củng cố, 
tăng cường về tổ chức bộ máy; cán bộ, công chức từng bước hoạt động có hiệu 
lực, hiệu quả, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng 
và phát triển địa phương. 
 Tuy nhiên, trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước, hội nhập kinh 
tế quốc tế, nhất là yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa 
của dân, do dân, vì dân. Đồng thời với việc áp dụng Luật Tổ chức chính 
quyền địa phương 2015, hoạt động của chính quyền xã ở huyện Văn Lâm, 
tỉnh Hưng Yên đã bộc lộ những yếu kém, bất cập về thể chế; mô hình tổ chức 
bộ máy và phương thức hoạt động của chính quyền xã còn nhiều điểm chưa 
hợp lý; sự phân cấp cho chính quyền xã còn thiếu cụ thể; số lượng định biên 
và cơ cấu chức danh công chức xã còn cứng nhắc, nơi thiếu, nơi thừa; chưa có 
sự phân công rõ ràng, rành mạch thẩm quyền, trách nhiệm của cá nhân và tập 
thể Đây chính là những nguyên nhân làm hạn chế hiệu lực và hiệu quả hoạt 
động của chính quyền xã trong bối cảnh mới. 
 Xuất phát từ tình hình thực tiễn đó, tôi xin được lựa chọn đề tài: “ Hoạt 
động của chính quyền xã – từ thực tiễn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên” 
làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình, để qua đó nghiên cứu và đưa ra được 
một số biện pháp khắc phục những hạn chế trong hoạt động của chính quyền 
xã hiện nay. 
 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 
 Nghiên cứu về hoạt động của chính quyền xã đã trở thành đề tài thu hút 
sự quan tâm nghiên cứu của Đảng, Nhà nước, các nhà nghiên cứu lý luận và 
 2