Luận án Tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO UBND TỈNH THANH HÓA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC
NGUYỄN THỊ HÀ
TẢN VĂN VIỆT NAM TỪ 1986 ĐẾN NAY
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC
THANH HÓA - 2021
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO UBND TỈNH THANH HÓA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC
NGUYỄN THỊ HÀ
TẢN VĂN VIỆT NAM TỪ 1986 ĐẾN NAY
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
 Mã số: 9 22 01 21
LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Ngô Văn Giá
2. PGS.TS. Lê Tú Anh
THANH HÓA - 2021
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận án rõ ràng, trung thực, chưa công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm trước nội dung cam đoan trên.
Thanh Hóa, ngày tháng năm 2021
Tác giả luận án
Nguyễn Thị Hà
LỜI CẢM ƠN
Qua gần 6 năm học tập và nghiên cứu nghiêm túc tại trường Đại học Hồng Đức – Thanh Hóa, đến nay, NCS đã hoàn thành luận án với tên đề tài “Tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay”.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, tạo điều kiện của tập thể lãnh đạo, Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Khoa học Xã hội trường Đại học Hồng Đức. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành về sự giúp đỡ đó.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Ngô Văn Giá và PGS.TS. Lê Tú Anh – những thầy cô giáo trực tiếp hướng dẫn và chỉ bảo cho tôi kỹ năng, phương pháp nghiên cứu, cung cấp nhiều tài liệu chuyên môn quý giá, giúp tôi hoàn thành luận án và dần hoàn thiện kiến thức chuyên ngành tôi đang theo đuổi.
Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp của tôi đang công tác tại trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa luôn quan tâm và tạo điều kiện thời gian giúp tôi hoàn thành chương trình học một cách tốt nhất. 
Tôi vô cùng biết ơn gia đình hai bên nội, ngoại đã luôn ở bên khích lệ, động viên và tin tưởng con đường học tập, nghiên cứu mà tôi lựa chọn.
Do một số hạn chế nhất định, Luận án chắc chắn vẫn còn những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để tiếp tục hoàn thiện, nâng cao chất lượng hướng nghiên cứu. 
Xin trân trọng cảm ơn!
 Tác giả luận án
 Nguyễn Thị Hà
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
TT
Chữ viết đầy đủ
Chữ viết tắt
1
Nhà xuất bản 
Nxb
2
Thành phố 
TP
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Tản văn là thể loại có mặt ngay từ những chặng đầu của văn học hiện đại Việt Nam. Từ thập kỉ thứ hai của thế kỷ XX, các tác phẩm tản văn của Tản Đà, Nguyễn Văn Vĩnh, Nguyễn Bá Trác, Đạm Phương... đã được độc giả yêu thích và đón nhận như nhiều thể loại văn xuôi hiện đại đang được định hình. So với các thể loại văn học khác, tản văn xuất hiện sớm và đã có những bước phát triển ghi dấu ấn trong đời sống văn học, góp phần quan trọng trong việc tạo nên diện mạo và thành tựu phong phú của nền văn học Việt Nam. Từ những thập niên cuối thế kỷ XX, đặc biệt là từ năm 1986, với những chuyển biến mạnh mẽ về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa và văn học nói chung, thể tản văn đã có nhiều chuyển động đáng kể. Bối cảnh xã hội mới đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện nhiều phong cách tản văn mới mẻ, độc đáo và hấp dẫn. Tản văn từ năm 1986 đến hết thế kỷ XX được coi là thời kỳ khởi sắc; từ đầu thế kỷ XXI đến nay được coi là thời kỳ bùng nổ, là “thời của tản văn”. Với tư cách là một thể văn xuôi quan trọng trong nền văn học hiện đại, tản văn từ năm 1986 đến nay đã góp phần đáng kể vào việc dân chủ hóa nền văn học Việt Nam. Nói cách khác, tản văn có vai trò không nhỏ trong việc kiến tạo diện mạo của văn học Việt Nam thời kì từ sau Đổi mới. Vì vậy, việc nghiên cứu tản văn Việt Nam từ năm 1986 đến nay không chỉ giúp người nghiên cứu nhìn nhận đầy đủ hơn về diện mạo của chính nó, mà còn góp phần xác định được đặc điểm, xu hướng vận động và những thành tựu của văn học trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa.
1.2. Đã có một thời, tản văn được cho là những chuyện lan man, chỉ dành cho các cây bút nghiệp dư và những nhà văn không chuyên nên dễ dàng bị rơi vào quên lãng. Thực tế, tản văn là những sáng tác văn học có nội dung đời sống phong phú, cách thể hiện đa dạng, hiện đang được nhiều người viết, người đọc ưa thích và lựa chọn. Sự nở rộ của tản văn từ sau năm 1986 đến nay tạo nên nhiều đổi thay trong nhận thức về thể loại và vị thế của nó trong nền văn học. Nghiên cứu tản văn Việt Nam thời kỳ này, người viết có điều kiện nhận thức sâu sắc hơn về bản chất thể loại và hy vọng đóng góp ít nhiều vào việc làm sáng tỏ những đặc trưng thể loại của thể tản văn nói chung. 
1.3. Quan sát cả trên bình diện lý thuyết và thực tiễn nghiên cứu văn học đều thấy, cho tới nay, giới nghiên cứu vẫn chưa thực sự quan tâm một cách thích đáng đến thể loại này. Thậm chí, theo Trần Đình Sử, tản văn là thể loại hầu như bị quên lãng suốt cả một thế kỉ - thế kỉ XX. Tuy nhiên, tản văn vẫn sống, âm thầm mà mãnh liệt và ngày càng khẳng định được vai trò, vị thế riêng của mình. Do đó, tản văn cần thiết phải được quan tâm, nghiên cứu với tư cách là một thể loại văn học độc lập trong dòng chảy văn học Việt Nam. Từ năm 1986 đến nay, tản văn đã có rất nhiều tác phẩm có giá trị gắn liền với các tác giả tên tuổi. Tiếp cận tản văn trở thành một trong những phương thức để người đọc tri nhận về bản thân, về cuộc đời, về những giá trị cốt lõi của đời sống. Do đó, nó cũng đòi hỏi nhiều hơn những đánh giá, nhận định khách quan, đúng bản chất về những đóng góp của nó đối với nền văn học Việt Nam.
Với những cơ sở lý luận và thực tiễn đó, chúng tôi chọn Tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay làm đề tài nghiên cứu của luận án. Luận án hướng tới khảo sát, phân tích các tác phẩm thuộc thể tản văn của một số tác giả tiêu biểu giai đoạn sau đổi mới. Sự lựa chọn này nhằm chỉ ra diện mạo, đặc điểm và những đóng góp của tản văn đối với nền văn học Việt Nam hiện đại, đồng thời cũng là cách kiểm chứng, suy tư thêm về lý thuyết thể loại.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
- Luận án nhằm nhận diện, phân tích, luận giải diện mạo, đặc điểm, thành tựu và đóng góp của tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay; từ đó làm rõ vai trò, vị thế của tản văn trong đời sống văn học cũng như đời sống văn hóa tinh thần của xã hội. 
- Trên cơ sở nghiên cứu đặc điểm, diện mạo, thành tựu của tản văn từ năm 1986 đến nay, thông qua những trường hợp tiêu biểu, luận án nhằm góp phần làm rõ hơn những đặc trưng của thể tản văn trong hệ thống thể loại văn học Việt Nam hiện đại. 
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích nghiên cứu, chúng tôi xác định những nhiệm vụ cơ bản sau: 
- Nghiên cứu quan niệm về thể tản văn và lịch sử nghiên cứu tản văn Việt Nam từ năm 1986 đến nay làm cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.
- Nghiên cứu bối cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa như là điều kiện cho sự vận động và phát triển của tản văn Việt Nam từ năm 1986 đến nay, từ đó định hình được diện mạo của thể loại này trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
- Nghiên cứu hình tượng nghệ thuật trong tản văn Việt Nam từ năm 1986 đến nay qua cái tôi tác giả và bức tranh đời sống nhằm làm rõ cái nhìn sâu sắc và toàn diện của người viết tản văn về thế giới và con người. 
- Nghiên cứu tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay trên các phương thức, phương tiện biểu hiện về kết cấu, chi tiết, ngôn ngữ và giọng điệu nghệ thuật... từ đó khẳng định đóng góp về thủ pháp nghệ thuật của các tản văn tiêu biểu trong giai đoạn này. 
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu chính của luận án là diện mạo, đặc điểm, thành tựu của tản văn từ sau năm 1986 cho đến nay.
- Phạm vi nghiên cứu của luận án: Chúng tôi thống kê danh mục sáng tác tản văn được xuất bản trong giai đoạn từ sau năm 1986 đến nay, gồm 174 tuyển tập (phần Phụ lục) làm cơ sở nghiên cứu. Trong đó, chúng tôi tập trung hơn vào sáng tác của các tác giả tiêu biểu, như: Y Phương, Băng Sơn, Nguyễn Quang Lập, Nguyễn Quang Thiều, Cao Huy Thuần, Nguyễn Nhật Ánh, Phan Vàng Anh, Hoàng Việt Hằng, Dạ Ngân, Lê Giang... Đây là những cây bút đã thành danh từ cuối thế kỷ XX, tới nay họ vẫn tiếp tục sáng tác. Bên cạnh đó, đầu thế kỷ XXI, nhiều cây bút nổi danh trên văn đàn và được độc giả biết tới như: Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Việt Hà, Đỗ Phấn, Nguyễn Trương Quý, Mai Lâm, Đỗ Bích Thúy, Huỳnh Như Phương... Ngoài ra, luận án còn liên hệ tới một số cây bút mới đem tới sức sống tươi trẻ cho thể loại tản văn như: Hamlet Trương, Iris Cao, Phan Ý Yên, Uông Triều, Anh Khang, Minh Nhật, Phan Ngọc Thạch, Hạ Vũ 
4. Phương pháp nghiên cứu
Hướng tiếp cận chính của luận án là nghiên cứu thi pháp thể loại. Thể loại là một đơn vị lớn, cơ bản của quá trình văn học, được hình thành và định hình trong quá trình văn học của một nền văn học nhất định. Nó là một tập hợp mang tính loại hình, có cùng một số đặc điểm, được định hình với những đặc trưng nhất định, khu biệt với các tập hợp khác. Mỗi thể loại văn học có thi pháp riêng, tức là hình thức bên trong riêng, biểu đạt một loại nội dung hiện thực nhất định. Luận án nhằm chỉ ra những đặc điểm riêng cùng những đóng góp về tư tưởng nghệ thuật của thể tản văn giai đoạn từ sau năm 1986 đến nay. 
Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lịch sử - xã hội: Chúng tôi sử dụng phương pháp này nhằm tìm ra mối quan hệ sinh thành của các điều kiện lịch sử, văn hóa, xã hội từ sau năm 1986 với diện mạo và sự vận động của thể tản văn, nội dung lịch sử - xã hội được thể hiện trong tản văn.
- Phương pháp thống kê, phân loại: Trên cơ sở nhận biết các dấu hiệu thể loại văn học, phương pháp này được sử dụng để tiến hành phân chia các xu hướng của thể tản văn.
- Phương pháp so sánh: Phương pháp này sử dụng nhằm so sánh những biểu hiện về mặt nội dung và nghệ thuật trong thể loại tản văn trước năm 1986 để thấy được một số đặc điểm hoặc khía cạnh riêng của thể loại tản văn sau năm 1986. 
- Phương pháp nghiên cứu liên ngành: Kết hợp các phương pháp nghiên cứu văn hóa học, xã hội học, ngôn ngữ học trong việc tìm hiểu văn hóa vùng miền, làm cơ sở phân tích nội dung và nghệ thuật riêng của thể loại tản văn.
Ngoài ra, tác giả đề tài còn sử dụng các thao tác nghiên cứu hỗ trợ như: phân tích, tổng hợp, khái quát nhằm chỉ ra diện mạo, đặc điểm của tản văn và những đóng góp của tản văn vào đời sống văn học Việt Nam hiện đại. 
5. Đóng góp mới của luận án
- Luận án hệ thống hóa và phác thảo diện mạo, đặc điểm, thành tựu của thể tản văn trong văn học Việt Nam từ sau năm 1986, đưa tới cho người đọc cái nhìn 
toàn diện hơn về thể tản văn trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
- Luận án giúp người đọc nhận diện được sự vận động của thể loại tản văn trên chặng đường phát triển của văn học Việt Nam nói chung và văn học Việt Nam sau năm 1986 nói riêng. Thông qua việc nghiên cứu những đặc điểm nổi bật về nội dung và nghệ thuật của tản văn Việt Nam sau năm 1986, luận án khẳng định được vị trí và những đóng góp của thể loại này trong đời sống văn học nước nhà.
6. Bố cục của luận án
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tác phẩm khảo sát, Tài liệu tham khảo, Nội dung luận án gồm 4 chương:
Chương 1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Chương 2. Sự vận động và phát triển của tản văn Việt Nam từ 1986 đến nay
Chương 3. Cái tôi tác giả và bức tranh đời sống trong tản văn Việ ... văn và công ty Sách Bách Việt, Hà Nội
4
Nếu còn có tình yêu, 
2012
 Hội Nhà văn, Hà Nội
Tình không như là mơ
2012
Hội Nhà văn, Hà Nội
Trời Hôm Ấy Không Có Gì Đặc Biệt
2013
Hội Nhà văn, Hà Nội
Phan Thị Vàng Anh
Nhân trường hợp chị thỏ bông
2004
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Tử An và Ngọc Hoài Nhân
Sài Gòn cứ vội
2015
YoloBooks liên kết và Nxb Dân Trí, Hà Nội
1
Tạ Duy Anh 
Ngẫu hứng sáng trưa chiều tối
2004
 Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Thụy Anh 
100 gờ-ram hạnh phúc, 
2013
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Nguyễn Nhật Ánh 
Người Quảng đi ăn mỳ Quảng
2012
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
3
Sương khói quê nhà
2012
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Thương nhớ Trà Long
2014
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Phạm Lữ Ân 
Những lối về ấu thơ
2011
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
2
Nếu biết trăm năm là hữu hạn
2011
 Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Nguyễn Văn Bình 
Lững thững với ngàn năm
2009
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội
2
Tính khí người đời
2009
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội
Mạc Can 
Tạp bút Mạc Can
2006
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Iris Cao 
Người yêu cũ có người yêu mới
2014
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Đỗ Chu 
Tản mạn trước đèn, 
2004
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Lý Khắc Cung 
Hương sắc Tràng An
1996
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Dung Keli 
Yêu như một cái cây
2013
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Trần Đăng 
Phượng
2006
Nxb Lao động, Hà Nội
1
Đỗ Đức 
Chuyện đời
2001
Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội
1
Vũ Minh Đức 
Sài Gòn chữ vội trên vai
2016
Nxb Văn hóa - nghệ thuật, TP. Hồ Chí Minh
1
Khải Đơn 
Sài Gòn - Thị thành hoang dại 
2015
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
1
Gào, Minh Nhật 
Chúng ta rồi sẽ ổn thôi
2015
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Lê Giang 
Nghiêng tai trước gió
2006
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Lê Minh Hà
Thương thế ngày xưa và những giọt trầm
2005
Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội
1
Nguyễn Hà 
Hà thành hương và vị
1999
Nxb Văn hoá thông tin, Hà Nội
1
Nguyễn Việt Hà 
Nhà văn thì chơi với ai
2006
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
4
Mặt của đàn ông
2008
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Đàn bà uống rượu
2010
Nxb Văn học, Hà Nội
Con giai phố cổ
2013
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Trang Hạ
Đàn ông không đọc Trang Hạ
2012
Nxb Văn học, Hà Nội
2
Đàn bà ba mươi
2015
Nxb Văn học, Hà Nội
Hoàng Việt Hằng, Triệu Bôn
Dấu chấm than viết ngược
2008
Nxb Phụ Nữ, Hà Nội
1
Hoàng Việt Hằng 
Người cho đã không nhớ
2012
Nxb Thanh Niên, Hà Nội
3
Tiếng dẻ cùi phía cây cơm vàng
2013
Nxb Phụ nữ, Hà Nội.
Tiêu gì cho thời gian để sống
2014
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Văn Cầm Hải 
Tây Tạng giọt hoa trong nắng, 
2004
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Thanh Hào 
Duyên quê
1998
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
1
Tô Hoài 
Cái áo tế
2004
Nxb Hội nhà văn, Hà Nội
2
Hà Nội và Hà Nội
1996
Nxb Hà Nội, Hà Nội
Vũ Tam Huề 
Hoài cảm
2002
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
2
Miếng nhớ miếng thương
2017
Nxb Phụ Nữ, Hà Nội
Cấn Vân Khánh 
Lỗi tại đàn ông
2013
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Anh Khang 
Ngày trôi về phía cũ
2012
Nxb Hội Nhà Văn, Hà Nội
3
Thương mấy cũng là người dưng
2016
Nxb Văn hóa-Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh
Buồn làm sao buông
2017
Nxb Văn hóa-Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh
Mai Lâm 
Từ xa Hà Nội
2016
N xb Văn học, Hà Nội
3
Xa rồi ngày xanh
2016
Nxb Văn học, Hà Nội
Chỉ còn tuyết trắng
2016
Nxb Văn học, Hà Nội
Lý Lan 
Một góc phố Tàu
2001
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Nguyễn Quang Lập 
Ký ức vụn
2009
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
3
Chuyện đời vớ vẩn
2011
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Bạn văn
2011
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Tùng Leo 
Tìm nhau giữa Sài Gòn
2013
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Di Li 
Tản văn Cocktail thị thành
2011
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
4
Adam & Eva
2013
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
Gã tây kia sao lấy được vợ Việt
2015
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
Thị thành ký
2015
Nxb Thế giới, Hà Nội
Đỗ Hoàng Linh 
Tự ngẫm
2009
Nxb Văn hoá thông tin, Hà Nội
1
Việt Linh 
Năm phút với ga xép
2012
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Lữ 
Tôi ươm ánh mặt trời
2009
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Nguyễn Đỗ Lưu 
Tản văn
2005
Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội
1
Thế Mạc, Hà Nguyên Huyến 
Nét quê
2005
Nxb Thanh niên, Hà Nội
1
Tuệ Mẫn
Anh đã quên em chưa
2020
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
1
Hoàng Hồng Minh 
Lòng người mênh mang
2014
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Dạ Ngân 
100 tản mạn hồn quê
2006
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
4
Phố của làng
2010
Nxb Thanh Niên, Hà Nội
Gánh đàn bà
2010
Nxb Thanh Niên, Hà Nội
Hoa ở trong lòng
2015
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
Nguyên Ngọc 
Tản mạn nhớ và quên
2005
Nxb Văn nghệ, Hà Nội
1
Trương Anh Ngọc 
Nước Ý, câu chuyện tình của tôi
2012
Nhã Nam và Nxb Thế giới, Hà Nội
1
Mai Ngữ 
Cành đào tàn trên xe rác
1999
Nxb Văn hóa dân tộc, Hà Nội
1
Nguyễn Vĩnh Nguyên 
Giỡn với số
2006
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
4
Ti vi, xe máy, nhạc chế, chày cối, karaoke, tăm xỉa răng và những thứ khác
2012
Nxb Lao động, Hà Nội
Những đồ vật trò chuyện cùng chúng ta
2012
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Với Đà Lạt ai cũng là lữ khách
2014
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Vương Trí Nhàn 
Buồn vui đời viết
1999
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
4
Cánh bướm và đoá hướng dương
2001
Nxb Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh
Chuyện cũ văn chương
2001
Nxb Văn học, Hà Nội
Những kiếp hoa dại
2001
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Lý Nhân, Phan Thứ Lang 
Sài Gòn vang bổng
2003
Nxb Tổng hợp, TP Hồ Chí Minh
1
Nhiều tác giả 
Gió ơi
2009
Nxb Phương Đông, Cà Mau
14
Nhiều tác giả 
Hai mươi bốn giờ một phút
2010
Thời báo kinh tế Sài Gòn, Nxb tổng hợp, TP Hồ Chí Minh
Nhiều tác giả
Mùa đi ngang phố
2004
Nxb Thanh niên, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Mùi của ngày xưa
2006
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Nhiều tác giả 
Phố không mùa
2004
Nxb Thanh niên, Hà Nội
Nhiều tác giả, Trần Hữu Lạc sưu tầm và tuyển chọn 
Tượng đài sông Hương
2004
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Nhiều tác giả
Hà Nội tản văn - Hàng rong phố cổ
2012
Nxb Công ty văn hóa Phương Nam và Hội Nhà văn Việt Nam, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Hà Nội tản văn - Làng - Ngõ, vỉa hè
2012
Nxb Công ty văn hóa Phương Nam và Hội Nhà văn Việt Nam, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Huế Tản Văn - Mộng Mơ Và Ăn Cay Nói Nặng
2012
Nxb Hội Nhà văn Việt Nam, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Huế Tản Văn - Áo bay mở khép nhiều tâm sự
2012
Nxb Hội Nhà văn Việt Nam, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Sài Gòn tản văn - Sài Gòn sau màn bụi
2011
Nxb Hội Nhà văn và Phương Nam book, Hà Nội
Nhiều tác giả
Sài Gòn tản văn - Hẻm phố thông ra thế giới
2011
Nxb Hội Nhà văn và Phương Nam book, Hà Nội
Nhiều tác giả 
Sài Gòn tản văn - Ngon vì nhớ
2011
Nxb Hội Nhà văn và Phương Nam book, Hà Nội
Nhiều tác giả
Miền mưa xanh
2020
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Sơn Paris 
Trót lỡ chạm môi nhau
2014
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Đỗ Phấn 
Hà Nội thì không có tuyết
2013
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
2
Ngồi lê đôi mách với Hà Nội
2015
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Nguyễn Khắc Phê 
Đời hoa
1999
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Đàm Hà Phú 
Chuyện nhỏ Sài Gòn
2013
Nxb Văn Học, Hà Nội
2
Sài Gòn, bao nhớ
2015
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Phạm Lưu Vũ Phong 
Chính danh
2005
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
1
Huỳnh Như Phương 
Ngôi nhà và con người
2006
Nxb Văn Nghệ, Hà Nội
3
Bây giờ mà có về quê
2011
Nxb Phụ Nữ, Hà Nội
Hãy cầm lấy và đọc
2016
Nxb Tổng hợp, TP. Hồ Chí Minh
Y Phương 
Tháng giêng tháng giêng một vòng giao quắm
2009
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
3
Kungfu người Co Xàu
2011
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Fừn Nèn (Củi lửa)
2016
Nhà xuất bản Phụ nữ, Hà Nội
Vĩnh Quyền 
Vàng mai
1998
Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng
1
Nguyễn Trương Quý 
Tự nhiên như người Hà Nội
2004
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
6
Ăn phở rất khó thấy ngon
2008
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Hà Nội là Hà Nội
2010
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Xe máy tiếu ngạo
2012
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Còn ai hát về Hà Nội
2013
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Mỗi góc phố một người đang sống
2015
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Bảo Sinh 
Bát phố
2014
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Nguyễn Bắc Sơn 
Hoa lộc vừng
1999
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
2
Hồng Hà ơi
2000
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
Băng Sơn 
Đường vào Hà Nội
1997
Nxb Thanh niên, Hà Nội
6
Nước Việt hồn tôi
1995
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
Thú ăn chơi người Hà Nội (I)
1997
Nxb Văn hóa, Hà Nội
Thú ăn chơi người Hà Nội (II)
1997
Nxb Văn hóa, Hà Nội
U tôi
1999
Nxb Hà Nội, Hà Nội
Hà Nội rong ruổi quẩn quanh
2013
Nxb Kim Đồng, Hà Nội
Mai Văn Tạo 
Tản văn
1999
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Nguyễn Ngọc Thạch 
Chênh vênh 25
2013
Nxb Văn học, Hà Nội
2
Người cũ còn thương
2015
Nxb Văn học, Hà Nội
Thanh Thảo 
Mãi mãi là bí mật
2004
Nxb Lao động, Hà Nội
1
Hoàng Minh Thắng 
Tản văn
1997
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Nguyễn Đình Thi 
Trên sóng thời gian
1996
Nxb Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh
1
Cao Huy Thuần 
Chuyện trò
2013
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
2
Sợi tơ nhện
2015
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Mai Thục
Hương đất Hà thành
2004
Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội
2
Tinh hoa Hà Nội
2000
Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội
Trần Nhã Thụy 
Cuộc đời vui quá, không buồn được
2009
Nxb Phụ Nữ, Hà Nội
2
Triều cường, chân ngắn, rau sạch
2014
Nxb Trẻ, Hà Nội
Đỗ Bích Thúy
Trên căn gác áp mái
2011
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
2
Đến độ hoa vàng
2013
Nxb Văn học, Hà Nội
Phạm Thị 
Một nửa
2010
Nxb Lao động, Hà Nội
1
Chu Thị Thơm 
Tiếng đêm
2010
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội
1
Trần Quốc Toàn 
Cửa sổ lớp học
1988
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
1
Đinh Quang Tốn 
Tản mạn nghiệp văn
2009
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Lã Bá Tình
Vấn vương mái rạ
1997
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội
1
Trần Thu Trang 
99 tuần buôn chuyện
2008
Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội
1
Đông Trình 
Trà dư tửu hậu
1995
Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng
1
Hamlet Trương,
 Iris Cao 
Thương nhau để đó
2012
Nxb Văn học, Hà Nội
2
Ai rồi cũng khác
2014
Nxb Văn học, Hà Nội
Hamlet Trương 
Tay tìm tay níu tay
2012
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Uông Triều 
Hà Nội quán xá phố phường
2018
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Nguyễn Ngọc Tư
Ngày mai của những ngày mai
2007
Nxb Phụ nữ, Hà Nội
5
Biển của mỗi người
2008
Nxb Sài Gòn, TP Hồ Chí Minh
Yêu người ngóng núi
2010
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Gáy thì người lạnh
2011
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Đong tấm lòng
2015
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Nguyễn Ngọc Tư, Lê Thiếu Nhơn 
Sống chậm thời @
2006
Nxb Thanh niên, Hà Nội
1
Nguyễn Ngọc Tiến 
5678 bước chân quanh Hồ Gươm
2008
Nxb Văn học, Hà Nội 
4
Đi ngang Hà Nội
2012
Nxb Văn học, Hà Nội
Đi dọc Hà Nội
2012
Nxb Văn học, Hà Nội
Đi xuyên Hà Nội
2015
Nxb Trẻ, TP Hồ Chí Minh
Diệp Mộc Tử 
Em chưa từng chạy trốn cô đơn
2015
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Hoàng Phủ Ngọc Tường 
Người ham chơi
1998
Nxb Thuận Hóa, Huế
6
Ngọn núi ảo ảnh
2000
Nxb Thanh niên, Hà Nội
Huế di tích và con người
2001
Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng
Miền gái đẹp
2001
Nxb Thuận Hóa, Huế
Rượu hồng đào chưa nhắm đã say
2001
Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng
Trong mắt tôi
2001
Nxb Hà Nội, Hà Nội
Khải Vệ 
Đủ xa sẽ cũ đủ lạ sẽ quên
2017
Nxb Thế giới, Hà Nội
1
Hạ Vũ 
Yêu sao để không đau
2017
Nxb Văn học, Hà Nội
1
Phan Ý Yên 
Tình yêu không ai muốn bỏ đi
2013
Nxb Văn học, Hà Nội
4
Em là để yêu
2014
Nxb Văn học Đà Nẵng
Cà Phê với người lạ
2015
Nxb Phụ nữ, Đà Nẵng
Không xinh không thông minh không bất bình thế giới
2016
Nxb Văn hóa văn nghệ, TP Hồ Chí Minh