Luận văn Hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 -------------- 
 VŨ SƠN HÀ 
 HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH 
NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH 
 Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 
 TS. ĐẶNG VŨ TÙNG 
 HÀ NỘI - 2012 Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết 
quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực, xuất phát từ tình hình 
thực tế của tỉnh Quảng Ninh. 
 Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới tiến sỹ Đặng Vũ Tùng, 
người đã tận tình hướng dẫn và truyền đạt cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm 
quý báu trong suốt quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp. 
 Tôi xin chân thành cám ơn các thầy cô giáo trường Đại học Bách khoa Hà 
Nội, lãnh đạo và chuyên viên các Sở, Ngành tỉnh Quảng Ninh đã giúp đỡ và tạo 
điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. 
 Tôi vô cùng biết ơn những người thân trong gia đình và bạn bè thân thiết đã 
động viên, hỗ trợ tôi cả về tinh thần và vật chất trong suốt quá trình học tập./. 
 Hạ Long, ngày 24/ 9 /2012 
 Tác giả luận văn 
 Vũ Sơn Hà 
 i Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT......................................................................vi 
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ ...............................................................vii 
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................viii 
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CHI 
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ- 
XÃ HỘI..................................................................................................................1 
 1.1. CHI NSNN VÀ VAI TRÒ CỦA CHI NSNN TRONG PHÁT TRIỂN KINH 
 TẾ - XÃ HỘI ......................................................................................................1 
 1.1.1. Các khái niệm................................................................................................ 1 
 1.1.1.1. Ngân sách nhà nước......................................................................1 
 1.1.1.2. Chi ngân sách nhà nước..................................................................2 
 1.1.1.3. Quản lý chi ngân sách nhà nước .....................................................3 
 1.1.2. Đặc điểm của quản lý chi ngân sách nhà nước............................................... 4 
 1.1.3. Vai trò của quản lý chi ngân sách nhà nước................................................... 6 
 1.2. NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ..................9 
 1.2.1. Quản lý chi đầu tư phát triển.......................................................................... 9 
 1.2.1.1 Khái niệm về chi đầu tư phát triển:..................................................9 
 1.2.1.2 Đặc điểm của chi đầu tư phát triển: .................................................9 
 1.2.1.3 Nguyên tắc của việc quản lý cấp phát vốn đầu tư XDCB:................9 
 1.2.1.4 Nội dung của quản lý cấp phát, thanh toán vốn đầu tư thuộc NSNN:10 
 1.2.2. Quản lý chi thường xuyên............................................................................ 13 
 1.2.2.1 Khái niệm về chi thường xuyên:.................................................... 13 
 1.2.2.2 Các đặc điểm cơ bản của chi thường xuyên: .................................. 13 
 1.2.2.3 Các nội dung của quản lý chi thường xuyên: ................................. 13 
 1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi NSNN ........................ 17 
 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ CHI NSNN ĐỊA PHƯƠNG TRONG NƯỚC 
 VÀ QUỐC TẾ................................................................................................... 18 
 ii Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 1.3.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trên thế giới....................................... 18 
 1.3.1.1. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước của tỉnh Quảng Đông 
 - Trung Quốc [3]....................................................................................... 18 
 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước tại Thành phố Seoul 
 và tỉnh Gyeonggi của Hàn Quốc [4] .......................................................... 20 
 1.3.2. Kinh nghiệm trong nước.............................................................................. 23 
 1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra........................................................................... 25 
Kết luận chương 1 ............................................................................................... 27 
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH............................................................. 28 
 2.1. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA TỈNH QUẢNG 
 NINH ................................................................................................................ 28 
 2.1.1. Các đặc điểm tự nhiên.................................................................................. 28 
 2.1.1.1. Vị trí địa lý:.................................................................................. 28 
 2.1.1.3 Tài nguyên: .................................................................................. 29 
 2.1.1.4 Dân số.......................................................................................... 30 
 2.1.1.5 Cơ sở hạ tầng: .............................................................................. 30 
 2.1.1.6. Các đơn vị hành chính:................................................................. 31 
 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................................. 32 
 2.1.2.1. Tăng trưởng kinh tế, thu chi ngân sách và đầu tư.......................... 32 
 2.1.2.2. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế: ........................................................... 33 
 2.1.3. Tiềm năng, lợi thế và những khó khăn, thách thức ...................................... 34 
 2.1.3.1. Tiềm năng, lợi thế của Quảng Ninh .............................................. 34 
 2.1.3.2. Những thách thức, hạn chế yếu kém ............................................. 35 
 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA 
 BÀN TỈNH QUẢNG NINH.............................................................................. 36 
 2.2.1. Chi ngân sách giai đoạn 2007-2011............................................................. 36 
 2.2.2. Công tác quản lý chi NSNN tại Quảng Ninh ............................................... 42 
 2.2.3. Thực trạng quản lý chi thường xuyên .......................................................... 44 
 iii Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 2.2.3.1 Hệ thống định mức phân bổ chi thường xuyên ngân sách hàng năm 
 ở tỉnh Quảng Ninh. ................................................................................... 44 
 2.2.3.2 Thực trạng lập và phân bổ dự toán chi ngân sách thường xuyên ở 
 Quảng Ninh .............................................................................................. 50 
 2.2.3.3. Thực trạng thực hiện dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước 
 ở Quảng Ninh ........................................................................................... 55 
 2.2.3.4. Thực trạng quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm ở Quảng Ninh57 
 2.2.4. Thực trạng quản lý chi đầu tư phát triển....................................................... 58 
 2.3. ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 
 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH ........................................................... 59 
 2.3.1 Những đặc điểm nổi bật................................................................................ 59 
 2.3.2 Những thành công đạt được.......................................................................... 62 
 2.3.3. Những hạn chế, yếu kém, tồn tại.................................................................. 64 
 2.3.4. Nguyên nhân của hạn chế............................................................................ 68 
Kết luận chương 2 ............................................................................................... 72 
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI 
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH................... 73 
 3.1. MỘT SỐ QUAN ĐIỂM VỀ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH 
 NHÀ NƯỚC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA 
 TỈNH QUẢNG NINH ....................................................................................... 73 
 3.1.1. Những yếu tố thuận lợi và khó khăn trong phát triển kinh tế, ảnh hưởng đến 
 thu chi ngân sách nhà nước của tỉnh trong thời gian tới......................................... 73 
 3.1.2. Quan điểm, mục tiêu hoàn thiện quản lý chi NSNN ở Quảng Ninh trong thời 
 gian tới................................................................................................................... 77 
 3.1.2.1 Quan điểm hoàn thiện quản lý chi NSNN ở Quảng Ninh trong thời gian 
 tới.............................................................................................................. 77 
 3.1.2.2. Mục tiêu ưu tiên trong quản lý chi NSNN của tỉnh trong thời gian 
 tới ............................................................................................................. 79 
 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU............................................................... 80 
 iv Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 3.2.1. Giải pháp đổi mới quản lý chi thường xuyên............................................... 80 
 3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi đầu tư phát triển........................... 85 
 3.2.3 Giải pháp củng cố tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ 
 quản lý tài chính ngân sách.................................................................................... 88 
 3.2.4. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm soát chi ngân sách của Kho bạc 
 Nhà nước............................................................................................................... 90 
 3.2.5. Giải pháp tăng cường công tác thanh tra tài chính ....................................... 91 
 3.2.6. Giải pháp Thực hiện nghiêm túc việc công khai tài chính các cấp............... 92 
 3.3. KIẾN NGHỊ CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP.................. 93 
 3.3.1 Kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài chính.............................................. 93 
 3.3.2 Kiến nghị Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh........... 95 
KẾT LUẬN.......................................................................................................... 97 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
 v Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
 CP Chính phủ 
 ĐT Đầu tư 
 GDP Tổng sản phẩm quốc nội 
 GPMB Giải phóng mặt bằng 
 HĐND Hội đồng nhân dân 
 KD Kinh doanh 
 KH-ĐT Kế hoạch – Đầu tư 
 KT-XH Kinh tế – Xã hội 
 NĐ Nghị định 
 NSNN Ngân sách nhà nước 
 NSĐP Ngân sách địa phương 
 QĐ Quyết định 
 QLDA Quản lý dự án 
 QSDĐ Quyền sử dụng đất 
 TC Tài chính 
 TSCĐ Tài sản cố định 
 TT Thông tư 
 TTg Thủ tướng 
 UBND Ủy ban nhân dân 
 XD Xây dựng 
 XDCB Xây dựng cơ bản 
 vi Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ 
Bảng 2.1. GDP của tỉnh Quảng Ninh theo nhóm ngành theo giá so sánh 1994 (tỷ đồng).34 
Bảng 2.2. Chi ngân sách tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2007-2011 ............................37 
Bảng 2.3. Tổng hợp so sánh thực hiện dự toán chi NSNN trên địa bàn tỉnh Quảng 
Ninh giai đoạn 2007-2011 .....................................................................................39 
Biểu 2.4. Cơ cấu phân bổ dự toán chi NSĐP theo lĩnh vực, giai đoạn 2007-2011 ..53 
Hình 2.1. Sơ đồ lập dự toán chi NSNN hằng năm....................................................1 
Hình 2.2. Sơ đồ phân bổ dự toán NSNN hàng năm..................................................1 
Hình 2.3. Sơ đồ quy trình quyết toán NSNN hằng năm............................................1 
 vii Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 PHẦN MỞ ĐẦU 
 1. Tính cấp thiết của đề tài 
 Trong hệ thống tài chính của Quốc gia, ngân sách nhà nước (NSNN) là khâu 
chủ đạo, là điều kiện vật chất quan trọng để thực hiện các chức năng nhiệm vụ của 
Nhà nước. Đồng thời NSNN là công cụ tài chính chủ yếu của Nhà nước để đảm bảo 
về mặt vật chất cho bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng nhiệm vụ mà Nhà 
nước đảm nhận. 
 Ngân sách nhà nước nói chung, chi NSNN nói riêng là công cụ vật chất quan 
trọng để nhà nước thực hiện các chức năng của mình trong điều tiết, phát triển kinh 
tế - xã hội (KT-XH). Trong phạm vi địa phương, ngân sách địa phương (NSĐP) tồn 
tại như một tất yếu khách quan, là công cụ tài chính của các cấp chính quyền tương 
ứng và phục vụ thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của các cấp chính quyền đã 
được phân công quản lý. 
 Trong những năm gần đây, việc bố trí nguồn vốn NSNN cho các lĩnh vực chi 
còn dàn trải, tính bao cấp chưa được xoá bỏ triệt để, hiệu quả đầu tư còn thấp; việc 
quản lý, sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản và chi tiêu ngân sách còn nhiều thất 
thoát, lãng phí; chi tiêu hành chính và chi ngân sách cho một số lĩnh vực như y tế, 
giáo dục chưa đáp ứng được nhu cầu cần thiết. Vì vậy, việc quản lý chi NSNN như 
thế nào để đảm bảo đạt được hiệu quả cao nhất, triệt để tiết kiệm, khắc phục tình 
trạng chi ngoài dự toán, chi vượt dự toán không đúng thẩm quyền, sai quy định của 
Luật NSNN đang là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng và quan 
tâm nhằm mục tiêu đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển trong thời kỳ đổi mới và 
hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. 
 Yêu cầu chung đó cũng đòi hỏi mỗi địa phương cần phải tiếp tục hoàn thiện 
cơ chế quản lý chi ngân sách ở địa phương nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên 
để góp phần thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn nói riêng và 
sự nghiệp đổi mới của đất nước nói chung. 
 viii Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Vũ Sơn Hà 
 Cũng như mọi địa phương khác trong cả nước, vấn đề kể trên luôn mang tính 
thời sự, thu hút sự quan tâm của các nhà quản lý và nghiên cứu trên địa bàn tỉnh 
Quảng Ninh. 
 Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề nêu trên, tôi chọn đề tài “Hoàn 
thiện quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” để nghiên 
cứu làm luận văn thạc sỹ quản trị kinh doanh với mong muốn góp phần đề xuất một 
số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 
 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 
 Quản lý NSNN nói chung và quản lý chi NSNN nói riêng đã và đang được 
rất nhiều nhà quản lý kinh tế nghiên cứu. Có một số công trình nghiên cứu đã công 
bố liên quan đến quản lý NSNN và quản lý chi NSNN như: 
 - Quản lý chi NSNN qua kho bạc nhà nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, 
Lương Quang Tịnh, Luận văn thạc sỹ năm 2000; 
 - Hoàn thiện quy trình và phân cấp quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn 
tỉnh Quảng Ngãi, Luận văn thạc sỹ kinh tế của Dương Ngọc Ánh, Học viện Chính 
trị - Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2004. 
 - Hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, Luận 
văn thạc sỹ kinh tế của Dương Đức Quân, Học viện Chính trị - Quốc gia Hồ Chí 
Minh, Hà Nội, 2005. 
 - Giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách địa phương góp phần thúc đẩy 
sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, Luận văn thạc sỹ 
kinh tế của Trần Văn Lâm, Học viện Tài chính, Hà Nội, 2006. 
 - Đổi mới quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc góp 
phần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thanh 
Toản, Học viện Chính trị - Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2007. 
 Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau về 
quản lý NSNN và chi NSNN, nhưng những vấn đề nghiên cứu hoặc đã đề cấp đến 
các vấn đề chung, hoặc đã khá lạc hậu so với tình hình đổi mới hiện nay. Trong 4 
 ix