Luận văn Phân tích và đề xuất một số biện pháp phát triển nguồn nhân lực lái máy bay trong tổng Công ty Hàng không Việt Nam đến năm 2020

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 --------------------------------------- 
ĐINH NGỌC HIẾU
 ĐINH NGỌC HIẾU 
 PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP 
 PHÁT TRIỀN NGUỒN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY 
QUẢN TRỊ KINH DOANH TRONG TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM 
 ĐẾN NĂM 2020 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
KHÓA 
CH2011B
 Hà Nội -2013 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 --------------------------------------- 
 ĐINH NGỌC HIẾU 
 PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP 
 PHÁT TRIỀN NGUỒN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY 
TRONG TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM 
 ĐẾN NĂM 2020 
 C u n n àn QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC 
 TS. VŨ QUANG 
 Hà Nội –2013 
 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân 
tôi. Các thông tin và kết quả ngiên cứu trong luận văn này do tôi tự 
 tìm hiểu, đúc kết và phân tích trung thực, phù hợp với tình hình 
 thực tế. 
 Tác giả luận văn 
 Đinh Ngọc Hiếu 
 i 
 LỜI CẢM ƠN 
 Để hoàn thành luận văn, tác giả đã được sự giúp đỡ nhiệt tình và tạo điều 
kiện của rất nhiều người, sau đây là lời cảm ơn chân thành của tác giả: 
 Trước hết, xin cảm ơn sâu sắc thầy giáo hướng dẫn - TS. Vũ Quang 
– Viện Kinh tế và Quản lý về sự hướng dẫn nhiệt tình và những ý kiến đóng góp 
quý báu để luận văn được hoàn thành tốt hơn. 
 Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Viện Kinh tế và Quản lý đã tạo điều kiện 
thuận lợi cho bản thân tôi trong quá trình làm luận văn. Xin gửi lời cảm ơn chân 
thành tới các giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ và các thầy cô giáo khác trong Viện 
Quản Kinh tế và Quản lý, Viện Sau đại học đã truyền đạt những kiến thức quý 
báu và hướng dẫn và giúp đỡ trong qua trình thực hiện luận văn. 
 Cũng cảm ơn đồng nghiệp đã góp ý trong việc chỉnh sửa bảng hỏi của cuộc 
khảo sát phục vụ luận văn và động viên tôi trong quá trình viết luận văn. 
 Cuối cùng, xin chân thành cảm ơn tới gia đình đã động viên tôi, giúp đỡ 
công việc gia đình cho tôi trong suốt thời gian viết luận văn. 
 Trân trọng./. 
 ii 
 MỤC LỤC 
Tran p ụ bìa 
Lời cam đoan 
Lời cảm ơn .............................................................................................................................. ii 
MỤC LỤC .............................................................................................................................. iii 
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................... vi 
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................................... vii 
DANH MỤC CÁC MÔ HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................. ix 
LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1 
C ƣơn 1. ............................................................................................................................... 5 
NGUỒN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI PHÁT TRIỂN 
NGUỐN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY ................................................................................ 5 
 1.1 Tổng quan về nguồn nhân lực lái máy bay và phát triển nguồn nhân lực lái 
 máy bay ......................................................................................................................... 5 
 1.1.1.Nguồn Nhân lực lái máy bay: .......................................................................... 5 
 1.1.2. Phát triển nguồn nhân lực lái máy bay ........................................................... 8 
 1.2. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực lái máy bay tại một số hãng hàng 
 không trên thế giới. ...................................................................................................... 23 
 1.2.1. Về cơ cấu tổ chức quản lý người lái máy bay tại một số hãng hàng không ... 23 
 1.2.2. Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực ............................................... 24 
 1.2.3. Về thù lao lao động và các phúc lợi xã hội ..................................................... 24 
 1.2.4. Đào tạo người lái máy bay: ............................................................................ 25 
 1.3. Sự cần thiết phải phát triển nguồn nhân lực lái máy bay tại Tổng công ty 
 Hàng không Việt Nam ................................................................................................. 27 
C ƣơn 2. ............................................................................................................................... 31 
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY 
TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM ....................................................... 31 
 2.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................................... 31 
 2.1.1. Lịch sử phát triển ngành hàng không Việt Nam và lực lượng người lái máy 
bay ...................................................................................................................................... 31 
 2.1.2. Kết quả sản xuất kinh doanh giai đoạn 2008-2012 và kế hoạch năm 2013. .. 33 
 iii 
 2.2. Một số yếu tố ản ƣởn đến phát nguồn nhân lực lái máy bay tại Tổng 
 công ty Hàng không Việt Nam ................................................................................... 37 
 2.2.1. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................ 37 
 2.2.2. Thời cơ và thách thức với VNA. ...................................................................... 42 
 2.3. Thực trạng nguồn nhân lực lái máy bay tại VNA ............................................. 43 
 2.3.1 Số lượng người lái của VNA qua các năm ....................................................... 44 
 2.3.2. Số lượng phi công tại các bộ phận ................................................................. 45 
 2.3.3. Cơ cấu theo độ tuổi và giới tính ..................................................................... 48 
 2.3.4. Số lượng lao động theo quốc tịch ................................................................... 50 
 2.3.5 Trình độ đào tạo, chuyên môn, nghiệp vụ ........................................................ 53 
 2.4. Hoạt động phát triển nguồn nhân lực lái máy bay tại VNA ............................. 56 
 2.4.1. Kế hoạch hóa nguồn nhân lực ........................................................................ 56 
 2.4.2. Tuyển dụng người lái máy bay tại VNA .......................................................... 61 
 2.4.3. Đào tạo nghề lái máy bay ............................................................................... 67 
 2.4.4. Thù lao lao động ............................................................................................. 74 
 2.4.5 Các loại bảo hiểm: ........................................................................................... 80 
 2.4.6. Các chế độ phúc lợi khác:............................................................................... 80 
C ƣơn 3 ................................................................................................................................ 82 
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC LÁI MÁY BAY 
TẠI TỔNG CÔNG TY HÀNG KHÔNG VIỆT NAM ....................................................... 82 
 3.1. Mục tiêu phát triển của Tổn côn t đến năm 2020 và địn ƣớn đến 
 năm 2030 ....................................................................................................................... 82 
 3.1.1. Mục tiêu phát triển ngành hàng không dân dụng ........................................... 82 
 3.1.2. Mục tiêu và định hướng phát triển của VNA .................................................. 83 
 3.2. Quan điểm về phát triển nguồn nhân lực lái máy bay tại VNA ....................... 87 
 3.3. Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện phát triển nguồn nhân lực lái máy bay 
 tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam .................................................................... 88 
 3.3.1. Hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý ............................................................... 88 
 3.3.2. Nâng cao chất lượng kế hoạch hóa nguồn nhân lực ...................................... 90 
 3.3.3. Nâng cao hiệu quả tuyển chọn học viên phi công dự khóa ........................... 94 
 iv 
 3.3.4. Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo .............................................................. 98 
 3.3.5. Hoàn thiện hệ thống thù lao lao động cho người lái ...................................... 102 
 3.4. Kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác phát triển nguồn nhân lực lái máy bay 
 tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam. ................................................................... 106 
 3.4.1. Đối với cơ quan nhà nước cấp trên ................................................................ 106 
 3.4.2. Kiến nghị với Tổng công ty ............................................................................. 109 
 3.4.3. Đối với đội ngũ người lái máy bay ................................................................. 114 
KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 116 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 117 
PHỤ LỤC 
 v 
 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
ATPL Bằng lái máy bay vận tải 
B777/A321 Tàu bay Boeing 777/tàu bay Airbus 321 
CAAV Cục Hàng không dân dụng Việt Nam 
CDG Sân bay Charles de Gaulle – Pháp 
CPL Bằng lái thương mại 
CX Cathay Pacific 
FOM Tài liệu hướng dẫn khai thác 
FTO Tổ chức huấn luyện bay 
NBA Sân bay Nội Bài 
IATA Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế 
ICAO Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế 
JAR-OPS1 Quy chế khai thác máy bay vận tải thương mại châu Âu 
MCC Phối hợp tổ lái 
NOTAM Các cảnh báo đối với người lái 
PPL Bằng lái máy bay sơ cấp 
TSN Sân bay Tân Sơn Nhất 
SIM Buồng lái giả định - Simulator 
SQ Singapore Airlines 
Ban TCCB-LĐTL Ban Tổ chức cán bộ - Lao động tiền lương 
TOEIC/TOEFL Chứng chỉ tiếng anh quốc tế 
TRTO Tổ chức huấn luyện năng định loại tàu bay 
VALC Công ty cho thuê tàu bay Việt Nam 
VASCO Công ty Bay dịch vụ hàng không 
VNA Tổng công ty Hàng không Việt Nam- Vietnam Airlines 
JPA Công ty Cổ phần Hàng không Jestar Pacific 
VJA Công ty cổ phần Hàng không Vietjet Air 
VTF Công ty cổ phần đào tạo Bay Việt 
 vi 
 DANH MỤC BẢNG 
Bảng 2. 1: Thống kê kết quả điều tra đánh giá về hạn chế trong phân cấp tổ chức 
quản lý người lái tại VNA ......................................................................................... 41 
Bảng 2. 2: Tổng số người lái qua các năm 2008-2012 và kế hoạch 2013 (Bao gồm 
cả phi công nước ngoài) ............................................................................................ 44 
Bảng 2. 3: Số lượng người lái máy bay theo bộ phận tính đến 31/12/2012 ............. 46 
Bảng 2. 4: Số lượng người lái Việt Nam theo chức danh ......................................... 48 
Bảng 2. 5: Số lượng phi công theo giới tính và độ tuổi của người lái Quốc tịch Việt 
Nam ........................................................................................................................... 48 
Bảng 2. 6: : Số lượng phi công hàng không theo quốc tịch ..................................... 50 
Bảng 2. 7: Số lượng người lái máy bay Việt Nam theo trình độ đào tạo.................. 54 
Bảng 2. 8: Số lượng giáo viên bay tính đến 31/12/2012 ........................................... 55 
Bảng 2. 9:Mức phi công trên loại máy bay áp dụng xây dựng ................................. 58 
Bảng 2. 10: Thống kê trả lời cán bộ quản lý về kế hoạch phát triển nguồn nhân lực 
lái máy bay tại VNA ................................................................................................. 59 
Bảng 2. 11: Kế hoạch nhân lực lái máy bay của VNA ............................................. 60 
Bảng 2. 12: Kế hoạch phát triển đội tàu bay chở khách của VNA .......................... 60 
Bảng 2. 13: Kết quả tuyển chọn học viên phi công dự khoá ................................... 62 
Bảng 2. 14:Thống kê điều tra về nguồn tuyển chọn người lái của VNA .................. 63 
Bảng 2. 15: Thống kê năm bắt thông tin quan trọng trong tuyển dụng .................... 64 
Bảng 2. 16: Thống kê đánh giá tiêu chuẩn sức khỏe tuyển dụng ............................. 65 
Bảng 2. 17: Nguyên nhân học viên dừng huấn luyện cơ bản .................................. 71 
Bảng 2. 18: Thống kê trả lời câu hỏi hỗ trợ học viên đào tạo tại nước ngoài .......... 72 
Bảng 2. 19: Kết quả đào tạo chuyển loại phi công cơ bản năm 2012 ...................... 73 
Bảng 2. 20: Thang lương chức danh của người lái VNA ........................................ 75 
Bảng 2. 21: Mức tiền lương đánh giá của người lái VNA ....................................... 76 
Bảng 2. 22: Chế độ bồi dưỡng giờ giảng dạy .......................................................... 77 
Bảng 2. 23: Thống kê trả lời về hệ thống thù lao của VNA ..................................... 77 
Bảng 2. 24: Thống kê trả lời về đánh giá thực hiện công việc ................................. 79 
 vii 
Bảng 3. 1: Kế hoạch phát triển nhân lực lái máy bay đến năm 2020 ...................... 87 
Bảng 3. 2. So sánh 02 mô hình tổ chức ..................................................................... 90 
Bảng 3. 3: Kế hoạch khai thác của VNA 2013 ......................................................... 91 
Bảng 3.4: Thời gian nghỉ tại nước ngoài của đội bay B777 .................................... 92 
Bảng 3.5: Thời gian làm các nhiệm vụ khác của người lái ....................................... 93 
Bảng 3.6: Một số tiêu chuẩn sức khoẻ đề nghị ......................................................... 98 
Bảng 3. 7: Bảng thời gian hoàn trả chi phí ............................................................. 101 
 viii