Luận văn Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Tập đoàn Viễn thông Quân Đội

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 --------------------------------------- 
 LÊ KIM DUNG 
 PHÁT TRIỂN 
 VĂN HÓA VÀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH 
CỦA TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 Hà Nội – Năm 2013 
 Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được tập 
hợp từ nhiều nguồn tài liệu và liên hệ thực tế viết ra, không sao chép của bất kỳ luận 
văn nào trước đó. 
 Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của luận văn này. 
 Tác giả luận văn: Lê Kim Dung 
Lê Kim Dung.LVTHS Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 MỤC LỤC 
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI ........................................................ 3 
 1.1. Khái quát chung về Văn hóa ........................................................................... 4 
 1.2. Văn hoá kinh doanh......................................................................................... 8 
 1.2.1. Khái niệm văn hoá kinh doanh: ................................................................... 8 
 1.2.2. Các yếu tố cấu thành văn hoá kinh doanh .................................................... 8 
 1.2.3. Vai trò của Văn hóa kinh doanh ................................................................... 8 
 1.3. Triết lý doanh nghiệp .................................................................................... 10 
 1.3.1. Những nội dung cơ bản của triết lý doanh nghiệp ...................................... 10 
 1.3.2. Hình thức thể hiện của triết lý doanh nghiệp .............................................. 11 
 1.4. Đạo đức kinh doanh ....................................................................................... 11 
 1.4.1. Khái niệm đạo đức kinh doanh .................................................................. 11 
 1.4.2. Các nguyên tắc và chuẩn mực của đạo đức kinh doanh. ............................. 12 
 1.4.3. Đạo đức kinh doanh và tránh nhiệm xã hội: ............................................... 12 
 1.5. Văn hóa doanh nghiệp ................................................................................... 14 
 1.5.1. Khái niệm Văn hóa doanh nghiệp .............................................................. 14 
 1.5.2. Các cấp độ Văn hóa doanh nghiệp ............................................................. 15 
 1.6. Văn hóa trong các hoạt động kinh doanh ..................................................... 18 
CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI 
TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI VIETTEL ............................................. 36 
 2.1. Giới thiệu khái quát về doanh nghiệp ........................................................... 37 
 2.2. Phân tích thực trạng văn hóa doanh nghiệp Viettel ..................................... 45 
 2.2.1. Khái quát về việc triển khai văn hóa doanh nghiệp tại Viettel .................... 45 
 2.2.2. Phân tích thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Viettel ............................... 49 
 2.3. Phân tích văn hóa ứng xử trong nội bộ Viettel ............................................. 62 
 2.3.1. Phân tích văn hóa ứng xử giữa cấp trên với cấp dưới ................................. 62 
 2.3.2. Phân tích văn hóa ứng xử giữa cấp dưới với cấp trên ................................. 67 
Lê Kim Dung.LVTHS Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 2.3.3. Phân tích văn hóa ứng xử giữa đồng nghiệp với đồng nghiệp .................... 69 
 2.3.4. Phân tích văn hóa ứng xử của Người Viettel với công việc ........................ 70 
 2.3.5. Phân tích văn hóa ứng xử của Người Viettel tại nơi làm việc ..................... 72 
 2.4. Phân tích văn hóa trong hoạt động marketing ............................................. 75 
 2.4.1. Phân tích văn hóa trong quảng bá thương hiệu:.......................................... 75 
 2.4.2. Phân tíchvăn hóa trong định giá sản phẩm ................................................. 76 
 2.4.3. Phân tích văn hóa trong chính sách phân phối............................................ 77 
 2.4.4. Phân tích văn hóa trong chính sách xúc tiến bán hàng ............................... 80 
 2.5. Phân tích văn hóa định hướng tới khách hàng ............................................. 80 
 2.6. Phân tích đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của Viettel ............... 83 
CHƯƠNG III: PHÁT TRIỂN VĂN HÓA & ĐẠO ĐỨC KINH DOANH TẠI 
TẬP ĐOÀN VIỄN THÔNG QUÂN ĐỘI................................................................ 95 
 3.1. Phát triển văn hóa kinh doanh của Viettel ................................................... 96 
 3.1.1. Phát triển các hình thức biểu hiện của văn hóa kinh doanh Viettel ............. 96 
 3.1.2. Phát triển văn hóa doanh nghiệp Viettel theo một mô hình tiên tiến. ........ 101 
 3.1.3. Xác định chuẩn mực hành vi cho đội ngũ cán bộ quản lý. ........................ 104 
 3.1.4. Đẩy mạnh công tác đào tạo về văn hóa kinh doanh cho CBNV................ 108 
 3.1.5. Xây dựng môi trường văn hóa nhân văn trong Tập đoàn và các đơn vị thành viên 109 
 3.1.6. Mở rộng phân cấp về ban hành các quy định quản trị trong nội bộ Viettel ..... 112 
 3.1.7. Tăng cường vai trò của các tổ chức, đoàn thể chính trị ............................ 112 
 3.1.8. Đẩy mạnh phong trào thi đua kinh doanh đạt hiệu quả cao ...................... 113 
 3.1.9. Tiếp tục phát triển quảng bá thương hiệu Viettel ..................................... 113 
 3.2. Phát triển đạo đức kinh doanh của Viettel ................................................. 114 
 3.2.1. Tạo lập và phát triển một chương trình tuân thủ đạo đức hiệu quả: .......... 114 
 3.2.2. Thiết lập và phổ biến hiệu quả các tiêu chuẩn đạo đức:............................ 115 
 3.2.3. Thiết lập hệ thống điều hành thực hiện, kiểm tra, tăng cường tiêu chuẩn và 
 việc tuân thủ đạo đức ........................................................................................ 117 
 3.2.4. Cải thiện liên tục chương trình tuân thủ đạo đức: ..................................... 119 
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 120 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Lê Kim Dung.LVTHS Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 DANH MỤC HÌNH ẢNH 
Hình 2.1. Biểu đồ tăng trưởng doanh thu của Viettel.................................................. 41 
Hình 2.2. Mô hình tổ chức của Tập đoàn Viễn thông Quân đội .................................. 44 
Hình 2.3. Biểu đồ phát triển nguồn nhân lực của Viettel ............................................ 45 
Hình 2.4: Thương hiệu của Viettel ............................................................................. 58 
Hình 2.5: Mẫu đồng phục giao dịch viên.................................................................... 60 
Hình 2.6. Đồng phục kỹ thuật viên............................................................................. 61 
Hình 2.7. Đồng phục hoạt động xã hội ....................................................................... 61 
Hình 2.8. Đồng phục lễ tân ........................................................................................ 61 
Lê Kim Dung.LVTHS Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 MỞ ĐẦU 
 Cách đây hơn 60 năm (1946) Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: "Phải làm 
sao cho văn hóa vào sâu trong tâm lý của quốc dân, nghĩa là văn hóa phải sửa đổi được 
tham nhũng, lười biếng, phù hoa, xa xỉ. Văn hóa phải làm thế nào cho nhân dân có tinh 
thần vì nước quên mình, vì lợi ích chung mà quên lợi ích riêng. Văn hóa phải làm thế 
nào cho mỗi người dân Việt Nam, từ già đến trẻ, cả đàn ông và đàn bà ai cũng hiểu 
nhiệm vụ của mình và biết hưởng hạnh phúc của mình nên hưởng" (Tư tưởng Hồ Chí 
Minh, NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003). Ngay sau ngày quốc khánh 02-9-1945 
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thành lập Ủy ban văn hóa lâm thời Bắc Bộ. Ngày 07-9-1945 
Bác tiếp các đại biểu của Ủy ban này và Người chỉ rõ: "Bổn phận các Ngài là lãnh đạo 
tư tưởng quốc dân, đấu tranh cho độc lập và kiến thiết một nền văn hóa mới"(Tư tưởng 
Hồ Chí Minh, NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003). Như vậy, có thể khẳng định văn 
hóa có một vai trò rất lớn, nó vừa là môi trường,vừa là công cụ để tác động đến hành 
vi của cá nhân và tổ chức. 
 Văn hóa với tư cách là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực vô hạn thúc đẩy 
sự phát triển sản xuất hàng hóa và nhờ hàng hóa để phát triển, là mục tiêu cao cả của 
mọi hình thái xã hội. Văn hóa có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bồi dưỡng và 
phát huy nhân tố con người xây dựng xã hội mới và con người mới trong tất cả các 
lĩnh vực hoạt động sản xuất - kinh doanh, hoạt động chính trị, hoạt động khoa học - 
công nghệ, hoạt động văn hóa - xã hội - nhân văn, vv... Trong thời đại ngày nay kinh 
tế thị trường, kinh tế tri thức, toàn cầu hóa và cách mạng quản lý ngày càng phát triển 
như vũ bão, các quốc gia xích lại gần nhau hơn, vì thế văn hóa dân tộc, bản sắc dân tộc 
ngày càng trở thành trung tâm của mọi sự chú ý. 
 Văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân được hình thành trên nền tảng văn 
hóa dân tộc và là bộ phận cấu thành, tô đậm thêm bản sắc văn hóa dân tộc, không thể 
đối lập với bản sắc văn hóa dân tộc. 
 Trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, với sự di chuyển dễ dàng các 
nguồn tài chính, nguyên liệu và công nghệ từ quốc gia này sang quốc gia khác, việc du 
nhập các thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến nói chung và thành tựu tiên tiến của 
khoa học quản trị nói riêng không khó. Tuy nhiên, yếu tố chính ảnh hưởng đến sự 
thành bại trong việc áp dụng thành công các thành tựu đó trong những điều kiện cụ thể 
của các quốc gia là sự khác biệt về văn hóa. Đối với lĩnh vực kinh doanh, xu hướng 
Lê Kim Dung.LVTHS 1 Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
văn hóa hóa kinh doanh đang là một hướng đi tối ưu để tận dụng các thành tựu tiên 
tiến của khoa học đồng thời vẫn phát huy được sức mạnh của bản sắc văn hóa. 
 Chính vì vậy, xây dựng văn hóa kinh doanh là góp phần tạo lập năng lực cốt lõi 
của doanh nghiệp, và do vậy, tạo cho doanh nghiệp năng lực cạnh tranh bền vững 
trong điều kiện cạnh tranh mang tính toàn cầu. Bên cạnh đó, nó còn góp phần thể hiện 
bản sắc văn hóa tiên tiến đậm đà tính dân tộc của văn hóa Việt Nam trong lĩnh vực 
quản trị doanh nghiệp. 
 Với nhận thức được vai trò quan trọng của văn hóa kinh doanh đối với sự phát triển 
của doanh nghiệp, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Phát triển Văn hóa và Đạo đức kinh 
doanh của Tập đoàn Viễn thông Quân đội" làm đề tài luận văn Thạc sĩ của mình. 
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Luận văn nghiên cứu văn hóa kinh doanh của 
doanh nghiệp, các yếu tố cấu thành văn hóa kinh doanh, việc phát triển văn hóa và đạo 
đức kinh doanh của Tập đoàn Viễn thông Quân đội nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển 
trong tình hình mới. 
 Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ giới hạn trong phạm vi phân tích cơ sở lý luận, 
thực trạng vấn đề văn hóa và đạo đức trong hoạt động kinh doanh của Viettel, từ đó đề 
xuất những phương pháp phát triển, hoàn thiện văn hóa và đạo đức kinh doanh cho 
Viettel. 
 Bố cục của luận văn: 
 Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội 
dung của luận văn gồm 3 chương: 
 Chương 1: Cơ sở lý luận về văn hóa và đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp. 
 Chương 2: Phân tích thực trạng văn hóa và đạo đức kinh doanh của Tập đoàn 
Viễn thông Quân đội. 
 Chương 3: Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Tập đoàn Viễn 
thông Quân đội. 
 Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, ban lãnh đạo và đồng nghiệp tại 
Tập đoàn viễn thông Quân đội, các thầy cô giáo Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã 
tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập. Đặc biệt tôi xin bày tỏ sự cảm ơn 
chân thành và sâu sắc đến PGS.TS Phan Thị Thuận, Khoa Kinh tế - Viện đào tạo sau 
đại học đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thiện luận văn này. 
Lê Kim Dung.LVTHS 2 Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 
Lê Kim Dung.LVTHS 3 Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
1.1. Khái quát chung về Văn hóa 
1.1.1. Khái niệm Văn hoá 
 Tại phương Tây, văn hoá-culture (trong tiếng Anh, Pháp) hay kultur (tiếng 
Đức) đều xuất xứ từ chữ Latinh cultus có nghĩa là khai hoang, trồng trọt, trông nom 
cây lương thực; nói ngắn gọn là sự vun trồng. Sau đó từ cultus được mở rộng nghĩa, 
dùng trong lĩnh vực xã hội chỉ sự vun trồng, giáo dục, đào tạo và phát triển mọi khả 
năng của con người. 
 Ở phương Đông, trong tiếng Hán cổ, từ văn hoá bao hàm ý nghĩa: văn là vẻ đẹp 
của nhân tính, cái đẹp của tri thức, trí tuệ con người có thể đạt được bằng sự tu dưỡng 
của bản thân và cách thức cai trị đúng đắn của nhà cầm quyền. Còn chữ hoá trong văn 
hoá là việc đem cái văn (cái đẹp, cái tốt, cái đúng) để cảm hoá, giáo dục và hiện thực 
hoá trong thực tiễn đời sống. Vậy văn hoá chính là nhân hoá hay nhân văn hoá. Đường 
lối văn trị hay đức trị của Khổng Tử là từ quan điểm cơ bản này về văn hóa (văn hóa là 
văn trị giáo hoá, là giáo dục, cảm hoá bằng điển chương, lễ nhạc, không dùng hình 
phạt tàn bạo và sự cưỡng bức). 
 Như vậy, văn hoá trong từ nguyên của cả Phương Đông và Phương Tây đều có 
một nghĩa chung căn bản là sự giáo hoá, vun trồng nhân cách con người (bao gồm cá 
nhân, cộng đồng và xã hội loài người), cũng có nghĩa là làm cho con người và cuộc 
sống trở nên tốt đẹp hơn. 
 Theo phạm vi nghiên cứu rộng nhất, văn hoá là tổng thể nói chung những giá trị 
vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử. 
 Loài người là một bộ phận của tự nhiên nhưng khác với các sinh vật khác, loài 
người có một khoảng trời riêng, một thiên nhiên thứ hai do loài người tạo ra bằng lao 
động và tri thức - đó chính là văn hoá. 
1.1.2. Các yếu tố cấu thành Văn hóa: 
 Văn hóa là một phạm trù phức tạp và đa dạng. Để hiểu bản chất của văn hóa, 
cần xem xét các yếu tố cấu thành văn hóa. Dựa vào khái niệm về văn hóa, có thể chia 
văn hóa thành hai lĩnh vực cơ bản là văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần. 
a. Văn hóa vật chất: là toàn bộ những giá trị sáng tạo được thể hiện trong các của cải 
vật chất do con người tạo ra. Đó là các sản phẩm hàng hóa, công cụ lao động, tư liệu 
Lê Kim Dung.LVTHS 4 Phát triển văn hóa và đạo đức kinh doanh của Viettel 
tiêu dùng, cơ sở hạ tầng kinh tế như giao thông, thông tin, nguồn năng lượng; cơ sở hạ 
tầng xã hội như chăm sóc sức khỏe, nhà ở, hệ thống giáo dục và cơ sở hạ tầng tài chính 
như ngân hàng, bảo hiểm, dịch vụ tài chính trong xã hội. 
 Văn hóa vật chất được thể hiện qua đời sống vật chất của quốc gia. Chính vì 
vậy văn hóa vật chất sẽ ảnh hưởng to lớn đến trình độ dân trí, lối sống của các thành 
viên trong nền kinh tế đó.Một điểm lưu ý khi xem xét đến văn hóa vật chất, chúng ta 
xem xét cách con người làm ra những sản phẩm vật chất thể hiện ở tiến bộ kỹ thuật và 
nghệ thuật, ai làm ra chúng và tại sao. Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ đã ảnh hưởng 
đến mức sống và giúp giải thích những giá trị và niềm tin của xã hội. 
 Ví dụ như nếu là một quốc gia tiên bộ kỹ thuật, con người ít tin vào số mệnh và 
họ tin tưởng rằng có thể kiểm soát những điều xảy ra đối với họ. Những giá trị của họ 
cũng thiên về vật chất bởi vì họ có mức sống cao hơn. Như vậy, một nền văn hóa vật 
chất thường được coi là kết quả của công nghệ và liên hệ trực tiếp với việc xã hội đó tổ 
chức hoạt động kinh tế của mình như thế nào. 
b.Văn hóa tinh thần: là toàn bộ những hoạt động tinh thần của con người và xã 
hội bao gồm kiến thức, các phong tục, tập quán, thói quen, cách ứng xử, ngôn ngữ 
(bao gồm cả ngôn ngữ có lời và ngôn ngữ không lời), các giá trị và thái độ, các 
hoạt động văn hóa nghệ thuật, tôn giáo, giáo dục, các phương thức giao tiếp và 
cách thức tổ chức xã hội. 
 Kiến thức là nhân tố hàng đầu của văn hóa,thường được đo một cách hình thức 
bằng trình độ học vấn, trình độ tiếp thu và vận dụng kiến thức khoa học, hệ thống kiến 
thức được con nguời phát minh, nhận thức và được tích lũy lại, bổ sung nâng cao và 
không ngừng đổi mới qua các thế hệ. 
 Các phong tục tập quán là những qui ước thông thường của cuộc sống hàng 
ngày như nên mặc như thế nào, cách sử dụng các đồ ăn uống trong bữa ăn, cách xử sự 
với những người sung quanh, cách sử dụng thời gian Phong tục tập quán là những 
hành động ít mang tính đạo đức. Sự vi phạm phong tục tập quán không phải là vấn đề 
quan trong, người vi phạm chỉ bị coi là không biết cách cư xử chứ ít khi bị coi là hư 
hỏng hay xấu xa. Vì thế, người nước ngoài có thể được tha thứ cho việc vi phạm 
phong tục tập quán lần đầu tiên đến một nước khác. 
Lê Kim Dung.LVTHS 5