Luận văn Giải pháp nâng cao công tác quản lý ngân sách cấp xã trong công cuộc xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Nam Định giai đoạn 2011-2015

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 ------------------------------------------ 
 PHẠM VĂN THÁI 
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN 
 SÁCH CẤP XÃ TRONG CÔNG CUỘC XÂY DỰNG 
 NÔNG THÔN MỚI TẠI TỈNH NAM ĐỊNH 
 GIAI ĐOẠN 2011-2015 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT 
 NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 Hà Nội - Năm 2013 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 -------------------------------------- 
 PHẠM VĂN THÁI 
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN 
 SÁCH CẤP XÃ TRONG CÔNG CUỘC XÂY DỰNG 
 NÔNG THÔN MỚI TẠI TỈNH NAM ĐỊNH 
 GIAI ĐOẠN 2011-2015 
 CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 
 TS. PHẠM CẢNH HUY 
 Hà Nội - Năm 2013 MỤC LỤC 
 Trang 
LỜI CAM ĐOAN ... 1 
PHẦN MỞ ĐẦU .3 
 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.............................................................3 
 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài......................................................................4 
 2.1. Mục tiêu chung ...4 
 2.2. Mục tiêu cụ thể ...4 
 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..4 
 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài luận văn ..4 
 5. Đóng góp của luận văn 5 
 6. Kết cấu của luận văn ...5 
CHƯƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC, 
QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 6 
 1.1. Những vấn đề chung về ngân sách nhà nước ............6 
 1.1.1. Khái niệm về ngân sách nhà nước ..6 
 1.1.2. Một số đặc điểm của Ngân sách nhà nước ......6 
 1.1.3. Chức năng của Ngân sách nhà nước ...7 
 1.1.4. Tổ chức hệ thống và phân cấp quản lý Ngân sách nhà nước ..8 
 1.2. Khái quát chung về Ngân sách xã .11 
 1.2.1. Khái niệm về Ngân sách xã ...11 
 1.2.2. Đặc điểm của Ngân sách xã ..11 
 1.2.3. Nguồn thu ngân sách xã 13 
 1.2.4. Nhiệm vụ chi ngân sách xã ...14 
 1.2.5. Vai trò của Ngân sách xã trong phát triển KT-XH, xây dựng NTM 16 
 1.3. Công tác quản lý ngân sách xã ..19 
 1.3.1. Khái niệm và các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý NSX .19 1.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý ngân sách xã ..21 
 1.3.3. Quy trình quản lý ngân sách xã 22 
 1.3.4. Sự cần thiết phải nâng cao công tác quản lý ngân sách xã ...26 
 1.4. Những vấn đề cơ bản về xây dựng nông thôn mới .28 
 1.4.1. Quan điểm về mô hình nông thôn mới .28 
 1.4.2. Nội dung xây dựng nông thôn mới ..29 
 1.4.3. Các tiêu chí để xây dựng mô hình nông thôn mới 29 
 1.4.4. Các yêu cầu về công tác quản lý tài chính ngân sách tại các xã thực hiện 
 Chương trình xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới ..30 
TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ...33 
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NGÂN SÁCH XÃ TRONG 
CÔNG CUỘC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI TỈNH NAM ĐỊNH ...34 
 2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của tỉnh Nam Định ...34 
 2.1.1. Đặc điểm về tự nhiên 34 
 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế xã hội 34 
 2.2. Thực trạng công tác quản lý ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Nam Đinh 
 giai đoạn 2007-2011 ...36 
 2.2.1.Tổ chức bộ máy quản lý và công tác chỉ đạo, quản lý điều hành NSX .36 
 2.2.2. Công tác lập dự toán ngân sách xã 42 
 2.2.3. Công tác chấp hành dự toán ngân sách xã 50 
 2.2.4. Công tác hạch toán kế toán và quyết toán .59 
 2.3. Chương trình xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Nam Định ...63 
 2.3.1. Công tác triển khai thực hiện 63 
 2.3.2. Kết quả thực hiện giai đoạn 2009-2011 64 
 2.3.3. Nội dung, nhiệm vụ yêu cầu các xã xây dựng NTM cần thực hiện ..66 
 2.4. Đánh giá những thành tựu và hạn chế về công tác quản lý NSX ..67 
 2.4.1. Những thành tựu đạt được 67 
 2.4.2. Những hạn chế, tồn tại cần khắc phục ..71 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế và tồn tại ..75 
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ..78 
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ NSX .79 
 3.1. Định hướng và mục tiêu nâng cao công tác quản lý NSX ..79 
 3.1.1. Những thuận lợi và khó khăn, thách thức .79 
 3.1.2. Những định hướng nâng cao công tác quản lý ngân sách xã 81 
 3.1.3. Mục tiêu nâng cao công tác quản lý ngân sách xã 84 
 3.2. Những giải pháp cơ bản nâng cao công tác quản lý NSX ...85 
 3.2.1. Thực hiện tốt quy trình quản lý NSX đảm bảo đúng Luật Ngân sách và 
 phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương ..85 
 3.2.2. Hoàn thiện cơ chế quản lý NSX phù hợp với cơ chế huy động và quản lý 
 các nguồn vốn thực hiện chương trình quốc gia về xây dựng NTM...................87 
 3.2.3. Tăng cường công tác đầu tư phát triển nguồn thu ngân sách xã và huy 
 động sức dân hợp lý cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn...................90 
 3.2.4. Cơ quan thuế và chính quyền cấp cơ sở phải có sự phối hợp chặt chẽ để tổ 
 chức thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các nguồn thu..............................................92 
 3.2.5. Đẩy mạnh việc phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi NSX nhằm tăng 
 cường sự chủ động, phát huy tính năng động, sáng tạo của chính quyền cơ sở.93 
 3.2.6. Cần có cơ chế xử lý nợ ngân sách xã cho phù hợp với tình hình thực tế 
 của từng địa phương............................................................................................96 
 3.2.7. Không ngừng tổ chức đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cán bộ quản lý tài chính 
 NSX để đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý .97 
 3.2.8. Đổi mới cơ chế tổ chức thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch trong 
 quá trình quản lý ngân sách xã ...98 
 3.2.9. Bổ sung, sửa đổi một số cơ chế, chính sách của Nhà nước cho phù hợp 
 với thực tiễn quản lý ngân sách xã 100 
KẾT LUẬN.................................................................................................................102 
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................103 Lu ận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tên tôi là Phạm Văn Thái, học viên lớp cao học Quản trị kinh doanh - 
Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Khóa 2010-2012. 
 Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số 
liệu, tài liệu, kết quả trong luận văn này là thực tế. 
 Tôi xin chịu trách nhiệm mọi vấn đề liên quan đến nội dung của luận văn 
này. 
 Phạm Văn Thái 1 Lớp cao học QTKD năm 2010 
 Lu ận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 
 DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT 
 NSNN Ngân sách Nhà nước 
 NSX Ngân sách xã 
 NTM Nông thôn mới 
 HĐND Hội đồng nhân dân 
 UBND Ủy ban nhân dân 
 KBNN Kho bạc Nhà nước 
 KT-XH Kinh tế - xã hội 
 QLNN Quản lý Nhà nước 
 TNDN Thu nhập doanh nghiệp 
 SXKD Sản xuất kinh doanh 
 VAT Thuế Giá trị gia tăng 
 XDCB Xây dựng cơ bản 
 HLCS Hoa lợi công sản 
 Phạm Văn Thái 2 Lớp cao học QTKD năm 2010 
 Lu ận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 
 PHẦN MỞ ĐẦU 
 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu 
 Ngân sách xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Ngân sách xã) là công 
cụ của cấp uỷ chính quyền cơ sở để thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế 
xã hội, đảm bảo an ninh nông thôn và thúc đẩy sự nghiệp xây dựng nông thôn mới. 
 Những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn, 
ngân sách xã của nước ta nói chung và tỉnh Nam Định nói riêng đã có những 
chuyển biến tích cực, có sự thay đổi, phát triển nhanh về quy mô và chất lượng. 
Nguồn thu ngân sách xã cơ bản đảm bảo hoạt động của Đảng, chính quyền, đoàn 
thể, an sinh xã hội và một phần dành cho đầu tư phát triển, đã góp phần quan trọng 
trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội ở địa phương. Việc huy động, động 
viên nhân dân đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phúc lợi xã hội đã 
làm thay đổi bộ mặt nông thôn tại nhiều xã, phường, thị trấn. Công tác quản lý, điều 
hành ngân sách xã được nâng cao về chất lượng góp phần thúc đẩy phát triển kinh 
tế, ổn định chính trị và an ninh nông thôn. 
 Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được công tác quản lý ngân sách 
xã vẫn còn những hạn chế, yếu kém, bất cập như: Ngân sách xã chưa thực sự là một 
cấp ngân sách hoàn chỉnh, quy mô còn nhỏ bé, chưa đáp ứng được yêu cầu phát 
triển; Quản lý thu ngân sách ở nhiều địa phương chưa tốt, còn để thất thu, nợ đọng 
nhiều, chưa quan tâm nuôi dưỡng nguồn thu; Công tác quản lý chi ngân sách chưa 
thực sự tiết kiệm và hiệu quả, nhất là công tác quản lý đất đai, đầu tư xây dựng cơ 
bản còn buông lỏng, phát sinh tiêu cực gây thắc mắc, khiếu kiện trong dân, gây bất 
ổn an ninh nông thôn ở nhiều địa phương. Từ đó, ngân sách xã chưa phát huy hết 
vai trò là công cụ sắc bén của cấp uỷ chính quyền cơ sở trong việc phát triển kinh 
tế, xã hội, xây dựng nông thôn mới. 
 Để khắc phục được những tồn tại, bất cập nêu trên, đồng thời đáp ứng được 
yêu cầu về quản lý ngân sách xã trong công cuộc xây dựng nông thôn mới hiện nay, 
 Phạm Văn Thái 3 Lớp cao học QTKD năm 2010 
 Lu ận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 
tôi lựa chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao công tác quản lý ngân sách cấp xã trong 
công cuộc xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Nam Định giai đoạn 2011-2015” làm 
đề tài luận văn thạc sỹ ngành Quản trị kinh doanh của mình. 
 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 
 2.1. Mục tiêu chung 
 Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý ngân sách xã ở tỉnh Nam 
Định giai đoạn 2007-2011 làm cơ sở đề ra phương hướng và giải pháp nâng cao 
công tác quản lý ngân sách xã nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội nông thôn 
tỉnh Nam Định. 
 2.2. Mục tiêu cụ thể 
 Làm rõ những vấn đề về cơ sở lý luận và thực tiễn của Ngân sách nhà nước 
và quản lý ngân sách xã. Đồng thời đánh giá thực trạng hoạt động quản lý ngân sách 
xã trên địa bàn tỉnh và đưa ra những giải pháp hữu hiệu để nâng cao hiệu quả quản 
lý ngân sách xã trong giai đoạn tới. Qua đó góp phần ổn định ngân sách địa phương, 
vững mạnh ngân sách nhà nước và nền tài chính quốc gia; nâng cao hiệu quả quản 
lý ngân sách xã giúp tăng thu, tiết kiệm chi tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã 
hội, xây dựng nông thôn mới tại địa phương. 
 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 
 - Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý ngân sách cấp xã tại tỉnh Nam 
Định. 
 - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu tổng quát về ngân sách 
nhà nước, ngân sách xã và công tác quản lý ngân sách xã. Đánh giá hoạt động quản 
lý ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Nam Định giai đoạn 2007-2011 với 229 xã, 
phường, thị trấn trên cơ sở đó sẽ đề xuất các phương hướng, giải pháp hoàn thiện. 
 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài luận văn 
 - Sử dụng thông tin thứ cấp được khai thác trên cơ sở các văn bản, báo cáo 
quyết toán, dự toán ngân sách nhà nước hàng năm, báo cáo tổng kết qua các năm, 
các công trình nghiên cứu về ngân sách nhà nước, ngân sách xã... Thông tin được 
thu thập từ nguồn của các phòng ban thuộc Sở Tài chính tỉnh Nam Định, Sở Kế 
 Phạm Văn Thái 4 Lớp cao học QTKD năm 2010 
 Lu ận văn Thạc sỹ QTKD Trường Đại học Bách khoa Hà Nội 
hoạch và Đầu tư tỉnh Nam Định, Cục Thuế tỉnh Nam Định, Cục Thống kê tỉnh Nam 
Định. 
 - Sử dụng phương pháp phỏng vấn đối với cán bộ kế toán xã, chủ tài khoản 
ngân sách xã và các cán bộ làm công tác theo dõi ngân sách xã của Sở Tài chính 
tỉnh Nam Định về công tác quản lý tài chính ngân sách xã. 
 5. Đóng góp của luận văn 
 - Hệ thống hoá cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về cơ chế quản lý ngân sách xã 
theo quy định nhà nước hiện hành; 
 - Tổng hợp, phân tích đầy đủ cơ chế quản lý điều hành thu, chi ngân sách xã; 
Đánh giá thực trạng cơ chế quản lý ngân sách xã trên địa bàn tỉnh Nam Định. 
 - Đề ra quan điểm cơ bản và giải pháp nâng cao công tác quản lý ngân sách 
xã nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh, tăng cường cơ sở vật chất góp phần thúc 
đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới tại địa phương. 
 6. Kết cấu của luận văn 
 Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương: 
 Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước, quản lý ngân 
sách nhà nước. 
 Chương 2. Thực trạng công tác quản lý ngân sách cấp xã trong công cuộc 
xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Nam Định giai đoạn 2007-2011. 
 Chương 3. Giải pháp nâng cao công tác quản lý ngân sách xã. 
 Phạm Văn Thái 5 Lớp cao học QTKD năm 2010