Luận văn Phương hướng và biện pháp thúc đẩy Xuất khẩu Chè của Việt Nam trong giai đoạn 2013-2018

 TR TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 Ầ
 N THANH H VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ 
 --------------------------------------- 
 Ả
 I 
 TRẦN THANH HẢI 
QU
Ả
N TR PHƯƠNG HƯỚNG VÀ BIỆN PHÁP THÚC ĐẨY 
Ị
 KINH DOANH XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT NAM TRONG 
 GIAI ĐOẠN 2013 - 2018 
 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC 
 QUẢN TRỊ KINH DOANH 
KHOÁ 2011B 
 Hà Nội – Năm 2013 
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI 
 VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ 
 --------------------------------------- 
 Trần Thanh Hải 
LUẬN VĂN THẠC SỸ 
 Chuyên ngành Quản trị kinh doanh 
 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC : 
 PGS TS NGHIÊM SỸ THƯƠNG 
 Hà Nội – Năm 2013 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 MỤC LỤC 
LỜI CAM ĐOAN 
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU 
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................................. 1 
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU ........................................ 4 
 1.1 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU ..................................................... 4 
 1.1.1 Khái niệm ............................................................................................................ 4 
 1.1.2. Vai trò của xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc dân ........................................... 4 
 1.1.2.1. Các lý thuyết về hoạt động xuất khẩu ............................................................. 5 
 1.1.2.2. Vai trò của xuất khẩu ....................................................................................... 5 
 1.1.3. Các hình thức xuất khẩu chủ yếu ....................................................................... 6 
 1.1.3.1. Xuất khẩu trực tiếp .......................................................................................... 6 
 1.1.3.2. Xuất khẩu uỷ thác ............................................................................................ 6 
 1.1.3.3. Buôn bán đối lưu (Counter – trade) ................................................................. 6 
 1.1.3.4. Xuất khẩu hàng hoá theo nghị định thư .......................................................... 6 
 1.1.3.5. Xuất khẩu tại chỗ ............................................................................................. 7 
 1.1.3.6. Gia công quốc tế .............................................................................................. 7 
 1.1.3.7. Tạm nhập tái xuất ............................................................................................ 7 
 1.2. QUY TRÌNH XUẤT KHẨU ..................................................................................... 7 
 1.2.1. Nghiên cứu thị trường tìm kiếm đối tác ............................................................. 7 
 1.2.2. Tìm kiếm thương nhân giao dịch ....................................................................... 8 
 1.2.3. Lập phương án kinh doanh ................................................................................. 8 
 1.2.4. Đàm phám và kí kết hợp đồng ........................................................................... 8 
 1.2.4.1. Đàm phán ........................................................................................................ 8 
 1.2.4.2. Ký kết hợp đồng .............................................................................................. 8 
 1.2.4.3. Thực hiện hợp đồng xuất khẩu........................................................................ 8 
 1.2.5. Chuẩn bị hàng xuất khẩu .................................................................................... 9 
 1.2.6. Đóng gói bao bì hàng xuất khẩu và kẻ ký mã hiệu hàng hoá ............................. 9 
 1.2.7. Kiểm tra chất lượng hàng hoá ............................................................................ 9 
 1.2.8. Mua bảo hiểm hàng hoá ..................................................................................... 9 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 1.2.9. Thuê phương tiện vận tải .................................................................................... 9 
 1.2.10. Làm thủ tục hải quan ........................................................................................ 9 
 1.2.11. Làm thủ tục thanh toán ................................................................................... 10 
 1.2.12. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại (nếu có) ..................................................... 10 
 1.3. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU ................ 10 
 1.3.1 Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ............................... 11 
 1.3.1.1 Yếu tố cạnh tranh ........................................................................................... 12 
 1.3.1.2 Nhân tố kinh tế - xã hội trong nước ............................................................... 14 
 1.3.1.3.Các chính sách và quy định của Nhà nước ..................................................... 16 
 1.3.1.4. Nhân tố tài nguyên thiên nhiên và địa lý. ...................................................... 20 
 1.3.1.5.Nhân tố công nghệ .......................................................................................... 21 
 1.3.1.6. Nhân tố chính trị. ........................................................................................... 22 
 1.3.1.7 Các yếu tố Văn hóa xã hội .............................................................................. 23 
 1.3.2 Nhân tố bên trong ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp ...... 24 
 1.3.2.1 Tiềm lực tài chính ........................................................................................... 25 
 1.3.2.2 Tiềm năng con người ...................................................................................... 25 
 1.3.2.3. Tiềm lực vô hình ( Tài sản vô hình ) ............................................................. 26 
 1.3.2.4. Trình độ tổ chức quản lý. .............................................................................. 26 
 1.3.2.5. Trình độ tiên tiến của trang thiết bị, công nghệ, bí quyết công nghệ của 
doanh nghiệp ........................................................................................................................ 27 
 1.3.2.6. Mạng lưới kinh doanh của doanh nghiệp. .................................................... 27 
 1.3.2.7. Yếu tố nghiên cứu và phát triển .................................................................... 28 
 1.3.2.8. Yếu tố tài chính kế toán ................................................................................. 28 
 1.3.2.9. Các yếu tố Marketing ................................................................................... 28 
Chương 2: THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT NAM .................................. 29 
 2.1.1. Sự ra đời của ngành chè ................................................................................... 29 
 2.1.2. Vị trí của ngành chè trong nền kinh tế quốc dân. ............................................. 30 
 2.1.3. Vai trò của xuất khẩu chè ................................................................................. 31 
 2.1.3.1. Xuất khẩu chè đóng góp ổn định cán cân thanh toán của Việt Nam ............. 31 
 2.1.3.2. Xuất khẩu chè góp phần tăng GDP, GNP. .................................................... 31 
 2.1.3.3. Xuất khẩu chè đóng góp trong việc tạo công ăn việc làm cho người lao động, 
đặc biệt là người lao động ở trung du, miền núi phía Bắc và tây Nguyên .31 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 2.2 THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT MAM ........................................ 32 
 2.2.1. Phân tích kết quả tổng quát về xuất khẩu chè .................................................. 32 
 2.2.2. Phân tích kết quả xuất khẩu chè theo chủng loại sản phẩm. ............................ 33 
 2.2.3. Phân tích kết quả xuất khẩu chè trên thị trường. .............................................. 34 
 2.2.4. Đánh giá hiệu quả của các chính sách xúc tiến xuất khẩu chè của Việt Nam. ......... 37 
 2.3. NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ 
 CỦA VIỆT NAM ....................................................................................................... 38 
 2.3.1 Nhân tố bên ngoài ảnh hưởng tới hoạt động xuất khẩu chè .............................. 38 
 2.3.1.1 Nhân tố thuộc môi trường vĩ mô của ngành chè ............................................ 38 
 2.3.1.2. Nhân tố bên ngoài thuộc môi trường nghành ................................................ 43 
 2.3.2 Các nhân tố bên trong thuộc môi trường nội bộ Doanh nghiệp. ....................... 45 
 2.3.2.1 Nguồn nhân lực, lao động .............................................................................. 45 
 2.3.2.2 Vấn đề về kỹ thuật, công nghệ ....................................................................... 46 
 2.3.2.3 Nghiên cứu và phát triển ................................................................................ 49 
 2.3.2.4. Vấn đề tài chính – Kế toán – Hệ thống thông tin .......................................... 49 
 2.3.2.5 Đặc điểm sản phầm ........................................................................................ 50 
 2.3.2.6. Vấn đề Marketing, sản xuất cung ứng và thị trường tiêu thụ ........................ 50 
 2.4. PHÂN TÍCH MÔ HÌNH MA TRẬN SWOT TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT 
 KHẨU CHÈ VIỆT NAM ........................................................................................... 52 
 2.4.1 Mô hình ma trận Swot ....................................................................................... 52 
 2.4.2 Sử dụng Ma trận SWOT trong phân tích thực trạng chè Việt Nam .................. 53 
Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ BIỆN PHÁP THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CHÈ CỦA 
VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2013 - 2018 ................................................................. 58 
 3.1. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG CỦA NGÀNH CHÈ VIỆT NAM TRONG 
 GIAI ĐOẠN 2013 - 2018 ........................................................................................... 58 
 3.1.1. Những mục tiêu của ngành chè ........................................................................ 58 
 3.1.2. Phương hướng cụ thể của ngành chè ................................................................ 59 
 3.1.2.1. Về sản xuất nông nghiệp ............................................................................... 59 
 3.1.2.2. Về Công nghiệp chế biến .............................................................................. 60 
 3.1.2.3. Về thị trường xuất khẩu chè .......................................................................... 60 
 3.1.2.4. Về kinh doanh tổng hợp ................................................................................ 61 
 3.1.2.5. Về tổ chức quản lý. ........................................................................................ 62 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 3.1.2.6. Về vốn và quản lý vốn ................................................................................... 62 
 3.2. PHÂN TÍCH NỘI DUNG VÀ LỰA CHỌN CHIẾN LƯỢC THÚC ĐẨY HOẠT 
 ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2013-2018 ................ 63 
 3.2.1. Chiến lược duy trì và mở rộng thị trường, tăng cường hợp tác quốc tế ........... 63 
 3.2.1.1. Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường. ................................................. 64 
 3.2.1.2. Hoàn thiện công nghệ quảng cáo, chào hàng, hoạt động Marketing 66 
 3.2.1.3. Xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh trong xuất khẩu chè ............ 68 
 3.2.1.4. Tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế ............................................................ 70 
 3.2.2. Chiến lược nâng cao chất lượng và hạ giá thành của chè ................................ 71 
 3.2.2.1. Trong sản xuất nông nghiệp .......................................................................... 71 
 3.2.2.2. Trong chế biến chè ........................................................................................ 72 
 3.2.2.3. Nâng cao hiệu quả nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ đối với 
sản xuất và chế biến chè ...................................................................................................... 72 
 3.2.3. Chiến lược nâng cao khả năng cạnh tranh ........................................................ 73 
 3.2.3.1. Nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu ............................................................ 73 
 3.2.3.2. Những giải pháp ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong chế biến và thiết 
lập hệ thống bảo quản. ......................................................................................................... 75 
 3.2.3.3. Tăng cường liên doanh với các đơn vị chân hàng để tăng cường tính ổn định 
cho công tác tạo nguồn hàng xuất khẩu ............................................................................... 77 
 3.2.4. Chiến lược nâng cao nghiệp vụ kinh doanh cho cán bộ công nhân viên. ........ 77 
 3.2.5. Chiến lược Quy hoạch và phát triển vùng chè ................................................. 78 
 3.2.6. Chiến lược Chính sách về tổ chức quản lý xuất khẩu chè. ............................... 80 
 3.2.7. Hoàn thiện các chính sách để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam ........... 81 
 3.3. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ĐỂ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC THÚC ĐẨY HOẠT 
 ĐỘNG XUẤT KHẨU CHÈ VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2013 – 2018. ........ 85 
 3.3.1. Giải pháp chiến lược duy trì và mở rộng thị trường, hợp tác quốc tế .............. 85 
 3.3.2. Lý do lựa chọn .................................................................................................. 86 
KẾT LUẬN ........................................................................................................................................ 88 
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................................. 91 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 DANH MỤC HÌNH VẼ, BẲNG BIỂU 
Hình 1.1: Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ..............................................11 
Hình 1.2: 5 Lực lượng cạnh tranh của Michael Porter ........................................................12 
Biểu 2.1: Lực lượng sản xuất của ngành chè Việt Nam ......................................................29 
trong những năm 2010.- 2012. ..............................................................................................29 
Biểu 2.2:Cơ cấu và chủng loại chè xuất khẩu năm 2009 – 2012........................................ 33 
Biểu 2.3:Thị trường xuất khẩu chè năm 2012 ..................................................................... 36 
Biều 3.1: Tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch ngành chè giai đoạn 2002 – 2012 và 
định hướng năm 2018 ............................................................................................................58 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 MỞ ĐẦU 
1. Lý do chọn đề tài. 
 Đời sống kinh tế thế giới ngày càng được nâng cao, con người cũng ngày 
càng quan tâm hơn đến sức khoẻ của mình. Những sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên 
luôn được chú trọng – Chè là một trong số những sản phẩm đó. Được đánh giá là 
loại nước uống ngon và có nhiều công dụng tốt đối với sức khoẻ con người, cho nên 
xu hướng chuyển dần từ uống cà phê sang uống chè là một tất yếu khách quan. Việt 
Nam là quốc gia có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc trồng, chế biến và xuất khẩu 
chè như: điều kiện khí hậu, đất đai rất thích hợp cho sự sinh trường và phát triển của 
cây chè; nguồn lao động dồi dào và mức lương rẻ tạo điều kiện thuân lợi cho việc 
thu hoạch và chế biến; bên cạnh đó hệ thống cảng biển trải dài từ Bắc vào Nam là 
một thuận lợi không nhỏ cho xuất khẩu. 
 Có thể thấy, xuất khẩu nông sản nói chung và xuất khẩu chè nói riêng đã góp 
phần không nhỏ cho sự nghiệp phát triển nền kinh tế đất nước. Thông qua việc xuất 
khẩu chè để hình thành thói quen uống chè cho người nước ngoài là một trong 
những biện pháp nhằm giới thiệu, quảng bá hình ảnh và phong tục tập quán của 
người Việt Nam. 
 Ngành chè là một trong những ngành sản xuất và xuất khẩu hàng nông sản 
quan trọng của Việt Nam. Việt Nam tự hào là quốc gia đứng thứ 5 thế giới về xuất 
khẩu chè. Trong điều kiện hội nhập kinh tế thế giới như hiện nay, với mục tiêu đưa 
ngành chè trở thành ngành kinh tế mũi nhọn Việt Nam cần phải có những hiểu biết 
sâu rộng về tình hình xuất khẩu chè của Việt Nam trong thời gian qua và tìm hiểu 
những cơ hội, thách thức đối với ngành chè, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm thúc 
đẩy hoạt động xuất khẩu chè tương xứng với tiềm năng sản xuất và xuất khẩu chè 
của đất nước trong thời gian tới. 
 Nhận thức được tầm quan trọng của việc xuất khẩu chè và vai trò quan trọng 
của nó đối với nền kinh tế, đề tài: “Phương hướng và biện pháp thúc đẩy xuất khẩu 
chè của Việt Nam trong giai đoạn 2013 - 2018” đã được chọn để nghiên cứu 
 1 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
 2. Mục đích nghiên cứu 
 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động xuất khẩu 
 Phân tích những nhân tố bên trong, bên ngoài ảnh hưởng đến môi trường 
xuất khẩu nói chung và xuất khẩu chè nói riêng 
 Trên cơ sở hệ thống hoá các vấn đề lý luận về xuất khẩu, điều phối tỷ trọng 
xuất khẩu chè, để tài đề xuất định hướng và giải pháp nhằm thúc đầy xuất khẩu chè 
Việt Nam ra thị trường thế giới một cách có hiệu quả. 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động xuất khẩu chè của Việt Nam ra 
nước ngoài. Bao gồm các hoạt động như: Sản xuất, chế biến và tiêu thụ chè. 
 Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam từ năm 
2000 đến nay. 
4. Kết cấu của luận văn 
 Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được trình 
bày trong 3 chương: 
 Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động xuất khẩu 
 Chương 2: Thực trạng xuất khẩu chè trong những năm qua của Việt Nam 
 Chương 3: Phương hướng và biện pháp thúc đẩy xuất khẩu chè của Việt Nam 
trong giai đoạn 2013-2018. 
5. Những luận điểm cơ bản và đóng góp của tác giả 
 Vận dụng những lý thuyết cơ bản về hoạch định chiến lược kinh doanh để 
phân tích toàn cảnh những nhân tố bên ngoài và bên ngoài ảnh hưởng của hoạt động 
xuất khẩu chè. Từ đó tìm ra những thách thức, cơ hội, điểm yếu, điểm mạnh của chè 
Việt Nam khi đi xuất khẩu ra bên ngoài. 
 Đề ra các giải pháp chủ yếu để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu chè Việt Nam 
trong thời gian tới. Trong đó có giải pháp chiến lược là duy trì mở rộng thị trường, 
tăng cường hợp tác quốc tế 
 2 
 Trần Thanh Hải Luận văn cao học QTKD (2011- 2013) 
6. Phương pháp nghiên cứu 
Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp thống kê, 
phương pháp phân tích để giải quyết các vấn đề nêu ra. 
 Phương pháp luận dựa trên quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển 
nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu chè Việt Nam trong 
điều kiện hội nhập 
 3