Luận văn Quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 / / 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 NGUYỄN THỊ KIM DUNG 
 QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI NGUỒN NHÂN LỰC 
TRONG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH VĨNH PHÚC
 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG 
 Chuyên ngành: Quản lý công 
 Mã số: 60 34 04 03 
 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. Lƣơng Minh Việt 
 HÀ NỘI - NĂM 2017 MỤC LỤC 
Danh mục các chữ viết tắt 
Danh mục các bảng 
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 
Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI 
NGUỒN NHÂN LỰC TRONG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP .............................. 7 
 1.1. Một số vấn đề lý luận về nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp ......... 7 
 1.2. Những vấn đề cơ bản về quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực 
 trong các khu công nghiệp.......................................................................... 18 
 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu 
 công nghiệp của một số nước trên thế giới ................................................ 26 
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI NGUỒN 
NHÂN LỰC TRONG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH VĨNH PHÚC ......... 34 
 2.1. Khái quát chung về đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội, dân số và tình hình 
 các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc ...................................... 34 
 2.2. Thực trạng nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc .... 40 
 2.3. Thực trạng quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu 
 công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc ....................................................................... 49 
 2.4. Đánh giá công tác quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các 
 khu công nghiệp ......................................................................................... 68 
Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ 
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI NGUỒN NHÂN LỰC TRONG CÁC 
KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH VĨNH PHÚC ......................................................... 76 
 3.1. Định hướng, quan điểm chung về quản lý nhà nước đối với nguồn 
 nhân lực trong các khu công nghiệp ........................................................... 76 
 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực 
 trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc ................................................ 77 
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 99 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 100 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
KCN Khu công nghiệp 
KH&CN Khoa học và công nghệ 
LLLĐ Lực lượng lao động 
NNL Nguồn nhân lực 
NNLCLC Nguồn nhân lực chất lượng cao 
QLNN Quản lý nhà nước 
TB&XH Thương binh và Xã hội 
 DANH MỤC CÁC BẢNG 
Bảng 2.1. Danh mục các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc được Thủ 
 tướng Chính phủ phê duyệt .................................................................... 38 
Bảng 2.2. Bảng tổng hợp chất lượng nguồn nhân lực trong các KCN từ năm 
 2010 đến năm 2015 ................................................................................. 42 
Bảng 2.3. Bảng tổng hợp chất lượng nhân lực ở một số KCN năm 2015 ................ 43 
Bảng 2.4. Bảng tổng hợp chất lượng lao động theo ngành nghề sản xuất trong 
 các KCN đến hết năm 2015 .................................................................... 45 
Bảng 2.5. Tình hình sử dụng lao động ở một số doanh nghiệp trong KCN tỉnh 
 năm 2015 ................................................................................................ 61 
 MỞ ĐẦU 
 1. Lý do chọn đề tài 
 Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định đối với sự phát triển về mọi mặt của 
mỗi quốc gia. Lịch sử phát triển của nhân loại đã khẳng định nguồn nhân lực là 
nguồn lực quyết định nhất của sự phát triển kinh tế - xã hội, còn nguồn lực tự nhiên 
và các nguồn lực khác tự chúng không thể tham gia vào quá trình kinh tế - xã hội 
nên không thể trở thành động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Vai trò động lực 
của sự phát triển kinh tế - xã hội luôn thuộc về con người. Chính con người với sức 
lực và trí tuệ của mình mới là nhân tố quyết định hiệu quả của việc khai thác, sử 
dụng nguồn lực tự nhiên và các nguồn lực khác. Đồng thời, việc khai thác và sử 
dụng các nguồn lực đó một cách có hiệu quả sẽ đem lại sức mạnh của nguồn lực 
con người. Đúng như Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc 
UNESCO đã nhận định: Con người đứng ở trung tâm của sự phát triển, là tác nhân 
và là mục đích của sự phát triển. Do đó, để thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược 
của sự công nghiệp hóa, hiện đại hóa chúng ta cần nhận thức một cách sâu sắc, đầy 
đủ những giá trị to lớn và có ý nghĩa quyết định của nhân tố con người, chủ thể của 
mọi sáng tạo, “nguồn tài nguyên” vô giá, vô tận của đất nước. 
 Để phát triển quốc gia trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, nâng cao 
chất lượng nguồn nhân lực là giải pháp có ý nghĩa quan trọng quyết định. Ở nước 
ta, xuất phát từ thực tế của đất nước trước và sau đổi mới cũng như nắm bắt được 
xu hướng đầu tư, phát triển của các nước trên thế giới, từ đại hội Đảng lần thứ VI 
đến nay, Đảng đã nhận thức được ngày càng đầy đủ hơn vai trò của con người trong 
sự phát triển kinh tế - xã hội. Con người luôn được coi vừa là mục tiêu, vừa là động 
lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ 
quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011) của Đảng đã ghi rõ: 
“Con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển”. 
Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020, được thông qua tại Đại 
hội Đảng lần thứ XI, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: “Phát triển và nâng cao 
chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá 
 1 chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công 
nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh 
quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững”. Nguồn lực 
con người được coi là nguồn lực quan trọng nhất, “quí báu nhất, có vai trò quyết 
định, đặc biệt đối với nước ta, khi nguồn lực tài chính và nguồn lực vật chất còn hạn 
hẹp”. Nó là yếu tố quyết định cho sự thành công của quá trình công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa đất nước đặc biệt là nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp. 
 Nhận thức được tầm quan trọng của nguồn nhân lực trong các khu công 
nghiệp nói chung, những năm qua công tác quản lý và phát triển nguồn nhân lực 
trong khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc luôn được lãnh đạo tỉnh quan tâm hàng 
đầu. Để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói riêng của cả nước nói 
chung, vấn đề phát triển nguồn nhân lực cần được đặc biệt chú ý mà giải pháp đột 
phá là phải xây dựng được nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp đủ về số 
lượng và chất lượng. 
 Tuy nhiên, quản lý nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tại tỉnh Vĩnh 
Phúc hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong giai đoạn nay số lượng khu 
công nghiệp trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng lên có 05 khu công nghiệp với diện 
tích 3500 (ha) và 138 doanh nghiệp với 59.818 công nhân lao động (CNLĐ), nữ 
chiếm 38.400 lao động. Do vậy, cần phải có những giải pháp cụ thể để quản lý 
nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc. 
 Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với 
nguồn nhân lực trong các Khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc” làm luận văn Thạc 
sĩ của mình. Hy vọng những thành công trong quá trình nghiên cứu sẽ góp phần tích 
cực trong việc giải quyết những khó khăn về quản lý nguồn nhân lực trong các khu 
công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc. 
 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 
 Trong thời gian qua đã có một số công trình đề tài nghiên cứu về nguồn nhân 
lực trong các khu công nghiệp ở Việt Nam nói chung với nhiều đề tài cấp quốc gia, 
cấp bộ, được xuất bản dưới dạng sách và hàng loạt chuyên đề được công bố trên các 
tạp chí khác nhau. Trong số đó ta có thể nói đến: 
 2 - Luận văn của thạc sỹ kinh tế Lê Quang Hùng (2006) “Nguồn nhân lực chất 
lượng cao cho phát triển kinh tế - xã hội ở thành phố Đà Nẵng” Học viện Chính trị 
Quốc gia Hồ Chí Minh. 
 Tổng quan của luận văn đã luận giải lý luận cơ bản về nguồn nhân lực; phân 
tích đánh giá thực trạng nguồn nhân lực và phát triển và phát triển nguồn nhân lực 
chất lượng cao ở Đà Nẵng trong giai đoạn 2000 - 2005; đề xuất những giải pháp cơ 
bản về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển kinh tế - xã hội ở Đà 
Nẵng đến 2010 và khẳng định nguồn nhân lực quan trọng nhất cho sự phát triển của 
kinh tế - xã hội trong tỉnh. 
 - Luận văn thạc sỹ Hoàng Văn Nhiệm (2009), “Giải pháp phát triển nguồn 
nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở tỉnh Vĩnh Phúc”, Học 
viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh. 
 Luận văn khái quát lý luận về nguồn nhân lực; đánh giá thực trạng nguồn 
nhân lực phục vụ quá trình CNH, HĐH của tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2001 - 2008, 
dưới góc nhìn về góc độ kinh tế chính trị. Luận văn đề ra một số nhóm giải pháp 
chung cho quá trình phát triển nguồn nhân lực của tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2015. 
Luận văn chưa đưa ra được giải pháp nhằm tăng cường QLNN trong phát triển 
nguồn nhân lực. 
 - Tác giả Lê Tuyển Cử với luận án tiến sỹ (2003) “Những biện pháp phát 
triển và hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp ở Việt Nam” 
lại đi sâu nghiên cứu hiện trạng phát triển các khu công nghiệp ở Hà Nội; đánh giá 
ưu, khuyết điểm, nguyên nhân và phương hướng cải tạo các khu công nghiệp ở Hà 
Nội; đề xuất nội dung, phương hướng cải tạo các khu công nghiệp tập trung ở Hà 
Nội đến năm 2010. 
 - Luận văn chuyên ngành kinh tế phát triển, thạc sỹ Lê Thanh An (2011), 
“Phát triển nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp thuộc vùng kinh tế mở Vân 
Phong tỉnh Khánh Hòa”, Bộ giáo dục và đạo tạo Đại học Đà Nẵng. 
 Luận văn phân tích, làm sáng tỏ cơ sở lý luận nguồn nhân lực, quản trị nguồn 
nguồn nhân lực trong điều kiện của Việt Nam, góp phần phân tích đánh giá tính 
 3 khách quan, những khó khăn, thuận lợi và vai trò của nguồn nhân lực đối với sự 
hình thành và phát triển các khu công nghiệp của tỉnh Khánh Hòa. Đánh giá phát 
triển nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Khánh Hòa, nhằm tìm ra 
những vấn đề tồn tại, nguyên nhân sâu xa của những khiếm khuyết trong phát triển 
nguồn nhân lực. Đưa ra những giải pháp, đề xuất một số chính sách thu hút đào tạo 
nguồn nhân lực cho tỉnh Khánh Hòa trong giai đoạn 2010 - 2015 và đến năm 2020. 
 Qua nhiều kết quả của các công trình nghiên cứu, đã góp phần làm rõ hơn về 
mặt lý luận, thực tiễn nguồn nhân lực. Ngoài ra đưa ra các giải pháp nhằm phát triển 
nguồn nhân lực trong thời kỳ đổi mới nền kinh tế nước nhà, thời kỳ CNH, HĐH đất 
nước. Thông qua mỗi đề tài lại có cách tiếp cận riêng, về nhiều góc độ khác nhau về 
QLNN đối với nguồn nhân lực, nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp với thực tiễn 
của từng địa phương. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về 
QLNN đối với nguồn nhân lực tại các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc. Vì vậy việc 
lựa chọn, nghiên cứu đề tài “Quản lý hà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu 
công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc” là một nội dung mới không có sự trùng lặp, vì việc 
vận dụng cụ thể nội dung quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong khu công 
nghiệp từ thực tiễn ở một địa phương, trên cơ sở lý luận đề xây dựng các giải pháp 
phù hợp với thực tiễn về điều kiện kinh tế - xã hội của địa bàn nghiên cứu. 
 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 
 3.1. Mục tiêu nghiên cứu 
 Luận văn đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý 
nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc. 
 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 
 Luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau: 
 - Hệ thống hóa các cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề quản lý nhà nước 
đối với nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp; 
 - Nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các 
khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc; 
 - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối 
với nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc; 
 4 4. Đối tƣợng nghiên cứu 
 Đối tượng nghiên cứu là hoạt động quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực 
trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc; 
 5. Phạm vi nghiên cứu 
 - Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu các nội dung trong quản lý nhà 
nước đối với nguồn nhân lực. 
 - Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước đối với 
nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc 
 - Phạm vi thời gian: Các số liệu, thông tin được thống kê từ năm 2010 đến 
năm 2015; các giải pháp, kiến nghị, định hướng đến năm 2020. 
 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 
 6.1. Phương pháp luận: 
 Luận văn sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác- Lênin, chủ nghĩa 
duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được nhìn nhận và đúc rút từ chính hoạt động 
quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực. 
 6.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 
 Để hoàn thành được mục tiêu, nội dung nghiên cứu, luận văn sử dụng các 
phương pháp nghiên cứu cụ thể: 
 - Phương pháp sử dụng tài liệu thứ cấp; 
 - Phương pháp phân tích và tổng hợp; 
 - Phương pháp điều tra xã hội học; 
 - Phương pháp thống kê. 
 7. Ý nghĩa của luận văn và thực tiễn của luận văn: 
 Luận văn đánh giá một cách hệ thống thực trạng QLNN đối với NNL trong 
các KCN tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2010 đến 2015. Vì vậy, đây sẽ là tài liệu giúp các 
doanh nghiệp trong khu công nghiệp quản lý nguồn nhân lực có hệ thống, bài bản, 
và trình tự hơn. 
 Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở khoa học và khách quan, giúp cho bộ máy 
QLNN của tỉnh tìm ra giải pháp nào là cần tập trung nhất, nhằm phát triển NNL cho 
các KCN trong tỉnh. 
 5 8. Kết cấu của luận văn 
 Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung luận văn được cấu trúc thành 3 chương: 
 Chương 1: Cơ sở khoa học của quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực 
trong các khu công nghiệp. 
 Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các 
khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc; 
 Chương 3: Định hướng, quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý 
nhà nước đối với nguồn nhân lực trong các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc. 
 6