Luận văn Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác hoạch định chiến lược tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam

Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 LỜI CẢM ƠN 
 Để hoàn thành chương trình cao học và bản luận văn này, ngoài sự cố gắng 
của bản thân, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ rất nhiều của quý thầy cô 
giáo trường Đại học Bách khoa Hà Nội. 
 Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Phạm 
Thị Thu Hà, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, người đã luôn tận tình hướng dẫn, 
động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. 
 Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô khoa Quản trị kinh doanh, viện 
đào tạo sau đại học, trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã truyền dạy những kiến 
thức quý báu và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình học tập, nghiên 
cứu. 
 Đồng thời, tôi cũng xin chân thành cảm ơn các anh, chị ban lãnh đạo Tổng 
công ty Hàng hải Việt Nam và Cục Hàng hải đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp số 
liệu cho tôi để tôi có thể hoàn thành luận văn. 
 Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới những người thân trong gia 
đình, bạn bè và đồng nghiệp, những người luôn bên tôi, động viên tôi trong suốt quá 
trình hoàn thành khoá học. 
 Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình 
và năng lực của mình, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong 
nhận được những đóng góp quý báu của quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp để bản 
luận văn được hoàn thiện hơn. 
 Hà nội, ngày tháng năm 2012. 
 Tác giả 
 Nguyễn Đỗ Trọng 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 1 Lớp CH QTKD - 2009 
 Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 MỤC LỤC 
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. 5 
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ........................................................................................... 6 
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ 7 
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 8 
CHƯƠNG 1 .................................................................................................................... 11 
CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN VỀ VIỆC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH 
DOANH CỦA DOANH NGHIỆP TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG ............................. 11 
 1.1. KHÁI NIỆM VÀ NỘI DUNG CỦA CHIẾN LƯỢC KINH DOANH. .................. 11 
 1.1.1. Khái niệm chiến lược kinh doanh. ...................................................... 11 
 1.1.2. Nội dung và các loại chiến lược kinh doanh. ....................................... 13 
 1.2. NỘI DUNG CỦA CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH 
 TRONG DOANH NGHIỆP. ....................................................................................... 16 
 1.2.1. Khái niệm, vai trò của công tác hoạch định chiến lược kinh doanh. .... 16 
 1.2.2. Nội dung của hoạch định chiến lược kinh doanh................................. 18 
 1.2.3. Những nguyên tắc, yêu cầu của hoạch định chiến lược kinh doanh ...... 27 
 1.2.4. Một số nhân tố ảnh hưởng đến công tác hoạch định chiến lược. .......... 30 
 1.3. PHƯƠNG PHÁP HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TRONG 
 DOANH NGHIỆP. ..................................................................................................... 32 
 1.3.1. Phương pháp ma trận. .......................................................................... 32 
 1.3.2. Phương pháp thích ứng theo kinh nghiệm. ........................................... 36 
 1.4. TỔ CHỨC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH. ............................... 36 
 1.5. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA NGÀNH HÀNG HẢI ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIẢI 
 PHÁP CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT 
 NAM. ......................................................................................................................... 39 
 1.6. MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH 
 CHIẾN LƯỢC KINH DOANH .................................................................................. 41 
CHƯƠNG 2 .................................................................................................................... 43 
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA 
TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM.................................................................... 43 
 2.1. CÁC ĐẶC ĐIỂM CHỦ YẾU CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM 
 CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC. ...................... 43 
 2.1.1. Các đặc điểm về tổ chức của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. ......... 43 
 Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 2 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 2.1.2. Đặc điểm về sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Hàng hải Việt 
 Nam .......................................................................................................... 46 
 2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng 
 công ty Hàng hải Việt Nam trong thời gian tới. ............................................. 47 
 2.1.4. Kết quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty (2006 - 2010).............. 51 
 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA 
 TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM. .............................................................. 52 
 2.2.1. Thực trạng các nội dung của công tác hoạch định chiến lược kinh doanh 
 tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. ............................................................ 52 
 2.3. NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH 
 DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM ......................................... 72 
 2.3.1. Các nguyên tắc, yêu cầu hoạch định chiến lược của Tổng công ty Hàng 
 hải Việt Nam ................................................................................................. 72 
 2.3.2. Phương pháp hoạch định chiến lược kinh doanh của Tổng công ty Hàng 
 hải Việt Nam. ................................................................................................ 74 
 2.3.3. Tổ chức công tác hoạch định chiến lược kinh doanh trong Tổng công ty 
 Hàng hải Việt Nam. ...................................................................................... 74 
 2.3.4. Đánh giá chung về công tác hoạch định chiến lược kinh doanh của 
 Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. ................................................................. 76 
CHƯƠNG 3 .................................................................................................................... 82 
MỘT SỐ GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC HOẠCH ĐỊNH 
CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM ......... 82 
 3.1. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG 
 HẢI VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2020. ............................................................................ 82 
 3.1.1. Mục tiêu. ............................................................................................ 82 
 3.1.2. Định hướng chung về kinh doanh. ....................................................... 83 
 3.1.3. Phạm vi và giới hạn kinh doanh. .......................................................... 84 
 3.2. XÁC LẬP CÁC QUAN ĐIỂM CHI PHỐI VÀ MỤC TIÊU ĐẶT RA CHO CÔNG 
 TÁC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG 
 HẢI VIỆT NAM. ........................................................................................................ 85 
 3.2.1. Các quan điểm chi phối ....................................................................... 86 
 3.2.2. Các mục tiêu ....................................................................................... 87 
 3.3. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC HOẠCH 
 ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM 
 TRONG GIAI ĐOẠN TỚI. ........................................................................................ 89 
 3.3.1. Đổi mới tư duy trong hoạch định chiến lược. ...................................... 89 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 3 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 3.3.2. Đổi mới phương pháp hoạch định chiến lược kinh doanh. .................. 91 
 3.3.3. Chuẩn hoá các nội dung của hoạch định chiến lược kinh doanh .......... 91 
 3.3.4. Xây dựng và phát triển công tác dự báo chiến lược ............................. 94 
 3.3.5. Thiết lập hệ thống thu thập, xử lý thông tin chiến lược ....................... 96 
 3.3.6. Hoàn thiện bộ máy tổ chức, nâng cao trình độ cán bộ quản lý............. 97 
 3.3.7. Xây dựng và phát huy bản sắc văn hoá của Tổng công ty ................... 99 
 3.3.8. Thực hiện thẩm định theo định kỳ .................................................... 100 
 3.4. KIẾN NGHỊ VỚI CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ............................ 101 
 3.4.1. Cải tiến khâu phê duyệt chiến lược kinh doanh ................................. 101 
 3.4.2. Sửa đổi và bổ sung bộ luật hàng hải năm 2005 ................................. 102 
KẾT LUẬN................................................................................................................... 104 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 106 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 4 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
AFTA Hiệp định thương mại tự do ASEAN. 
APEC Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương. 
ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á. 
GDP Tổng sản phẩm quốc nội. 
WTO Tổ chức thương mại Thế giới. 
Tổng công ty Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 5 Lớp CH QTKD - 2009 
 Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ 
CHƯƠNG 1. 
HÌNH 1. 1: MÔ HÌNH CHIẾN LƯỢC CỦA H. MINTZBERG ....................................... 12 
HÌNH 1. 2: MÔ HÌNH HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA DOANH 
NGHIỆP .......................................................................................................................... 19 
HÌNH 1. 3: MÔ HÌNH GỒM 5 LỰC LƯỢNG CỦA M.PORTER ................................... 21 
HÌNH 1. 4: CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH 
DOANH CỦA DOANH NGHIỆP ................................................................................... 30 
HÌNH 1. 5: CÁC BƯỚC XÂY DỰNG MA TRẬN PHÂN TÍCH NGOẠI VI .................. 33 
HÌNH 1. 6: MÔ HÌNH TỔNG QUÁT CỦA MA TRẬN SWOT ...................................... 34 
HÌNH 1. 7: MA TRẬN BCG ........................................................................................... 34 
HÌNH 1. 8: MA TRẬN LƯỢNG HOÁ KẾ HOẠCH CHIẾN LƯỢC QSPM ................... 35 
HÌNH 1. 9: CÁC CẤP QUẢN LÝ CHIẾN LƯỢC .......................................................... 37 
HÌNH 1. 10: CÁC CẤP QUYẾT ĐỊNH KẾ HOẠCH CHIẾN LƯỢC ............................. 38 
 CHƯƠNG 2. 
HÌNH 2. 1: SƠ ĐỒ CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA TỔNG CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT 
NAM ............................................................................................................................... 46 
HÌNH 2. 2: VỊ TRÍ ĐỊA LÝ CỦA VIỆT NAM TRÊN BẢN ĐỒ THẾ GIỚI ................... 56 
 CHƯƠNG 3. 
HÌNH 3. 1: PHƯƠNG PHÁP DELPHI ............................................................................ 95 
HÌNH 3. 2: MÔ HÌNH HỆ THỐNG TỔ CHỨC QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC CỦA TỔNG 
CÔNG TY HÀNG HẢI VIỆT NAM ............................................................................... 98 
 Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 6 Lớp CH QTKD - 2009 
 Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 DANH MỤC CÁC BẢNG 
BẢNG 2. 1: DỰ BÁO NHU CẦU HÀNG HÓA VẬN CHUYỂN ĐƯỜNG BIỂN ĐẾN 
NĂM 2020 ...................................................................................................................... 48 
BẢNG 2. 2: DƯ BÁO KHỐI LƯỢNG HÀNG HÓA DO ĐỘI TÀU VIỆT NAM VẬN 
CHUYỂN ........................................................................................................................ 49 
BẢNG 2. 3: HIỆN TRẠNG ĐỘI TÀU VẬN TẢI BIỂN VIỆT NAM (chỉ tính tàu vận tải 
hàng hoá từ 150 DWT trở lên) ......................................................................................... 57 
BẢNG 2. 4: QUY MÔ ĐỘI TÀU VẬN TẢI BIỂN VIỆT NAM ...................................... 58 
BẢNG 2. 5: ĐÁNH GIÁ VỀ NĂNG SUẤT CẢNG NĂM 2010...................................... 59 
BẢNG 2. 6: SẢN LƯỢNG HÀNG HOÁ VẬN CHUYỂN ĐƯỜNG BIỂN SO VỚI 
TOÀN NGÀNH .............................................................................................................. 63 
BẢNG 2. 7: TỶ LỆ ĐẢM NHẬN HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU CỦA ĐỘI TÀU 
BIỂN VIỆT NAM ........................................................................................................... 66 
BẢNG 2. 8: CÁC CHỈ TIÊU VỀ DOANH THU VÀ LỢI NHUẬN CỦA TỔNG CÔNG 
TY HÀNG HẢI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2006 – 2010 .................................................. 66 
BẢNG 2. 9: CHỈ TIÊU VỀ VỐN VÀ TÀI SẢN CỐ ĐỊNH CỦA TỔNG CÔNG TY 
HÀNG HẢI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2006 - 2010 ........................................................ 67 
BẢNG 2. 10: HIỆN TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH VẬN TẢI BIỂN NĂM 2010
 ........................................................................................................................................ 69 
 Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 7 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 MỞ ĐẦU 
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI. 
 Nền kinh tế nước ta hiện nay đang vận động theo cơ chế thị trường có sự 
quản lý của Nhà nước, từng bước hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. 
Việc xây dựng chiến lược kinh doanh cho mỗi doanh nghiệp là hết sức quan trọng, 
nó đóng vai trò quyết định sự thành công của doanh nghiệp, hướng doanh nghiệp 
phát triển một cách bền vững trong cơ chế thị trường. Chiến lược kinh doanh giúp 
cho các nhà quản trị và tất cả nhân viên trong doanh nghiệp nhận thức rõ được mục 
đích và hướng đi của doanh nghiệp. Nó giúp các nhà quản trị doanh nghiệp nhanh 
chóng nắm bắt, tận dụng các cơ hội và hạn chế bớt các rủi ro do sự biến động của 
môi trường kinh doanh mang lại. 
 Ngành Hàng hải Việt Nam là một ngành kinh tế kỹ thuật, đóng vai trò quan 
trọng trong hệ thống Giao thông vận tải, góp phần rất lớn vào sự phát triển kinh tế - 
xã hội của cả nước và sự tăng trưởng kinh tế của các nước trong khu vực, đặc biệt là 
các nước trong ASEAN. Hoạt động hàng hải rất rộng và đa dạng, liên quan đến 
nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, bị chi phối bởi hệ thống luật pháp của quốc gia và 
quốc tế. Hơn nữa, Việt Nam lại là thành viên của ASEAN, hoạt động hàng hải càng 
phải vươn lên rất nhiều mới kịp hoà nhập và đủ sức cạnh tranh với các nước trong 
khu vực và trên thế giới có ngành hàng hải phát triển. 
 Theo số liệu thống kê hàng năm về kết quả thực hiện sản lượng của các 
doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam cho thấy, những năm gần đây khối lượng hàng 
hóa xuất nhập khẩu bằng đường biển ngày càng tăng. Dự kiến trong tương lai sản 
lượng vận chuyển các loại hàng như: lương thực, sắt, thép, dầu thô, than và đặc biệt 
hàng container sẽ tăng lên. Xét về tốc độ phát triển kinh tế, đó là xu hướng tốt và rất 
thuận lợi cho các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam. 
 Song song với những thuận lợi kể trên, ngành Hàng hải Việt Nam vẫn còn 
đang gặp phải những khó khăn rất lớn về đầu tư, về tài chính, về chính sách, cơ sở 
hạ tầng (Đội tàu, Cảng biển...), đặc biệt là những tồn tại trong cơ chế quản lý đối 
với các doanh nghiệp Nhà nước thuộc ngành Hàng hải, đó chính là nguyên nhân 
làm hạn chế sự phát triển chung của ngành Hàng hải Việt Nam. 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 8 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
 Ý thức được tính cấp thiết của vấn đề này, với mục đích hoàn thiện và phát 
triển các kiến thức đã được tích lũy ở nhà trường để ứng dụng hiệu quả trong hoạt 
động sản xuất, kinh doanh tại đơn vị, được sự quan tâm giúp đỡ của Tiến sĩ Phạm 
Thị Thu Hà, tác giả đã lựa chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nhằm 
hoàn thiện công tác hoạch định chiến lược tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam” 
mong rằng đề tài sẽ góp phần nhỏ bé vào việc giải quyết các vấn đề trên. 
2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 
 - Đối tượng nghiên cứu là công tác hoạch định chiến lược - chiến lược 
kinh doanh của doanh nghiệp, các căn cứ, nội dung và phương pháp hoạch định 
chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Việc nghiên cứu chiến lược, quản trị 
chiến lược và công tác hoạch định chiến lược kinh doanh được đặt trong tổng thể 
môi trường kinh doanh của doanh nghiệp đảm bảo tính khách quan và thực tiễn 
của quá trình nghiên cứu. 
 - Phạm vi nghiên cứu của luận văn là Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 
Thời gian khảo sát được thực hiện từ năm 2006 đến năm 2010. 
3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 
 - Nghiên cứu những vấn đề lý luận về chiến lược kinh doanh và công tác 
hoạch định chiến lược kinh doanh trong doanh nghiệp. 
 - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác hoạch định chiến lược kinh doanh ở 
Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 
 - Nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp chiến lược kinh doanh tại Tổng 
công ty Hàng hải Việt Nam. 
4. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
 - Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp với quan 
điểm của Đảng ta về phương hướng, mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định 
hướng xã hội chủ nghĩa, về đổi mới quản lý doanh nghiệp nhà nước. 
 - Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn chủ yếu là: Phương pháp 
duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp 
tiếp cận hệ thống, quan sát thực tiễn, phân tích - so sánh, phương pháp chuyên gia... 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 9 Lớp CH QTKD - 2009 
Luận văn Thạc sĩ QTKD Trường ĐH Bách khoa Hà Nội 
5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN. 
 Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và tài liệu tham khảo, luận văn được 
chia làm 3 chương: 
Chương 1: Cơ sở phương pháp luận về việc hoạch định chiến lược kinh 
 doanh của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. 
Chương 2: Thực trạng công tác hoạch định chiến lược kinh doanh của Tổng 
 công ty Hàng hải Việt Nam. 
Chương 3: Một số giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác hoạch định 
 chiến lược kinh doanh tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam. 
Học viên: Nguyễn Đỗ Trọng 10 Lớp CH QTKD - 2009