Luận văn Xây dựng nông thôn mới của huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội

 BỘ GIÁODỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ 
 HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA 
 TRẦN THỊ HỒNG PHƢỢNG 
 XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI CỦA 
HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI 
 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG 
 Chuyên ngành: Quản lý công 
 Mã số: 60 34 04 03 
 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHÙNG VĂN HIỀN 
 HÀ NỘI – 2017 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là 
trung thực và chưa sử dụng để bảo vệ Luận văn của một học vị nào. 
 Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này 
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ 
nguồn gốc. 
 Hà Nội, ngày tháng 01 năm 2017 
 Tác giả 
 Trần Thị Hồng Phƣợng 
 LỜI CẢM ƠN 
 Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp 
tại Học viện Hành chính Quốc gia Hà Nội, em luôn nhận được sự quan tâm, 
tạo điều kiện giúp đỡ của các thầy cô trong Ban Giám đốc Học viện, các thầy 
cô trong Khoa Sau Đại học, các thầy cô trong các khoa thuộc Học viện. Em 
xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và xin có lời cảm ơn trân trọng nhất gửi đến 
các thầy cô, đặc biệt là giảng viên hướng dẫn TS. Phùng Văn Hiền, Trưởng 
phòng Đào tạo Tại chức - Học viện Hành chính Quốc gia Hà Nội đã tận tình 
hướng dẫn em nghiên cứu, hoàn thành Luận văn này. 
 Tôi xin trân trọng cảm ơn các phòng, ban thuộc Huyện ủy, UBND 
huyện Sóc Sơn; cảm ơn Đảng ủy, UBND các xã, thị trấn; các cơ quan đơn vị, 
trường học thuộc huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội; đặc biệt xin cảm ơn các 
đồng chí cán bộ, công chức đang công tác tại phòng Kinh tế, phòng Quản lý 
Đô thị, phòng Lao động Thương binh và Xã hội, Văn phòng HĐND- UBND 
huyện, Văn phòng Huyện ủy Sóc Sơn đã nhiệt tình tạo điều kiện tốt nhất cho 
tôi hoàn thành Luận văn này. 
 Tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo cơ quan chủ quản, bạn bè, đồng 
nghiệp và các học viên Lớp HC19.B8 - Học viện Hành chính Quốc gia Hà 
Nội đã ủng hộ, tạo điều kiện và cùng sát cánh tôi trong suốt quá trình học tập, 
nghiên cứu và làm Luận văn tốt nghiệp. 
 Tôi xin cảm ơn gia đình tôi đã tạo mọi điều kiện để tôi có thời gian học 
tập, nghiên cứu, hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này./. 
 Hà Nội, ngày tháng năm 2017 
 Học viên 
 Trần Thị Hồng Phƣợng DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
BCĐ: Ban chỉ đạo 
BHYT: Bảo hiểm y tế 
BQL: Ban quản lý 
CDCCKT: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế 
CNH – HĐH: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 
CTMTQG: Chương trình mục tiêu Quốc gia 
DN: Doanh nghiệp 
HĐND: Hội đồng nhân dân 
HTX: Hợp tác xã 
KT-XH; Kinh tế, xã hội 
MTQG: Mục tiêu quốc gia 
MTTQ: Mặt trận Tổ quốc 
NNNDNT: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn 
NT: Nông thôn 
NTM: Nông thôn mới 
NXB: Nhà xuất bản 
TDTT: Thể dục thể thao 
TTCN: Tiểu thủ công nghiệp 
THCS: Trung học cơ sở 
THPT: Trung học phổ thông 
UBND: Ủy ban nhân dân 
VAC: Vườn ao chuồng 
VACR: Vườn ao chuồng rừng 
XD: Xây dựng 
XHCN: Xã hội chủ nghĩa MỤC LỤC 
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ....... 9 
1.1. Các khái niệm nông thôn mới ................................................................. 9 
 1.1.1. Khái niệm về nông nghiệp, nông dân và nông thôn .......................... 9 
 1.1.2. Đặc trưng cơ bản của nông thôn ....................................................... 11 
 1.1.3. Vai trò của nông thôn .......................................................................... 12 
 1.1.4. Nông thôn mới ......................................................................................... 14 
1.2. Quản lý nhà nƣớc về nông thôn mới và XD NTM .................................... 23 
 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về nông thôn mới và XD NTM ........ 23 
 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ............... 24 
 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về xây dựng nông 
thôn mới ................................................................................................................... 33 
1.3. Kinh nghiệm của một số huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội và bài 
học kinh nghiệm cho huyện Sóc Sơn trong quá trình xây dựng nông thôn 
mới giai đoạn hiện nay .................................................................................. 36 
 1.3.1. Kinh nghiệm của một số huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội về 
xây dựng nông thôn mới ........................................................................................ 36 
 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho quá trình thực hiện xây dựng nông thôn 
mới ở huyện Sóc Sơn .............................................................................................. 43 
Kết luận Chƣơng 1 ................................................................................................. 44 
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG 
NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÓC SƠN, THÀNH PHỐ 
HÀ NỘI.................................................................................................................... 45 
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội ... 45 
 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội .................................................................. 45 2.1.2. Đặc điểm kinh tế ...................................................................................... 46 
2.2. Thực trạng về XD NTM của huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội giai 
đoạn 2010-2015 ....................................................................................................... 48 
 2.2.1. Hạ tầng kinh tế - xã hội....................................................................... 48 
 2.2.2. Thực trạng kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất ............................. 59 
 2.2.3. Phát triển văn hóa - xã hội ..................................................................... 62 
2.3. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới của huyện 
Sóc Sơn, thành phố Hà Nội giai đoạn 2010-2015 ....................................... 66 
 2.3.1. Thực trạng về quy hoạch, kế hoạch xây dựng nông thôn mới 
huyện Sóc Sơn ......................................................................................................... 66 
 2.3.2. Ban hành các văn bản quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn 
mới ............................................................................................................................ 69 
 2.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới 
huyện Sóc Sơn ......................................................................................................... 72 
 2.3.4. Tổ chức chỉ đạo thực hiện các nội dung xây dựng NTM ............... 74 
 2.3.5. Kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm ....................... 78 
 2.3.6. Đánh giá chung về quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới 
trên địa bàn huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 - 2015 ............. 79 
Kết luận Chƣơng 2 ................................................................................................. 88 
Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC 
VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SÓC SƠN, 
THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2016-2020 ............................................. 89 
3.1. Quan điểm của Đảng về xây dựng nông thôn mới .............................. 89 
 3.1.1. Quan điểm của Đảng về nông nghiệp, nông dân và nông thôn ..... 89 
 3.1.2. Quan điểm của Đảng ta về xây dựng nông thôn mới ...................... 90 
3.2 Mục tiêu và phƣơng hƣớng xây dựng nông thôn mới ......................... 92 
 3.2.1. Mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới ............................... 92 Mục tiêu của chương trình xây dựng nông thôn mới từ 2016 đến 2020 ... 92 
 3.2.2. Phương hướng xây dựng nông thôn mới huyện Sóc Sơn .............. 93 
 3.2.3. Các nhiệm vụ cụ thể về xây dựng nông thôn mới huyện Sóc Sơn ... 94 
3.3. Giải pháp chủ yếu quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới ở 
huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội ............................................................... 96 
 3.3.1. Quản lý chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch XD NTM đã được phê 
duyệt .............................................................................................................................. 96 
 3.3.2. Nâng cao năng lực bộ máy quản lý nhà nước về xây dựng nông 
thôn mới huyện Sóc Sơn ........................................................................................ 98 
 3.3.3. Tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn về xây dựng nông thôn mới .. 100 
 3.3.4. Tập trung huy động kinh phí của Nhà nước và xã hội đầu tư xây 
dựng hạ tầng nông thôn ...................................................................................... 101 
 3.3.5. Đẩy mạnh phát triển y tế, giáo dục, văn hoá; tăng cường bảo vệ 
môi trường khu vực nông thôn .......................................................................... 105 
 3.3.6. Tiếp tục củng cố, đổi mới các hình thức tổ chức sản xuất........... 107 
 3.3.7. Tổ chức theo dõi, kiểm tra, giám sát, đánh giá tình hình thực hiện 
Chương trình XD NTM và quản lý XD NTM .................................................. 108 
 3.4. Kiến nghị với thành phố Hà Nội .............................................................. 112 
Kết luận Chƣơng 3 .............................................................................................. 114 
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 115 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 118 
 DANH MỤC CÁC BẢNG 
Bảng 2.1 Số xã đạt các tiêu chí về giao thông ........................................................ 49 
Bảng 2.2 Số xã đạt các tiêu chí về thủy lợi ..................................................... 52 
Bảng 2.3 Số xã đạt các tiêu chí về điện nông thôn ......................................... 53 
Bảng 2.4 Số xã đạt các tiêu chí về bưu điện ................................................... 58 
Bảng 2.5 Số xã đạt các tiêu chí về nhà ở ........................................................ 59 
Bảng 2.6 Cơ cấu kinh tế huyện Sóc Sơn 2010 - 2015 .................................... 60 
Bảng 2.7 Công tác quy hoạch tại huyện Sóc Sơn ........................................... 67 LỜI MỞ ĐẦU 
 1. Tính cấp thiết của đề tài 
 Sau 30 năm thực hiện đường lối đổi mới, Đảng, Nhà nước ta luôn đặt 
nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở vị trí chiến lược quan trọng, coi đó là cơ 
sở và lực lượng để phát triển kinh tế xã hội bền vững, ổn định chính trị, bảo 
đảm an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và bảo vệ 
môi trường sinh thái. Tại hội nghị lần thứ 7 (tháng 7/2007), BCH TW Đảng 
khóa X đã nêu quan điểm: cần có bước phát triển mới về NNNDNT, trong đó 
chú trọng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cư dân nông thôn; xây 
dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại hóa, bền vững; xây dựng 
nông thôn mới có kết cấu hạ tầng KT-XH hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình 
thức tổ chức sản xuất hợp lý, xã hội NT ổn định; xây dựng giai cấp nông dân, 
củng cố liên minh công nông và đội ngũ trí thức thành nền tảng bền vững, bảo 
đảm thực hiện thành công sự nghiệp CNH, HĐH theo định hướng XHCN. 
XD NTM chính là giải pháp quan trọng thiết thực nhằm cụ thể hóa mục tiêu 
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, BCH TW khóa X đã đề ra, tạo động lực quan 
trọng cho sự nghiệp CNH, HĐH, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho 
người dân nông thôn. 
 Từ đó nông nghiệp, nông thôn đã phát triển với nhịp độ khá cao theo 
hướng tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả, bảo đảm vững chắc an ninh 
lương thực quốc gia; kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội nông thôn được tăng 
cường, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất và từng bước làm thay đổi bộ 
mặt nông thôn; đời sống vật chất và tinh thần của cư dân các vùng nông thôn 
ngày càng được cải thiện; hệ thống chính trị ở nông thôn được tăng cường; 
dân chủ ở cơ sở được phát huy; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được 
 1 giữ vững. Tuy nhiên, nhiều kết quả đạt được chưa tương xứng với tiềm năng 
và lợi thế như: Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh 
thấp, chuyển giao khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực còn hạn 
chế. Nông nghiệp, nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng về 
giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nước sinh hoạt còn thiếu và yếu 
kém; môi trường sinh thái ngày càng ô nhiễm. Đời sống vật chất, tinh thần 
của người nông dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa 
nông thôn và thành thị còn lớn, nhiều vấn đề mới đang phát sinh và tiềm ẩn; xã 
hội bức xúc cho môi trường nông thôn, chính những cái đó đòi hỏi phải tiến 
hành xây dựng nông thôn mới; từ đó xác định được tầm quan trọng của việc xây 
dựng nông thôn mới hiện nay là nhiệm vụ cần thiết, cấp bách và là nền tảng để 
xây dựng môi trường, cộng đồng dân cư, nông thôn một cách bền vững. 
 Sóc Sơn là huyện nằm ở phía Bắc Thủ đô, có diện tích đất tự nhiên 
30.551,3 ha, trong đó đất nông lâm nghiệp 18.667,7 ha (đất sản xuất nông 
nghiệp 13.628,4 ha, đất lâm nghiệp 4.760,63 ha); với 67% người trong độ 
tuổi lao động làm trong nông nghiệp. Vì vậy mục tiêu của việc xây dựng 
nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020, tầm nhìn 2030 của huyện Sóc Sơn là: 
Kinh tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn được 
nâng cao. Nông thôn phát triển theo quy hoạch, cơ cấu hạ tầng, kinh tế, xã 
hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ. Dân trí được nâng cao, bản 
sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát huy. An ninh trật tự được ổn định. 
Chất lượng hệ thống chính trị được nâng cao. Xây dựng nền nông nghiệp 
phát triển bền vững theo hướng hiện đại. Nâng cao năng suất, chất lượng và 
hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh và chế biến. Sản phẩm nông nghiệp có 
sức cạnh tranh cao. Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế- xã 
hội đồng bộ và hiện đại, nhất là đường giao thông, thủy lợi, trường học, trạm 
y tế, khu dân cư 
 2