Luận văn Pháp luật về thanh tra Chuyên ngành Y tế - Từ thực tiễn tỉnh Hà Nam

 LỜI CAM ĐOAN 
 Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Pháp luật về thanh tra chuyên 
ngành y tế từ thực tiễn tỉnh Hà Nam” là công trình nghiên cứu khoa học độc 
lập của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn có nguồn gốc, do học viện tự 
thu thập và chịu trách nhiệm, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung 
thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa 
học nào trước đây. 
 Hà Nội, ngày 11 tháng 7 năm 2016 
 Tác giả 
 Nguyễn Tuấn Linh 
 LỜI CẢM ƠN 
 Trong thời gian học tập tại Trường Học viện hành chính Quốc gia, tôi đã 
được Quý Thầy giáo, Cô giáo của Trường Học viện hành chính Quốc gia nói 
chung và Khoa Sau đại học nói riêng đã truyền đạt những kiến thức xã hội và 
chuyên môn vô cùng quý giá cả về lý thuyết và thực tiễn. Những kiến thức 
hữu ích đó sẽ là hành trang giúp tôi trưởng thành và tự tin thực hiện công việc 
chuyên môn ngày càng tốt hơn và hiệu quả hơn. 
 Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn tới Quý Thầy, Cô giáo Trường 
Học viện hành chính Quốc gia. Phòng sau đại học, hệ sau đại học, các bộ 
môn khoa học của Trường đã cho phép và tạo điều kiện tốt nhất để tôi hoàn 
thành luận văn này. 
 Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Đinh Văn Minh người trực 
tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và hoàn thành 
luận văn này. 
 Tôi xin cảm ơn tới Ban Giám đốc và cán bộ, công chức cơ quan Sở Y tế 
tỉnh Hà Nam đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lời cho tác giả hoàn thành 
luận văn. 
 Tác giả 
 MỤC LỤC 
MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ THANH TRA 
CHUYÊN NGÀNH Y TẾ ....................................................................................................... 8 
1.1. Khái niệm, đặc điểm của thanh tra chuyên ngành y tế. ...................................... 8 
1.1.1. Khái niệm về thanh tra chuyên ngành y tế. .................................................. 8 
1.1.2. Đặc điểm của thanh tra chuyên ngành y tế. .............................................. 17 
1.2. Khái niệm, đặc điểm, nội dung, vai trò của pháp luật về thanh tra chuyên 
ngành y tế. ........................................................................................................................................ 20 
1.2.1. Khái niệm pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế. .......................... 20 
1.2.2. Đặc điểm của pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế. .................... 21 
1.2.3. Nội dung của pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế ..................... 24 
1.2.4. Vai trò của pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế. ......................... 25 
Chương 2 PHÁP LUẬT VỀ THANH TRA CHUYÊN NGÀNH Y TẾ TẠI TỈNH 
HÀ NAM ................................................................................................................................ 29 
2.1. Pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế. ............................................................. 29 
2.1.1. Quy định của pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế, thanh tra 
chuyên ngành y tế tỉnh Hà Nam. ................................................................................ 29 
2.1.2. Đánh giá quy định của pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế41 
2.2. Thực hiện pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế tại tỉnh Hà 
Nam .................................................................................................................... 49 
2.2.1. Thực tiễn công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trên địa 
bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2011 - 2015 ................................................................. 49 
2.2.2. Thực tiễn tổ chức thanh tra chuyên ngành y tế tại tỉnh Hà Nam. .... 53 
2.2.3. Thực tiễn hoạt động thanh tra chuyên ngành y tế tại tỉnh Hà Nam.60 
 Chương 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ BẢO ĐẢM THỰC HIỆN PHÁP LUẬT 
VỀ THANH TRA CHUYÊN NGÀNH Y TẾ TỪ THỰC TIỄN TỈNH HÀ NAM ... 73 
3.1. Yêu cầu của việc hoàn thiện và bảo đảm thực hiện pháp luật về thanh tra 
chuyên ngành y tế. ....................................................................................................................... 75 
3.1.1. Định hướng của Đảng, Nhà nước về công tác chăm sóc, bảo vệ và 
nâng cao sức khỏe nhân dân. ....................................................................................... 75 
3.1.2. Định hướng của Đảng và nhà nước về công tác thanh tra. ................. 77 
3.1.3. Nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra chuyên ngành y tế. ...... 79 
3.2. Giải pháp hoàn thiện và bảo đảm thực hiện pháp luật về thanh tra 
chuyên ngành y tế từ thực tiễn tỉnh Hà Nam. ................................................................ 81 
3.2.1 . Nhóm giải pháp hoàn thiện pháp luật. ....................................................... 81 
3.2.2. Nhóm giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về thanh tra chuyên 
ngành y tế tại các địa phương trên cả nước. ......................................................... 86 
KẾT LUẬN ..........................................................................................................................100 
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................103 
 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 
Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 
ATVSTP: An toàn vệ sinh thực phẩm 
CCHND: Chứng chỉ hành nghề Dược 
DS-KHHGĐ: Dân số - Kế hoạch hóa gia đình 
GCNKD: Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc 
GPHĐ: Giấy phép hoạt động 
MP: Mỹ phẩm 
TTB: Trang thiết bị y tế 
 DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ 
Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy ngành y tế tỉnh Hà Nam. ......................................... 34 
Bảng 2.1: Công chức tham gia Đoàn thanh tra chuyên ngành thuộc Chi 
cục An toàn vệ sinh thực phẩm ................................................................................... 54 
Bảng 2.2: Tổng hợp hoạt động thanh tra chuyên ngành y tế qua các năm 
từ 2011-2015. .................................................................................................................... 66 
Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy ngành y tế tỉnh Hà Nam. ......................................... 34 
 MỞ ĐẦU 
 1. Tính cấp thiết của đề tài. 
 Thanh tra là chức năng thiết yếu, xuất phát từ đòi hỏi tất yếu của hoạt 
động quản lý nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Nếu như Trung 
ương Đảng, Chính phủ có Nghị quyết, Chỉ thị đưa về các ngành, các địa 
phương, kết quả thế nào không có thanh tra khó mà biết được địa phương nào 
làm tốt, làm vừa, làm xấu; có làm hay không làm; trên không biết, địa 
phương nhiều khi cũng không biết; trên không thấu dưới, dưới không thấu 
trên” [26]. Ở nước ta, công tác thanh tra ra đời và đóng góp tích cực cho sự 
phát triển của đất nước. Pháp luật về thanh tra đã và đang ngày càng được 
hoàn thiện để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn đời sống nhằm giữ gìn trật tự, kỷ 
cương, tăng cường, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên hầu khắp các 
lĩnh vực của đời sống xã hội như: y tế, giáo dục, đầu tư, xây dựng, giao thông 
vận tải, tài chính, góp phần to lớn trong sự nghiệp xây dựng và phát triển 
đất nước; bảo đảm ấm no, hạnh phúc, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân. 
Ngày nay, trong điều kiện đất nước mở cửa hội nhập sâu rộng, kinh tế xã hội 
không ngừng chuyển biến đã và đang đặt ra nhiều vấn đề tác động trực tiếp và 
gián tiếp đến đời sống của nhân dân, đòi hỏi sự quan tâm thấu đáo của Đảng 
và Nhà nước. Trong đó, sức khỏe là vấn đề có tác động mạnh mẽ và trực tiếp. 
 Nghị quyết 46-NQ/TW ngày 23/02/2005 của Bộ Chính trị về Công tác 
bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã khẳng 
định:“Sức khỏe là vốn quý nhất của con người và của toàn xã hội”[4]. Xã hội 
càng phồn thịnh, con người càng quan tâm, chú trọng đến vấn đề sức khỏe 
của bản thân và cộng đồng. Chính vì vậy, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân 
dân luôn là vấn đề cấp thiết, đòi hỏi trách nhiệm và sự quan tâm của cấp có 
thẩm quyền. Ở nước ta, công tác y tế với sứ mệnh chăm sóc, bảo vệ và nâng 
 1 
cao sức khỏe nhân dân được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý thống 
nhất của Chính phủ, trong đó, Bộ Y tế là cơ quan thuộc Chính phủ, thực hiện 
chức năng quản lý nhà nước về y tế những năm qua đã đạt được nhiều kết quả 
đáng ghi nhận. Hệ thống văn bản pháp luật về công tác y tế ngày càng được 
hoàn thiện, mạng lưới y tế, đặc biệt là y tế cơ sở ngày càng được củng cố và 
phát triển góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe 
ban đầu; nhiều dịch bệnh nguy hiểm được khống chế và đẩy lùi; nhiều loại 
bệnh xã hội được kiểm soát; an toàn thực phẩm về cơ bản được đảm bảo; 
công tác khám chữa bệnh, phục hồi chức năng dần đáp ứng được nhu cầu của 
nhân dân dựa trên sự kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền; chất 
lượng dân số được cải thiện; công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ 
em góp phần giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng, thấp còi, tăng cường thể lực, tầm vóc 
con người Việt Nam; cơ sở hạ tầng phục vụ công tác y tế được đầu tư xây 
dựng, trình độ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm công tác y tế 
không ngừng được nâng cao Có được những thành tựu to lớn ấy là nhờ sự 
quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự tham gia 
tích cực và có hiệu quả của các ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể, tổ 
chức xã hội cùng đông đảo nhân dân và sự phấn đấu, nỗ lực của đại đa số cán 
bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành y tế. 
 Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đáng ghi nhận ấy, công tác y tế 
vẫn còn tồn tại những bất cập và yếu kém, đặc biệt là trong việc bảo đảm thực 
hiện pháp luật chuyên ngành, quy định chuyên môn kỹ thuât, quy tắc quản lý 
ngành. Khiếm khuyết trong hoạt động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân 
ở nhiều địa phương trên cả nước trở thành những vấn đề nổi cộm thu hút sự 
quan tâm chú ý của cộng đồng. Ở tỉnh Hà Nam, trong giai đoạn từ năm 2011 
đến năm 2015, thực tiễn công tác quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn tỉnh, 
đặc biệt là qua việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh và thanh 
 2 
tra chuyên ngành cho thấy tình trạng vi phạm quy định của pháp luật chuyên 
ngành, quy định chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý lĩnh vực thuộc ngành 
vẫn còn chậm được ngăn chặn, phát hiện và xử lý, các điển hình tiên tiến chưa 
kịp thời được nhân rộng khiến cho hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về y tế ở 
địa phương đôi khi bị suy giảm, trật tự, kỷ cương pháp luật chuyên ngành đôi lúc 
còn chưa được đảm bảo, lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của các 
cơ quan, tổ chức, cá nhân còn bị hạn chế, đặc biệt là trong các lĩnh vực nổi cộm 
như an toàn vệ sinh thực phẩm, y tế dự phòng, khám bệnh, chữa bệnh, giám định 
y khoa, pháp y, hành nghề y, dược,. 
 Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan 
khác nhau, trong đó nguyên nhân quan trọng là do hoạt động quản lý nhà nước 
về y tế còn nhiều bất cập, đặc biệt là công tác thực hiện pháp luật về thanh tra 
chuyên ngành y tế còn những hạn chế nhất định cùng với những tồn tại của hệ 
thống pháp luật nói chung, trong đó có pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế. 
 Trước tình hình đó, để góp phần khắc phục những bất cập nêu trên, tăng 
cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về y tế, phục vụ tốt hơn cho sứ 
mệnh chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân cả nước nói chung và 
trên địa bàn tỉnh Hà Nam nói riêng đòi hỏi phải triển khai đồng bộ nhiều giải 
pháp. Đặc biệt là nghiên cứu, đề xuất, triển khai những giải pháp thiết thực 
nhằm hoàn thiện và bảo đảm thực hiện pháp luật về thanh tra chuyên ngành y 
tế dựa trên cơ sở lý luận về pháp luật thanh tra chuyên ngành y tế và thực tiễn 
thực hiện pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế trên địa bàn tỉnh Hà Nam. 
Chính vì vậy, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Pháp luật về thanh tra chuyên 
ngành y tế - từ thực tiễn tỉnh Hà Nam” để làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá tình 
hình thực tiễn, từ đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện và bảo đảm thực hiện 
pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế tại các địa phương trên cả nước ngày 
càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong điều kiện tình hình mới. 
 3 
 2. Tình hình nghiên cứu đề tài. 
 Xuất phát từ vị trí, vai trò của công tác thanh tra đối với hoạt động quản 
lý nhà nước, ở nước ta trong nhiều năm qua, vấn đề pháp luật về thanh tra nói 
chung, thanh tra chuyên ngành nói riêng đã được đề cập tại nhiều đặc san, 
sách chuyên ngành, công trình, bài viết nghiên cứu. Tuy nhiên, vấn đề nghiên 
cứu pháp luật về thanh tra chuyên ngành y tế nhìn chung còn mới mẻ. 
 Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu khoa học, luận văn, bài viết 
nghiên cứu pháp luật về thanh tra, thanh tra chuyên ngành như: 
 - Đề tài cấp bộ: “Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra – Một số vấn 
đề lý luận và thực tiễn”, Nguyễn Thái Hồng, Thanh tra Chính phủ - Hà Nội, 2011. 
 - Đề tài cấp bộ: “Tổ chức và hoạt động thanh tra chuyên ngành - 
Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, TS Nguyễn Tuấn Khanh, Viện Khoa học 
Thanh tra, Thanh tra Chính phủ, Hà Nội - 2014. 
 - Luận văn thạc sĩ luật: “Tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra chuyên 
ngành ở nước ta trong giai đoạn hiện nay”, Nguyễn Thị Thục, Hà Nội - 2012. 
 - Luận văn thạc sĩ luật:“Hoạt động thanh tra chuyên ngành trong lĩnh 
vực quản lý nhà nước về môi trường của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà 
Nội”, Lê Thị Thu Hiền, Hà Nội - 2015. 
 - Luận văn thạc sĩ luật: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong tổ chức 
và hoạt động của thanh tra ở Việt Nam”, Lê Thị Thu Oanh, Hà Nội - 2004. 
 - Bài viết: “Một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện pháp luật về 
thanh tra chuyên ngành”, Ths. Hồ Thị Thu An, Vụ Pháp chế Thanh tra Chính 
phủ, đăng tại www.giri.ac.vn ngày 08/9/2015. 
 - Bài viết: “Hoàn thiện pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả trưng tập, 
quản lý và sử dụng cộng tác viên thanh tra trong hoạt động thanh tra”, Ths. Tạ 
Thu Thủy, Viện khoa học Thanh tra, đăng tại www.giri.ac.vn ngày 23/6/2015. 
 4