Luận văn Nghiên cứu thủ tục Hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Quốc tế Nội Bài
Trong tiến trình thương mai toàn cầu và hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã và đang tham gia vào nhiều tổ chức tài chính quốc tế như WB, IMF, ADB, WTO,…. Nền kinh tế của Việt Nam ngày càng phát triển trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra mạnh mẽ. Bên cạnh đó quá trình hội nhập và tham gia vào nền kinh tế quốc tế cũng đưa ra những đòi hỏi hết sức thiết thực về cải cách hành chính như giảm bớt sự can thiệp trực tiếp quá mực vào các hoạt động kinh tế và mối quan hệ các thành phần kinh tế.
Xuất phát từ tình hình trên, ngành hải quan cũng cần có sự đổi mới theo hướng đơn giản, hiện đại hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế đối ngoại phát triển. Cũng như các ngành khác trong nước và hải quan các nước trên thể giới, Hải quan Việt Nam đang đối mặt với rất nhiều khó khăn và thách thức trong bối cảnh thương mại quốc tế tăng trưởng mạnh cả về giá trị và khối lượng, cả thương mại hàng hóa và thương mại dịch vụ, sự bùng nổ của công nghệ thông tin và sự phát triển gia tăng của buôn lậu, gian lận thương mại và những loại hình tội phạm mới.
Thực tế trên cũng ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động của hải quan và đòi hỏi phải cải cách sâu rộng trong đó một chế độ thủ tục hải quan đơn giản, minh bạch và hiện đại là một yêu cầu đồng thời là một lợi thế của Việt Nam khi tham gia vào nền kinh tế thế giới. Vì vậy ngành hải quan đã và đang triển khai áp dụng rất nhiều các giải pháp để cải cách thủ tục hải quan, đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu thương mại. Việc thực hiện triển khai giải pháp trong quá trình quản lý đặc biệt là triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý nhà nước về hải quan. Các quy trình thủ tục hải quan luôn được cải tiến sao cho ngày càng đơn giản hơn, minh bạch hơn, tạo thuận lợi nhất cho hoạt động thương mại, hoạt động xuất nhập khẩu phát triển.
180 trang
04/04/2025
120
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Nghiên cứu thủ tục Hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Quốc tế Nội Bài", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
Tóm tắt nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu thủ tục Hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Quốc tế Nội Bài
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập tại lớp Cao học Quản trị kinh doanh khóa 2011-2012, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, tôi đã được đào tạo và tích lũy nhiều kiến thức cho bản thân cũng như phục vụ công việc. Đặc biệt là khoảng thời gian thực hiện đề tài: “Nghiên cứu thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Quốc tế Nội Bài”. Tôi xin bày tỏ lòng tri ân tới các Thầy, Cô Khoa Kinh tế & Quản lý – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Lãnh đạo Chi cục cùng đồng nghiệp tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Quốc tế Nội Bài đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong học tập, nghiên cứu và làm luận văn. Đặc biệt xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo TS.Phạm Thị Thanh Hồng, đã dành nhiều thời gian và công sức hướng dẫn tôi thực hiện và hoàn thành luận văn này. Mặc dù bản thân cũng đã cố gắng, song với kiến thức còn hạn chế và thời gian có hạn, luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo của Quý Thầy, Cô, sự góp ý của bạn bè và đồng nghiệp nhằm bổ sung hoàn thiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2013 Học viên Nguyễn Thị Thanh Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1 CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ THỦ TỤC HẢI QUAN ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU.................................................7 1.1.Khái niệm về thủ tục hải quan điện tử...........................................................7 1.1.1 Khái niệm về thủ tục hải quan .....................................................................7 1.1.2 Khái niệm về thủ tục hải quan điện tử .........................................................8 1.1.3 Các chức năng của thủ tục hải quan điện tử ..............................................10 1.2 Sự cần thiết của việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử .............................15 1.2.1 Do xu thế hội nhập và phát triển thương mại quốc tế................................15 1.2.2. Do yêu cầu quản lý Nhà nước đối với cộng đồng Doanh nghiệp.............16 1.2.3. Do yêu cầu cấp thiết của thủ tục hải quan điện tử trong chiến lược phát triển của hải quan Việt Nam ...............................................................................16 1.2.4 Do yêu cầu nhiệm vụ mới của ngành Hải quan........................................17 1.3 Cơ sở pháp lý cho việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Việt Nam..............................................................................18 1.3.1 Cơ sở pháp lý quốc tế.................................................................................18 1.3.2. Cơ sở pháp lý cho việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử ở Việt Nam .....19 1.3.2.1 Hệ thống các văn bản pháp luật điều chỉnh các vấn đề liên quan đến thực hiện thủ tục hải quan bằng phươngp pháp điện tử.................................... 19 1.3.2.2 Cơ sở pháp lý áp dụng cho thủ tục hải quan điện tử qua các giai đoạn ................................................................................................................................21 1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến thủ tục hải quan điện tử...................................24 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý 1.4.1 Yếu tố bên trong.........................................................................................24 1.4.1.1 Về cơ sở hạ tâng công nghệ thông tin......................................................... 24 1.4.1.2 Về nguồn nhân lực............................................................................................ 25 1.4.1.3 Về các hoạt động tuyên truyền...................................................................... 25 1.4.1.4 Về quy trình thủ tục thực hiện ....................................................................... 26 1.4.2 Yếu tố bên ngoài ........................................................................................27 1.4.2.1 Ý thức về việc chấp hành tham gia thủ tục hải quan điện tử của Doanh nghiệp....................................................................................................................... 27 1.4.2.2 Hạ tầng viễn thông của Doanh nghiệp ....................................................... 28 1.4.2.3 Sự phối hợp của các Bộ Ban ngành liên quan trong việc thực hiện hải quan điện tử ................................................................................................ 29 1.5 Các chỉ tiêu đánh giá thủ tục hải quan điện tử ...........................................29 1.6 Kinh nghiệm thực hiện thủ tục hải quan điện tử của một số nước trên thế giới...........................................................................................................30 1.6.1.Kinh nghiệm của hải quan Hàn Quốc........................................................31 1.6.2. Kinh nghiệm của hải quan Malaysia.........................................................33 1.6.3. Kinh nghiệm của hải quan Singapore. ......................................................33 1.6.4. Kinh nghiệm của hải quan Nhật Bản ........................................................34 1.7 Những bài học kinh nghiệm rút ra cho Hải quan Việt Nam.....................35 Kết luận chương I: ..................................................................................................38 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN THỦ TỤC HẢI QUAN ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CKSBQT NỘI BÀI .................................................................................................40 2.1 Giới thiệu tổng quan về Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài...................40 2.1.1 Sơ lược về Chi cục hài quan CKSBQT Nội Bài........................................40 2.1.2 Bộ máy tổ chức của Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài ........................41 2.1.3 Quá trình chuẩn bị cho việc áp dụng thủ tục hải quan điệnt tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài.............................43 2.1.3.1 Về phía Tổng cục hải quan............................................................................. 43 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý 2.1.3.2 Về phía Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài............................................ 45 2.2 Thực trạng thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục hải quan CKSBQT Nội Bài ..........................................46 2.2.1 Quy trình thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu áp dụng tại Chi cục hải quan CKSBQT Nội Bài ................................................46 2.2.1.1. Giai đoạn 1: Theo quy trình thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thí điểm tại Thông tư 222/2010/TT-BTC ..................... 47 2.2.1.2 Giai đoạn 2: Theo quy trình thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu chính thức tại Nghị định 87/2012/NĐ-CP................... 54 2.2.2 Kết quả thực hiện quy trình thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục hải quan CKSBQT Nội Bài.....................................58 2.2.3 Đáng giá kết quả thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài....................................65 2.2.3.1 Những ưu điểm .................................................................................................. 65 2.2.3.2 Những nhược điểm..............................................................................76 2.3 Các nhân tố ảnh hưởng ....................................................................................79 2.3.1 Nhân tố bên trong ..................................................................................................... 77 2.3.1.1 Về cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ thông quan điện tử.......................... 77 2.3.1.2. Về tổ chức bộ máy, nhân sự và trình độ cán bộ ...................................... 81 2.3.1.3 Về các hoạt động tuyên truyền...................................................................... 86 2.3.1.4 Mốt số nhân tố khác......................................................................................... 88 2.3.2 Nhân tố bên ngoài ......................................................................................88 2.3.2.1. Khung pháp lý liên quan tới viêc thực hiện thủ tục hải quan điện tử88 2.3.2.2 Ý thức, quan điểm nhìn nhận của doanh nghiệp làm thủ tục hải quan điện tử...............................................................................................................91 2.3.2.3 Hạ tầng viễn thông của Doanh nghiệp ..............................................91 2.3.2.4 Một số nhân tố khác ..........................................................................92 Kết luận chương II:.................................................................................................93 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ HOÀN THIỆN QUY TRÌNH THỦ TỤC HẢI QUAN ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI CỤC HQ CKSBQT NỘI BÀI........................................................................96 3.1 Mục đích xây dựng giải pháp........................................................................96 3.2 Giải pháp 1: Hoàn thiện các hệ thống quản lý và phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin..............................................................................................96 3.2.1 Căn cứ giải pháp ........................................................................................96 3.2.2 Mục đích giải pháp: ...................................................................................97 3.2.3 Nội dung giải pháp.....................................................................................99 3.2.4 Nguồn nhân lực và điều kiện ...................................................................104 3.2.5 Kết quả dự kiến........................................................................................105 3.3 Giải pháp 2: Xây dựng mô hình thủ tục hải quan điện tử và mô hình bộ máy tổ chức.........................................................................................................106 3.3.1 Căn cứ giải pháp ......................................................................................106 3.3.2 Mục đích giải pháp...................................................................................106 3.3.3 Nội dung giải pháp...................................................................................107 3.3.3.1 Xây dựng mô hình thủ tục hải quan điện tử............................................. 107 3.3.3.2 Xây dựng mô hình bộ máy tổ chức............................................................. 110 3.3.4 Nguồn lực và điều kiện ............................................................................112 3.3.5 Kết quả dự kiến........................................................................................114 3.4 Giải pháp 3: Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực.............................114 3.4.1 Căn cứ giải pháp ......................................................................................114 3.4.2 Mục đích của giải pháp............................................................................115 3.4.3 Nội dung giải pháp...................................................................................115 3.4.3.1 Đào tạo cán bộ công chức............................................................................ 115 3.4.3.2 Sử dụng cán bộ công chức ........................................................................... 117 3.4.3.3 Tiền lương và chính sách đãi ngộ cán bộ công chức............................ 118 3.4.4 Kết quả dự kiến........................................................................................120 3.5 Những giải pháp khác.................................................................................120 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý 3.5.1 Đẩy mạnh công tác đào tạo, nâng cao trình độ cho cán bộ công chức tham gia vào quy trình thông quan điện tử. ......................................................120 3.5.2 Tăng cường quan hệ phối hợp, hợp tác trao đổi thông tin, ứng dụng quản lý rủi ro trong công tác quản lý ................................................................121 3.5.3. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp..............................................................122 3.5.4. Phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan.....................................124 3.5.5 Xây dựng hệ thống thu thập, nắm bắt thông tin phục vụ cho việc thông quan kịp thời, đầy đủ, chính xác .....................................................126 3.5.6 Đẩy nhanh tiến độ xây dụng văn bản quy phạm pháp luật về thủ tục hải quan điện tử................................................................................127 3.6 Kiến nghị và đề xuất cụ thể.........................................................................131 3.6.1. Về truyền và nhận thông điệp dữ liệu điện tử.........................................131 3.6.2. Về chứng từ hải quan điện tử..................................................................132 3.6.3. Về hệ thống xử lý dữ liệu điện tử ...........................................................133 3.6.4. Về phát triển hệ thống đại lý làm thủ tục hải quan.................................134 Kết luận chương III: ..........................................................................................137 KẾT LUẬN ............................................................................................................139 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................141 PHỤ LỤC Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Hoạt động XNK và thu thuế của Hải quan Nội Bài .................................40 Bảng 2.2. Báo cáo tình hình triển khai thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thí điểm theo Thông tư 222/2010/TT-BTC tại Chi cục (từ ngày 10/6/2011 đến 31/12/2012).........................................................................60 Bảng 2.3 Báo cáo tình hình triển khai thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu chính thức theo Nghị định 87/2012/NĐ-CP tại Chi cục (từ 01/01/2013 đến nay)..................................................................................................61 Bảng 2.4: So sánh số liệu thực hiện thủ tục HQĐT đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Chi cục Hải quan Nội Bài và Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội (từ 6/2011-12/2012) ..................................................................................................63 Bảng 2.5: So sánh thủ tục hải quan truyền thống (TTHQTT) và thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT)....................................................................................................66 Bảng 2.6: Tóm tắt kết quả khảo sát 40 DN làm thủ tục HQĐT tại Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài......................................................................................67 Bảng 2.7: Tóm tắt kết quả khảo sát 40 doanh nghiệp đã làm thủ tục hải quan truyền thống tại Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài ..............................................68 Bảng 2.8: Tóm tắt kết quả khảo sát Hải quan cán bộ công chức vê việc ................73 thực hiện thủ tục HQĐT tại Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài ...........................73 Bảng 2.9: So sánh khối lượng công việc và nhân sự của Chi cục Hải quan Nội Bài từ năm 2007-2010........................................................................................83 Bảng 2.10: Trình độ và số năm kinh nghiệm của CBCC Chi cục Hải quan Nội Bài ......................................................................................................................84 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Sơ đồ các giai đoạn phát triển hải quan điện tử của Hải quan Hàn Quốc32 Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của Chi cục Hải quan CKSBQT Nội Bài.............43 Hình 2.2: Quy trình thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu theo Thông tư 222/2010/TT-BTC.....................................................................................49 Hình 2.3: Quy trình hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu thí điểm và chính thức..................................................................................................................55 Hình 3.1: Mức độ ứng dụng CNTT trong ngành Hải quan tại Việt Nam...............101 Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT APEC : Tổ chức hợp tác kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (Asia-Pacific Economic Cooperation) ASEAN : Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (Association of Southeast Asia Nations) ASYCUDA : Hệ thống tự động hóa số liệu Hải quan (Automated Systems for Customs Data) BTC : Bộ Tài chính CBCC : Cán bộ công chức CKSBQT : Cửa khẩu sân bay quốc tế CNTT : Công nghệ thông tin CP : Chính phủ CSDL : Cơ sở dữ liệu DN : Doanh nghiệp EDI : Trao đổi dữ liệu điện tử (Electronic Data Interchange) HQ : Hải quan HQĐT : Hải quan Điện tử HS : Hệ thống hài hòa và mô tả mã hóa hàng hóa HTTT : Hệ thống thông tin HTKB : Hệ thống khai báo HTXLDL : Hệ thống xử lý dữ liệu ICAO : Tổ chức hàng không quốc tế (International Civil Aviation Organization) KN : Kim ngạch KT : Tờ khai KTHSĐT : Kiểm tra hồ sơ điện tử KTSB : Kiểm tra sơ bộ KTTG : Kiểm tra trị giá Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013 Luận văn thạc sĩ Viện kinh tế và quản lý KTTTHH : Kiểm tra thực tế hàng hóa LAN : Mạng cục bộ LAN : Mạng cục bộ MAN : Mạng đô thị băng rộng (Metropolitan Area Network) NACCS : Hệ thống làm thủ tục hải quan tự động của Hải quan Nhật Bản (Nippon Automatic Cargo Clearance System) NĐ : Nghị định QĐ : Quyết định QLRR : Quản lý rủi ro TCHQ : Tổng cục Hải quan TP : Thành phố TTDL : Trung tâm dữ liệu TTHTPL : Tuyên truyền hỗ trợ pháp luật VAN : Cơ quan/ Tổ chức truyền nhận dữ liệu (Value Added Network) VPN : Mạng riêng ảo (Vitual Private Network) XLDL TQĐT : Xử lý dữ liệu thông quan điện tử XNK : Xuất nhập khẩu WAN : Mạng diện rộng (Wide Area networks) WB : Ngân hàng thế giới (World Bank) WCO : Tổ chức Hải quan thế giới (World Customs Organisize) WTO : Tổ chức Thương mại thế giới (World Trade Organisize) Nguyễn Thị Thanh Cao học QTKD 2011-2013
File đính kèm:
- luan_van_nghien_cuu_thu_tuc_hai_quan_dien_tu_doi_voi_hang_ho.pdf
